مقایسه اثر نماتدکشی چند اسانس گیاهی و متابولیت قارچی علیه dipsaci Ditylenchus در شرایط آزمایشگاهی و شناسایی ترکیبات شیمیایی آن ها

نماتد ساقه و پیاز) dipsaci Ditylenchus)یکی از نماتدهای مهم انگل گیاهی با گسترش جهانی است که بیشتر در مناطق معتدل خسارت می زند. پیاز، سیر و یونجه از میزبان های اصلی آن محسوب می شوند. مدیریت این نماتد با رعایت تناوب زراعی، کاشت ارقام مقاوم، استفاده از اندام های تکثیری و بذر عاری از نماتد و سموم نماتدکش صورت می گیرد. به دلیل خطرناک بودن کاربرد نماتدکش های شیمیایی برای سالمت انسان و محیط زیست، به کارگیری روش های ایمن، موثر و کم هزینه جایگزین ضرورت پیدا کرده است. در این پژوهش، اثر نماتدکشی اسانس های گیاهی آویشن کوهی، پونه، میخک، مریم گلی و مرزه، هم چنین متابولیت های گونه ای از قارچ Scytalidium در مقایسه با نماتدکش متام سدیم در شرایط آزمایشگاهی مطالعه گردید. برای تهیه جمعیت نماتد مورد نیاز، نماتدها از سیرهای آلوده جمع آوری شده از منطقه گوگان استان آذربایجان شرقی استخراج و به مدت 60 روز روی دیسک هویج در دمای 1 ± 18 درجه سلسیوس تکثیر گردید. تاثیر اسانس های گیاهی، متابولیت های قارچی و متام سدیم روی نماتدهای تکثیرشده در آزمایش های زیست سنجی با چهار تکرار انجام و مرگ ومیر نماتدها بعد از 24 و 48 ساعت ثبت شد. بعد از انجام تجزیه پروبیت داده های حاصل، مقادیر 50LC و 90LC برای هر کدام از ترکیبات مورد بررسی محاسبه گردید. مقادیر 50LC اسانس های میخک، پونه، مرزه و آویشن پس از 24 ساعت به ترتیب ،1748 /2 ،769 1662 و 4913 پی پی ام و برای متابولیت قارچی و متام سدیم به ترتیب /6 207 و /7 6 پی پی ام تعیین گردید. جهت شناسایی اجزای اسانس های گیاهی از کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرم ی (MS-GC (مجهز به ستون 5DB استفاده شد و نتایج آن ارائه گردید. بر اساس مقادیر 50LC به دست آمده ، به غیر از مریم گلی، ترکیبات مورد آزمایش در غلظت های نسبتا پایین موجب مرگ ومیر و کاهش جمع ی ت نماتد dipsaci .D شدند.