تبیین مبانی رویکرد کسب و کار گرا به سازمان های پژوهش و فناوری: رهیافتی انتقادی بر سیاست خصوصی سازی مراکز و موسسات پژوهشی دولتی

سازمان های پژوهش و فناوری یکی از سازمان های مرتبط با فعالیت های توسعه فناوری هستند که بخش عمده ای از مراکز و موسسات پژوهشی دولتی کشور را تشکیل می دهند. با توجه به تسری خصوصی سازی به حوزه پژوهش و فناوری در کشور و قرارگرفتن مراکز و موسسات پژوهشی دولتی در دستور کار خصوصی سازی دولت، هدف این مقاله بررسی انتقادی سیاست خصوصی سازی سازمان های پژوهش و فناوری بر مبنای تبیین مبانی رویکرد کسب و کارگرا در سازمان های پژوهش و فناوری است. بدین منظور با بررسی ویژگی ها و روند تکامل تاریخی سازمان های پژوهش و فناوری و تبیین رویکرد کسب و کارگرا در این سازمان ها، به تشریح چالش های خصوصی سازی سازمان های پژوهش و فناوری در کشور پرداخته شده است. براین اساس فارغ از دولتی بودن یا نبودن سازمان های پژوهش و فناوری، رویکرد کسب و کارگرا در آنها قابل پیاده سازی است و خصوصی سازی الزامی برای تبدیل سازمان های پژوهش و فناوری دولتی به سازمانی کارآفرین و ارزش آفرین نیست و این تفکر که سازمان های پژوهش و فناوری را می توان از طریق اجبار به درآمدزائی از صنعت، به سمت خودگردانی مالی هدایت نمود یک اشتباه راهبردی است که پیش تر در کشورهای پیشتاز جهان در این حوزه آزمون شده و موفق نبوده است. همچنین اینکه رویکرد کسب و کارگرا به سازمان های پژوهش و فناوری معادل با اجبار آنها به درآمدزائی درنظر گرفته شود یک اشتباه راهبردی دیگر است. یک دیدگاه اشتباه دیگر در کشور این تصور است که در صورت حذف سازمان های پژوهش و فناوری، استارت آپ های فناورانه و یا شرکت های دانش بنیان جایگزین بهتر و برتر آنها هستند.