تفاوت های ماهوی و کاربردی اطلاع و شهادت

این پژوهش به بررسی این سوال می‏پردازد که در دعاوی میان متخاصمین اگر هر یک از طرفین، ادله ‏ای را اقامه نمایند که فاقد اعتبار قانونی بوده و قابلیت اثبات دعوی را ندارند اما برای افزایش اطلاع قاضی و ایجاد سر نخ برای موضوع دعوی، مناسب باشد، آیا چنین ادله‏ای می‏تواند مورد استفاده قرار بگیرد یا خیر؟ در پاسخ باید گفت هر آنچه که شرایط دلیلیت را ندارد، نمی‏تواند با این توجیه که باعث افزایش اطلاع مقام قضایی می‏شود، به‏عنوان مستمسکی برای مقام قضایی مورد استفاده قرار گیرد؛ بلکه فقط اطلاعی برای قاضی قابلیت استناد دارد که به یکی از ادله اثبات دعوی برگردد تا حجیت خود را از ادله اثبات دعوی کسب کند و بتواند برای مقام قضایی وجهه قانونی پیدا کند. چنین ادله‏ای در اصطلاح حقوقی، «اطلاع» نام دارد. بر اساس یافته‏های پژوهش حاضر، مصادیق اطلاع، از جمله دلایل اعتقاد درونی هستند و معیار اعتبار و ارزش آنها این است که منجر به علم قاضی می شوند؛ برخلاف امارات و ادله قانونی که خود، موضوعیت دارند و حصول علم و اعتقاد قاضی تاثیری در اعتبار و ارزش آنها ندارد.