بررسی شاخص های تحمل تنش خشکی سه رقم کینوا در دو تاریخ کاشت بهاره و تابستانه در منطقه بیرجند و سربیشه

به منظور بررسی شاخص های تحمل تنش خشکی ارقام کینوا، چهار آزمایش مجزا (شامل دو تاریخ کاشت بهاره و تابستانه در دو منطقه بیرجند و سربیشه) موردمطالعه قرار گرفت که هر یک از آن ها به صورت فاکتوریل (فاکتورها عبارت اند از چهار سطح رطوبتی 100، 75، 50 و 25 درصد نیاز آبی و سه رقم کینوا به نام تیتیکاکا، گیزاوان و ردکارینا) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید و از طریق تجزیه به مولفه های اصلی مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی ارقام ازنظر تحمل خشکی با استفاده از شاخص تحمل (TOL)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل به تنش (STI)، میانگین حسابی بهره وری (MP)، میانگین هندسی بهره وری (GMP) و میانگین هارمونیک (HM) انجام گرفت. نتایج نشان داد که بالاترین میزان شاخص های STI، MP، GMP و HM، در کشت اسفندماه، در هر دو شهرستان متعلق به رقم ردکارینا و در کشت مردادماه متعلق به رقم گیزاوان بود و شاخص های SSI و TOL با توجه به پراکندگی نتایج، قدرت تشخیص کمتری در ارزیابی تحمل خشکی ارقام کینوا داشتند. تجزیه به مولفه های اصلی نیز نشان داد که در کشت اسفندماه در هر دو مکان، رقم ردکارینا در راستای بردار عملکرد دانه در شرایط تنش و شاخص های MP، GMP، STI و HM در ناحیه پتانسیل عملکرد و متحمل به تنش قرار گرفت. در کشت مردادماه در هر دو مکان، رقم گیزاوان در ناحیه حساس به تنش و در راستای بردارهای عملکرد دانه و شاخص های MP، GMP، STI و HM قرار داشت که نشان دهنده بالاتر بودن عملکرد این رقم در شرایط بدون تنش و تحمل آن ها در شرایط کمبود آب بود. در این مطالعه، رقم تیتیکاکا در راستای بردار SSI قرار گرفت که نشان دهنده حساس بودن این رقم به تنش بود. به طورکلی در مردادماه، رقم گیزاوان و در اسفندماه رقم ردکارینا، متحمل ترین ارقام نسبت به تنش خشکی بودند.