تحلیل فرهنگ ایمنی بیمار از منظر کارکنان بالینی بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 1401

فرهنگ ایمنی یک سازمان محصول ارزش ها، نگرش ها، تصورات و الگوهای رفتاری می باشد که تعهد و چارچوب مدیریت ایمنی و سلامت سازمان را مشخص می کند. هدف از ارزیابی فرهنگ ایمنی، تشخیص وضعیت موجود فرهنگ ایمنی و بالا بردن آگاهی کارکنان در این زمینه و ارزیابی مداخلات مربوط به ایمنی و ردیابی تغییرات صورت گرفته می باشد. مطالعه حاضر با هدف تحلیل وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بین کارکنان بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 1401، انجام پذیرفت.

مطالعه حاضر ازنوع توصیفی تحلیلی و به صورت مقطعی، درسال 1401 بر روی 440 نفر ازکارکنان بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه و روش نمونه گیری، تصادفی ساده بود. ابزار مورد استفاده پرسشنامه استاندارد فرهنگ ایمنی بیمار (HSOPSC) بود. پرسشنامه 42 سوال داشت که 12 بعد از فرهنگ ایمنی بیمار شامل ابعاد درک کلی بیمار، یادگیری سازمانی و بهبود مستمر، کار تیمی داخل بخش های بیمارستانی، سیاست غیر تنبیهی در موارد بروز خطاها، مسائل کاری مربوط به کارکنان، انتظارات و اقدامات مدیر/سوپروایزر در جهت ارتقاء ایمنی بیمار، باز بودن مجاری ارتباطی، بازخورد و تبادل اطلاعات درباره خطا، حمایت مدیریت بیمارستان، کار تیمی در بین بخش های بیمارستانی، تحویل و نقل و انتقالات بیمارستانی و تناوب گزارش دهی حوادث ناخواسته را بر مبنای مقیاس پنج درجه ای لیکرت اندازه گیری کرد. میانگین نمرات کم تر از 5/2 بیانگر فرهنگ ایمنی بیمار پایین، بین 2/5 تا 3/75 وضعیت قابل قبول و 3/75و بالاتر نشان دهنده فرهنگ ایمنی بیمار به عنوان نقطه قوت بیمارستان بود. تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم افزار SPSS 24 و آزمون های آماری تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه و فریدمن انجام شد.

براساس نتایج مطالعه بیش تر مشارکت کنندگان (47 درصد) دارای سن 30 تا 40 سال و سابقه کاری 1 تا 10 سال (6/44 درصد) بودند. هم چنین اکثر افراد مورد مطالعه (59 درصد) شیفت در گردش بودند. وضعیت کلی فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مازندران 64/4 درصد با میانگین 0/43±3/22 بود، به طوری که 86/1 درصد کارکنان مشارکت کننده وضعیت ایمنی بیمار را متوسط برشمردند. در بین ابعاد فرهنگ ایمنی بیمار، بیش ترین وکم ترین امتیاز به ترتیب مربوط به ابعاد "وضعیت کار تیمی داخل بخش های بیمارستانی" با میانگین و انحراف معیار 0/79±3/90 (78 درصد) و "وضعیت تحویل و نقل و انتقالات بیمارستانی" با میانگین و انحراف معیار 0/92±2/75 (55 درصد) بود. طبق آزمون پارامتری T مستقل تک نمونه ای به عمل آمده، نمره به دست آمده از وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان های تحت پوشش، از میانگین نمره استاندارد 3 بیش تر بوده است (0/05>P). فرهنگ ایمنی بیمار در افراد دارای سابقه خدمتی بالاتر دارای وضعیت بهتری نسبت به افراد کم تجربه تر بود (0/05>P). در وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در شیفت های مختلف کاری شرکت کنندگان تفاوت معنی داری مشاهده نشد (0/05<P). هم چنین بیمارستان های آموزشی از میانگین وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار مطلوب تری نسبت به بیمارستان های غیرآموزشی برخوردار بودند (0/05>P).

بر اساس نتایج، تحویل و نقل و انتقالات بیمارستانی از ضعیف ترین حیطه ها بود که برگزاری دوره های آموزشی مناسب از قبیل کارگاه های آموزشی و آموزش های ضمن خدمت برای تحویل و نقل و انتقال صحیح بیمار و هم چنین امکان نقد تصمیمات و کارهای افراد رده های بالاتر و سوال در زمینه مسائلی که به نظر کارکنان درست نمی آید بدون هیچ گونه محدودیت و ترس در خصوص ایمنی بیمار پیشنهاد می شود