بررسی اثرات جداگانه و همزمان نانو ذرات دیاکسید تیتانیوم (TiO2) و نانو ذرات اکسید روی (ZnO) بر آسیب شناسی بافت آبشش ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio)

اخیرا، با افزایش استفاده از نانو ذرات، نگرانی هایی در ارتباط با اثرات آن ها بر محیط زیست خصوصا اکوسیستم های آبی ایجاد کرده است. از آن جا که آبشش ماهیان دارای موقعیت خارجی و دارای سطح تماس وسیع با آب است در نتیجه به طور مستقیم با آلاینده ها و سموم در تماس است. بدین منظور بررسی تغییرات ایجاد شده روی بافت آبشش شاخص مناسبی برای ارزیابی اثرات آلاینده ها به شمار می آید. در این پژوهش به منظور مطالعه اثرات مجزا و متقابل نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم (TiO2) و اکسید روی (ZnO) بر روی آسیب شناسی بافتی آبشش  ماهی کپور معمولی  (Cyprinus carpio) به اجرا درآمد. برای این تحقیق، ماهیان کپور معمولی انگشت قد با میانگین وزن 3±15 گرم به 9 گروه (با سه تکرار) با تراکم ده قطعه در هر مخزن 300 لیتری تقسیم شدند. براساس غلظت های تحت کشنده، تیمارها به صورت 0 (تیمار شاهد)، 0/5، 1/5 و 2 میلی گرم در لیتر نانو ذرات اکسید روی 3، 6 و 9 میلی گرم در لیتر دی اکسید تیتانیوم و غلظت های ترکیبی، غلظت های نانو ذرات اکسید روی و دی اکسید تیتانیوم به ترتیب 0/5 و 1/5، 3 و 2 ، 6 و 9 میلی گرم از هر یک از این نانو ذرات در نظر گرفته شد. نمونه های بافت آبشش کپور ماهیان بعد از چهارده روز قرارگیری به صورت جداگانه و همزمان در معرض نانو ذرات اکسید روی، دی اکسید تیتانیوم برداشت شد. تغییرات بافت شناسی در بافت آبشش نمونه ها در مواجهه به طور جداگانه و همزمان نانو ذرات اکسید روی، دی اکسید تیتانیوم مشهود بود، در صورتی که تغییری در نمونه های شاهد مشاهده نشد. تغییرات مشاهده شده در نمونه های مواجه یافته با نانو ذرات اکسید روی شامل هایپرپلازی، جوش خوردگی رشته های آبششی، خمیدگی رشته آبششی، برآمدگی و پیچ خوردگی لایه اپیتلیال، ازهم گسیختگی لایه اپیتلیال، کوتاه شدگی رشته های آبششی ثانویه و همچنین تخریب رشته های آبششی ثانویه بود که با افزایش غلظت مصرفی این تغییرات بیشتر مشاهده شد. نمونه های مواجه شده با نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم پرخونی، ازدیاد سلول های اپیتلیال و تخریب رشته های آبششی ثانویه نشان داد. بافت آبشش در معرض نانو ذرات اکسید روی، آسیب بیشتری نسبت به نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم نشان داد. همچنین نمونه های که به طور همزمان در مواجه با نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی قرار گرفتند تغییراتی از جمله پرخونی، هایپرپلازی، جوش خوردگی رشته های آبششی، خمیدگی رشته آبششی، برآمده شدن لایه اپیتلیال، از هم گسیختگی لایه اپیتلیال، کوتاه شدگی رشته های آبششی ثانویه و ازدیاد سلول های اپیتلیال را نشان دادند. با توجه به نتایج مشاهده شد که نانو ذرات اکسید روی دارای اثرات مخرب تری نسبت به نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم بوده است. در حالی که این آسیب های ایجاد شده به بافت آبشش در هنگام مواجه همزمان نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی شدت بیشتری پیدا می کنند و دارای اثر متقابل هستند.