تاثیر روش های عمل آوری شیمیایی و بیولوژیکی بر ترکیب شیمیایی، تجزیه پذیری شکمبه ای، فراسنجه های تولید گاز و قابلیت هضم برون تنی کاه کینوا

مطالعه ای به منظور بررسی تاثیر روش های مختلفعمل آوری شیمیایی (پر اکسید هیدروژن و هیدروکسید سدیم) و بیولوژیکی (باکتری باسیلوس سابتیلیس و قارچ آسپرژیلوس نایجر) بر ترکیب شیمیایی، تجزیه پذیری شکمبه ای، فراسنجه های تولید گاز و قابلیت هضم کاه کینوا در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد.

کاه کینوا از مزارع اطراف شهرستان آشخانه (خراسان شمالی) جمع آوری شده است و سپس به آزمایشگاه تغذیه دام دانشگاه گنبد کاووس انتقال داده می شود. نمونه های کاه تهیه شده در مجاورت هوا خشک شد و به ابعاد 5-2 سانتی متر خرد و در کیسه های 3 کیلویی برای اعمال تیمارهای مختلف نگهداری شدند. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) کاه کینوا بدون هیچ گونه افزودنی (شاهد)، 2) کاه کینوا عمل آوری شده با هیدروکسید سدیم، 3) کاه کینوا عمل آوری شده با پراکسید هیدروژن، 4) کاه کینوا عمل آوری شده با باکتری باسیلوس سابتیلیس و 5) کاه کینوا عمل آوری شده با قارچ آسپرژیلوس نایجر، بودند. به منظور عمل آوری بقایای کاه کینوا با هیدروکسید سدیم، 50 گرم از این ماده در یک لیتر آب مقطر حل شده و بر روی یک کیلوگرم ماده خشک بقایا اسپری شد. این مخلوط به خوبی هم زده شد. سپس درون کیسه های پلاستیکی 2 لایه ریخته شده و به خوبی فشرده گردید. در عمل آوری با پراکسید هیدروژن، ابتدا نمونه های بقایا با هیدروکسید سدیم پیش تیمار شدند. بدین صورت که 100 گرم هیدروکسید سدیم در 5/0 لیتر آب حل شد. سپس این محلول به 4 لیتر آب افزوده و روی 2 کیلوگرم از بقایای خردشده اضافه شد. نیم ساعت بعد، 114 میلی لیتر آب اکسیژنه با درجه خلوص 35 درصد در نیم لیتر آب حل شده و به این مخلوط اضافه شد. این مخلوط به خوبی هم زده شد. بقایا درون کیسه های پلاستیکی 2 لایه ریخته شده و به خوبی فشرده و وکیوم شدند. کیسه ها به مدت 18 روز در شرایط بی هوازی نگهداری شدند. به منظور عمل آوری بیولوژیکی، فعال سازی ویال های لیوفیلیزه و تهیه کشت آغازگر از باکتری و قارچ به ترتیب در محیط های MRS- broth در دمای 37 درجه سانتیگراد وPDA در دمای 25 درجه سانتیگراد انجام شد. پس از آن به هر کیلوگرم از کاه کینوا، یک لیتر از ترکیب آب مقطر و کشت آغازگر (حاوی حداقل 105 واحد تشکیل کلنی در میلی لیتر باکتری یا قارچ) اضافه شدند. مخلوط حاصل در نایلون پلاستیکی به مدت 21 روز در دمای 25 درجه سانتیگراد جهت فرآیند تخمیر نگهداری شدند. پس از این مدت، کیسه ها بازشده و در معرض هوا خشک شدند. پس از عمل آوری، ترکیب شیمیایی نمونه ها با استفاده از روش های استاندارد تعیین شد. آزمایش تجزیه پذیری با استفاده از تکنیک کیسه های نایلونی انجام شد. آزمون تولید گاز برای برآورد فراسنجه های تولید گاز استفاده شد. قابلیت هضم برون تنی نمونه ها با استفاده از روش کشت بسته انجام شد.

نتایج نشان داد که بین تیمارهای عمل آوری شده از نظر ترکیب شیمیایی (ماده خشک، خاکستر، ماده آلی و پروتئین خام) اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0>P). بالاترین مقدار ماده خشک مربوط به تیمار شاهد و پایین ترین مقدار مربوط به پراکسید هیدروژن بود. در بین تیمارهای عمل آوری شده شیمیایی، تیمارهای عمل آوری شده با هیدروکسید سدیم بالاتر و تیمارهای عمل آوری شده با پراکسید هیدروژن پایین تری مقدار خاکستر خام را داشتند. روش های مختلف عمل آوری تاثیر معنی داری بر پتانسیل و نرخ تولید گاز داشتند (05/0>P). تیمارهای عمل آوری شده با شاهد و قارچ بالاترین و تیمار هیدروکسید سدیم پایین ترین پتانسیل تولید گاز را داشتند. عمل آوری با هیدروکسید سدیم و پراکسید هیدروژن به طور معنی داری قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی را افزایش دادند (05/0>P). تیمار عمل آوری شده با باکتری پایین ترین قابلیت هضم، عامل تفکیک و تولید پروتئین میکروبی را داشت (05/0>P).

به طور کلی، نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که عمل آوری با هیدروکسید سدیم و پراکسید هیدروژن تاثیر بیشتری در بهبود ارزش تغذیه ای کاه کینوا داشتند.