شاخص های خطر سلامت و بوم شناسی عناصر بالقوه سمی در خاک های سطحی میدان نفتی منصوری در جنوب شرق اهواز

: عناصر بالقوه سمی جزء آلاینده های خطرناک محیط زیست هستند و برای انسان سرطان زا می باشند. این تحقیق در سال 1399 با هدف برآورد و ارزیابی خطرات سلامتی انسان و بوم شناسی محیط زیست عناصر بالقوه سمی در خاک های سطحی میدان نفتی منصوری انجام شد.

در این پژوهش در مجموع از هفت منطقه مورد مطالعه نمونه خاک تهیه گردید. در هر ایستگاه، پنج نمونه تصادفی از یک منطقه 5 متر مربعی در یک نمونه مرکب مخلوط شدند و 1 کیلوگرم خاک سطحی (عمق 0 تا 20 سانتیمتر) در کیسه های پلی اتیلن جمع آوری شد، بنابراین 105 نمونه خاک تهیه گردید.

میانگین غلظت کادمیوم، سرب، نیکل، کروم، وانادیوم، مس و روی در خاک های سطحی میدان نفتی منصوری به ترتیب 05/1، 11/69، 79/86، 14/99، 76/23، 34/65 و 22/118 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد. بالاترین و پایین ترین مقادیر شاخص ریسک اکولوژیکی بالقوه، مربوط به کادمیوم (50/157) و وانادیوم (34/0) بود. شاخص خطر سرطان زایی برای عنصر کروم درمورد بزرگسالان (5-10×25/5) و کودکان (4-10×91/3) بالاتر از کادمیوم، سرب، نیکل و وانادیوم به دست آمد.

شاخص های آلودگی عناصر سمی بالقوه نظیر مقادیر فاکتور آلودگی، فاکتور غنی شدگی و شاخص زمین انباشت نشان داد که سرب و کادمیوم بیشترین تاثیر را بر روی آلودگی خاک داشتند که سطوح عناصر بالقوه سمی غلظت بالایی را در مقایسه با مقادیر زمینه و میانگین جهانی داشت که این نشان دهنده این است که نشت نفت خام، تردد وسایل نقلیه سبک و سنگین و فعالیت های انسانی مرتبط در این منطقه به میزان قابل توجهی در افزایش سطوح عناصر بالقوه سمی در این خاک ها کمک کرده است. به نظر می رسد عناصر بالقوه سمی که سلامت انسان را تهدید نمی کنند و مشکلات بهداشتی و بیماری زایی را به وجود نمی آورند.