تاثیر عوامل فیزیوگرافیکی بر میزان شاخص سطح برگ در جنگل های پهن برگ استان گلستان

شاخص سطح برگ (LAI) یکی از مهم ترین مشخصه های ساختاری بوم سازگان های جنگلی است که تاثیر زیادی را در تغییرات انرژی، آب وهوا، مدل های عملکردی جوی و گاز دارد. این شاخص اطلاعات زیادی در ارتباط با میزان فتوسنتز، تبخیر و تعرق و حاصلخیزی رویشگاه های مختلف در اختیار مدیران و برنامه ریزان قرار می دهد. عوامل فیزیوگرافیکی نیز (ارتفاع از سطح دریا، جهات جغرافیایی و شیب) نقش مهمی در میزان تغییرات شاخص سطح برگ درختان ایفا می کنند. در این پژوهش تغییرات شاخص سطح برگ درختان و درختچه های جنگلی در طبقات مختلف ارتفاع از سطح دریا، جهات جغرافیایی و شیب در جنگل های پهن برگ استان گلستان مورد مقایسه و ارزیابی می گردد.

در این مطالعه جهت برداشت اطلاعات زمینی شاخص سطح برگ 230 قطعه نمونه دایره ای شکل به مساحت 1000 مترمربع با روش نمونه برداری سیستماتیک و شبکه 100×100 متر در پنج رویشگاه از غرب به شرق (کردکوی، شصت کلاته، زرین گل، سرخداری و لوه) پیاده شد. در مرکز هر قطعه نمونه تله برداشت برگ با ابعاد 60×60 سانتی متر برای اندازه گیری شاخص سطح برگ استفاده شد. ابتدا نقشه های ارتفاع از سطح دریا، جهت جغرافیایی و شیب نیز تهیه و مقادیر آن ها استخراج شد. سپس شاخص سطح برگ در طبقات مختلف ارتفاع از سطح دریا، جهت جغرافیایی و شیب با استفاده از آزمون های دانکن و تی مستقل مورد مقایسه و تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

نتایج نشان داد که بیشترین میزان شاخص سطح برگ در رویشگاه کردکوی با 91/8 و کمترین میزان شاخص سطح برگ در رویشگاه زرین گل با 10/5 اندازه گیری شد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که تفاوت معنی داری بین شاخص سطح برگ در طبقات مختلف ارتفاع از سطح دریا در کل منطقه مورد مطالعه وجود دارد و با افزایش ارتفاع از سطح دریا تا حدود 1300 متر شاخص سطح برگ افزایش می یابد و بعد از آن شاخص سطح برگ تغییرات کمی دارد. نتایج آزمون دانکن و تی مستقل نشان داد تفاوت معنی داری بین شاخص سطح برگ رویشگاه ها در طبقات مختلف ارتفاع از سطح دریا، جهت جغرافیایی و شیب به جز رویشگاه کردکوی وجود ندارد.

به طورکلی در این مطالعه ارتفاع از سطح دریا در مقایسه با شیب و جهت جغرافیایی به عنوان عامل بسیار مهم برای بررسی شاخص سطح برگ مطرح شد. بررسی تاثیر عوامل فیزیوگرافیکی مانند ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهات جغرافیایی بر شاخص سطح برگ و پایش تغییرات آن جهت شناخت تدوین سیاست های مناسب برای کاهش اثرات تغییرات اقلیم و گرمایش جهانی و در مدیریت پایدار از اهمیت بسیار بالایی می باشد.