توسعه یک مدل مفهومی برای شناسایی و رتبه بندی هزینه های محیط زیستی و بهداشتی بیماری های ناشی از کار با استفاده از مطالعه دلفی و روش تحلیل شبکه ای

ارتقاء سلامت و محیط زیست یکی از مولفه های توسعه، رفاه اجتماعی و رشد اقتصادی است. یکی دیگر از عوامل موثر در افزایش هزینه های سلامت و کاهش سطح رفاه اجتماعی، حوادث و بیماری های ناشی از کار است که هزینه های زیادی را بر افراد، صنایع و اقتصاد ملی کشورها تحمیل می کنند. لذا مطالعه حاضر با هدف ارائه یک مدل مفهومی برای شناسایی و رتبه بندی هزینه های محیط زیستی و بهداشتی بیماری های ناشی از کار با استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره انجام پذیرفت.

مطالعه حاضر در سال 1402 انجام پذیرفت. برای دستیابی به هدف مطالعه، یک طبقه بندی مدل ارزیابی اقتصادی هزینه های زیست محیطی و بهداشتی بیماری های شغلی تدوین گردید. در پژوهش حاضر از روش دلفی برای شناسایی معیارهای بهداشتی و محیط زیستی و از روش تحلیل شبکه ای (ANP) برای وزن دهی به زیرمعیارها استفاده گردید. در نهایت هزینه بهداشت و محیط زیست بر اساس اطلاعات موجود برآورد شد. بیمارستان فوق تخصصی نفت تهران نیز به عنوان محل مطالعه موردی انتخاب شد.  

نتایج نشان داد که عامل هزینه دارو و تجهیزات پزشکی با وزن 312/0 در بخش درمانی و عامل هزینه پسماند های ویژه و عفونی با وزن 085/0 مهمترین عامل در ارزیابی اقتصادی بودند. همچنین نتایج حاصل از مدل پارامتریک نشان داد که 84/99 درصد از هزینه های کل مربوط به هزینه بهداشتی و 16/0 درصد مربوط به هزینه های محیط زیستی است. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد 3/61 درصد از هزینه های بخش بهداشتی مربوط به دو بخش دارو و تجهیزات پزشکی و هزینه پرسنل شاغل خدمات دهنده و 7/91 درصد از هزینه های بخش محیط زیستی مربوط به تصفیه پساب و هزینه مصرف برق است.

در این مطالعه یک مدل نیمه کمی برای براورد هزینه های بهداشتی و زیست محیطی ناشی از بیماری های شغلی ارائه گردید. نتایج مطالعه حاضر می تواند دیدگاه علمی جدیدی را در زمینه اجرای اقدامات کنترلی با استفاده از نقطه بهینه پارامترهای هزینه - فایده ایجاد کند. اجرای این مدل یکپارچه می تواند گامی عملی و موثر در تخصیص منابع و اولویت بندی مداخلات باشد.