حق کودک بر سلامت روان در فضای مجازی از منظر حقوق بین الملل با تاکید بر نظریه عمومی شماره 25 کمیته حقوق کودک

حق کودک بر سلامت روان در فضای مجازی، به یکی از مسائل مهم حقوقی در حوزه حقوق بین الملل تبدیل شده است. این حق، برای کودک بسیار حیاتی است و باید در فضای مجازی نیز حفاظت شود. با توجه به اینکه فضای مجازی در حال گسترش است و کودکان به عنوان بومیان دیجیتال، از آن به عنوان یک فضای تعاملی و یادگیری استفاده می کنند، حفاظت از حقوق آنان در برابر خطرات موجود در این فضا ضروری است. توجه به آسیب های جسمی و روانی که به دلیل محتواهای نامناسب و ناخوشایند سبب بروز تبعیض و آزار آنلاین و بهره مندی از فضای مجازی بدون نظارت و کنترل برای کودکان می شود، اهمیت بالایی دارد. در حقوق بین الملل، حفاظت از حقوق کودکان به عنوان یک مساله اساسی شناخته شده است و در همین راستا کنوانسیون حقوق کودک ، اصول حفاظت از حقوق کودکان را در سطح بین المللی تعریف کرده است. این پژوهش در همین زمینه، درصدد این است که به این پرسش ها پاسخ دهد که فضای مجازی در زندگی او چه تاثیراتی دارد؟ از منظر حقوقی چه تکالیفی بر عهده دولت ها در حمایت از حق بر سلامت کودک در فضای مجازی در دسترس است؟

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع پژوهش، توصیفی تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی طیف وسیعی از اسناد و رویه ها و سایر آثار پژوهشی، مطالب، جمع آوری و تحلیل شده اند.

تفسیر عمومی شماره 25 منتشره در 2021، توسط کمیته حقوق کودک ، به چگونگی اعمال پیمان نامه حقوق کودک توسط دولت ها در حوزه دیجیتال پرداخت. هدف کمیته از این تفسیر عمومی، ارائه راهبرد برای تقنین و سیاستگذاری در زمینه تحقق تعهدات دولت ها در چارچوب پیمان نامه حقوق کودک و پروتکل های اختیاری آن در پرتوی فرصت ها، مخاطرات و چالش های محیط دیجیتال بود. به بیان بهتر، امروز با تفسیر عمومی این کمیته، حقوق کودک نه تنها در محیط آفلاین، بلکه در محیط دیجیتال و برخط نیز تضمین می شود.

یکی از اصلی ترین مولفه های حق بر سلامت، حق بر سلامت روان است که از مهم ترین مصادیق حقوق کودکان می باشد و عوامل مختلفی در تهدید یا تحقق این حق کودکان موثرند که فضای مجازی یکی از آن هاست. حق بر سلامت، حق بر آموزش ، حق بر امنیت شخصی و حق بر تفریح و سرگرمی، حقوق ملازم با رشد و تعالی کودکان است که در عصر دیجیتالیسم به شدت با محیط دیجیتال مرتبط است.