تاثیر فرم های نانوذره، نانوکامپوزیت، نانوکپسوله و لیپوزومی اسانس های نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) و رزماری (Rosmarinus officinalis L.) در کاهش بیوفیلم باکتری های گرم مثبت و گرم منفی

استفاده از اسانس ها در کنترل باکتری های بیماری زا به دلیل حلالیت پایین در آب و فعالیت زیستی اندک با محدودیت هایی روبه رو است. لذا استفاده از نانوذرات، نانوکامپوزیت، نانوکپسوله و لیپوزومی می تواند یکی از راه های رفع این محدودیت ها باشد.

نمونه های گیاهی نعناع فلفلی Mentha piperita L. و رزماری Rosmarinus officinalis L. مورد آزمایش در این تحقیق از مرکز رشد واحدهای فناوری کشاورزی جهاد دانشگاهی ارومیه جمع آوری و توسط متخصصین گیاه شناسی دانشگاه ارومیه مورد تایید قرار گرفت. گیاهان جمع آوری شده در تاریکی کاملا خشک گردید و سپس گیاهان خشک شده به وسیله  دستگاه مخلوط کن پودر شد. برای تهیه اسانس از دستگاه کلونجر استفاده شد. اسانس های حاصل از گیاهان رزماری و نعناع فلفلی با استفاده از روش تقطیر توسط GC-MS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

متیل سیکلوهگزانول 35/90 درصد و منتون 01/23 درصد به ترتیب اجزای اصلی گیاه نعناع فلفلی، Camphor 22/23 درصد و Alpha-pinene 99/17 درصد گیاه رزماری به دست آمد. اندازه ذرات نانوامولسیون، نانو کامپوزیت، نانو کپسوله و نانو لیپوزوم اسانس نعناع فلفلی به ترتیب 34/3، 14/27، 25/19 و 01/19 نانومتر به دست آمد و در رزماری 69/2، 07/71، 02/35 و 38/25 نانومتر به دست آمد. اسانس خالص و حالت های نانو اسانس های رزماری و نعناع فلفلی خواص ضد میکروبی مناسبی بر علیه هر دو گروه باکتری های گرم مثبت و گرم منفی نشان داد که حالت های نانو نسبت به حالت خالص اسانس خواص ضد میکروبی بالایی دارد. نتایج نشان داد باکتری های گرم مثبت حساس ترین باکتری ها و بیشترین تاثیر و باکتری های گرم منفی مقاوم ترین و کمترین تاثیر را در برابر حالت های مختلف نانو داشت.

اندازه ی ذرات تمامی فرمولاسیون ها در طی زمان اختلاف معنی داری نشان دادند، اندازه ذرات نانوذره ها نسبت به نانو کپسوله، نانو کامپوزیت و نانولیپوزوم ها تفاوت کمی داشت، اما در حالت کلی همه نمونه ها پایدار بوده به صورتی که تغییر اندازه ذرات پس از گذشت یک ماه قابل قبول بود. در آزمون اثرات ضدمیکروبی، تاثیر اسانس در دو حالت آزاد و کپسوله شده در حامل های لیپیدی در برابر باکتری گرم مثبت بیشتر از باکتری گرم منفی بود، همچنین میزان بازداری نانوذره و نانولیپوزوم در مقایسه با اسانس آزاد در همه باکتری ها (استافیلوکوکوس ارورئوس، باسیلوس سرئوس، اشرشیا کلی، موراکسلا کاتارالیس) بالاتر بود.