گونه شناسی اسلام سنتی در شاخصه عناصر ثابت و متغیر دین

شیوه مواجهه با عناصر ثابت و متغیر، از موضوعات اصلی گونه شناسی اسلام سنتی است. با قبول این انگاره که احکام شرعی تابع مصلحت و مفسده نفس الامری اند و نقش انکار نشدنی شرایط زمانی - مکانی در تبدل قلمرو عناصر ثابت و متغیر وجود دارد، این مسئله فرعی پیش می آید که دامنه احکام ثابت و متغیر در طیف های اسلام سنتی تا کجاست؟ و چه مرزی میان احکام ثابت و متغیر وجود دارد؟ آیا قلمروهای متفاوتی برای عناصر ثابت و متغیر در این گفتمان ترسیم شدنی است؟ آیا می توان حدود و ثغور مشخصی را برای این عناصر ترسیم کرد؟ و دامنه تغییر در ثوابت در چه حوزه هایی است؟ پژوهش پیش رو ضمن تمرکز بر ارزیابی حدیث نبوی «حلال محمد حلال ابدا إلی یوم القیامه» و تحلیل آثار مترتب بر این حدیث، بر آن است که شیوه مواجهه طیف های سه گانه سنتی را با روش توصیفی - تحلیلی بررسی کند و روش شناسی آنها را تبیین نماید. نتایج این پژوهش نشان می دهد طیف محافظه کار سنتی به فربهی عناصر ثابت و نحافت عناصر متغیر ملتزم هستند و طیف مقاصدی سنتی، با نگاه جامع الاطراف به عناصر متغیر به قلمرو نحیف عناصر ثابت و توسعه دایره متغیرات التزام دارند؛ از این رو از ارائه راه حل های جدید برای کنش فعالانه به چالش های پیش روی اسلام و مدرنیته بهره می برند.