بررسی مقایسه ای تشبیه جنگاوران به حیوانات در ایلیاد هومر و شاهنامه فردوسی

ادبیات حماسی در سراسر جهان شرح دلاوری جنگجویان است. ایلیاد هومر و شاهنامه فردوسی از شناخته شده ترین حماسه های جهان هستند. در این پژوهش توصیفها و تشبیهات حیوانی که در نبردها در مورد جنگاوران پیروز، تا سرود پانزدهم ایلیاد و دفتر نخست شاهنامه، به کار برده شده، مورد مقایسه قرار گرفته است. این حیوانات شامل شیر، پلنگ، گرگ، گراز، سگ شکاری، گاو، قوچ، اسب، پیل، کرگدن، نهنگ و اژدها بودند.

این پژوهش با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

بررسی دو اثر حماسی مورد پژوهش نشان میدهد که هر دو اثر به میزان بسیار از تشبیه جنگاوران به جانوران استفاده کرده اند و بعضا شیوه هایی مشابه را برای توصیف و تشبیه پهلوانان به جانورانی خاص به کار برده اند.

در بررسی توصیفهای حیوانی جنگاوران شجاع، سه گروه حیوانات وحشی (درنده و غیردرنده)، حیوانات اهلی و حیوانات اسطوره ای داشتیم. حیوانات وحشی درنده، شیر، پلنگ، گرگ و نهنگ (تمساح)؛ حیوانات وحشی غیردرنده گراز، پیل و کرگدن؛ حیوانات اهلی سگ، گاونر، قوچ و اسب بودند و تنها حیوان اسطوره ای اژدها بود. از حیوانات درنده شیر و پلنگ و گرگ در هر دو حماسه مشترک و نهنگ مختص شاهنامه است. حیوانات وحشی غیردرنده، گراز مختص ایلیاد و پیل و کرگدن مختص شاهنامه است. حیوانات اهلی همه مختص ایلیاد و حیوان اسطوره ای مختص شاهنامه است. هر دو حماسه توصیفهای شیر، پلنگ، گراز و گرگ به کار رفته اند. این حیوانات در همه جا با رفتار یکسانی شناخته شده و به همین دلیل در مقام توصیف نیز کاربرد یکسانی در هر دو حماسه داشته اند. پیل و کرگدن بومی آسیا و آفریقا هستند به همین دلیل تنها در شاهنامه به کار رفته اند. استفاده از حیوانات اهلی به دلیل تفاوت فرهنگی بوده است و به همین دلیل در شاهنامه برای جنگاوران این گونه توصیفها استفاده نشده است. همچین تشبیه جنگاور به اژدها تنها در شاهنامه وجود دارد.