جایگاه باسعیدو در مناسبات ایران و انگلیس

با آغاز قرن 19م، رویکرد سیاسی-نظامی بریتانیا نسبت به خلیج فارس دگرگون شد. آن دولت برای گسترش نفوذ در خلیج فارس، مناطقی را تحت سلطه درآورد. باسعیدو در جزیره قشم، ازجمله مراکزی بود که برای بیش از یک قرن در تصرف بریتانیا قرار داشت. در 1312ش، یک ناو ایرانی وارد باسعیدو شد و پرچم بریتانیا را پایین کشید. این واقعه بعدها زمینه ساز خروج بریتانیا از باسعیدو شد. پژوهش حاضر درصدد است با رویکردی توصیفی-تحلیلی و به روش اسنادی به این پرسش پاسخ دهد که باسعیدو چه جایگاهی در مناسبات ایران و انگلیس داشت و چه عواملی سبب خروج انگلیسی ها از آنجا شد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد، انگلیس در دوره قاجار از درگیری های ایران در شمال با روس ها سود جست و باسعیدو را اشغال کرد. در دوره پهلوی اول با پایین آوردن پرچم بریتانیا در باسعیدو توسط نیروی دریایی ایران، بحرانی در روابط دو کشور به وجود آمد که سبب چالش های دیگری در منطقه برای انگلستان شد. از یک سو، شیوخ متحد بریتانیا در توانایی و قدرت لازم آن دولت برای حفظ امنیتشان دچار تردید شدند و از سوی دیگر، نسبت به مسئولیت پذیری بریتانیا در خصوص افراد تحت حمایتش تردیدهای جدی بروز کرد. نمایندگان بریتانیا در خلیج فارس کوشیدند به شیوه های گوناگون این موضوع را حل و فصل کنند. اختلاف نظر بین سفارت بریتانیا در تهران و دولت هندبریتانیا سبب شد تا لندن نتواند سیاستی منسجم و یکپارچه در این خصوص اتخاذ کند و این موضوع یکی از عوامل خروج بریتانیا از باسعیدو شد.