بررسی نگرش جنگل نشینان درباره مدیریت حفظ و صیانت از منابع طبیعی استان گیلان

هدف این پژوهش بررسی نگرش روستاییان جنگل نشین به مدیریت جنگل، رضایت آنها از نحوه اداره جنگل ها و میزان مشارکت مردم در اداره جنگل ها و مدیریت منابع طبیعی است.

جامعه آماری تحقیق با استفاده از روش پیمایشی دلفی از بین دهیاران روستاهای حاشیه جنگل ها به تعداد 50 نفر به صورت تصادفی انتخاب شد. پرسشنامه مشتمل بر نه محور اصلی مدیریت منابع طبیعی و 59 شاخص اجرایی بود. اعتبار یا روایی گویه ها از طریق رابطه لاوشه و اعتماد گزینه های تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ تایید شد. برای هر شاخص، حاصل ضرب میانگین اهمیت براساس مقیاس لیکرت پنج درجه در وزن نرمالایز شاخص محاسبه شد.

نتیجه آزمون آماری کروسکال والیس نشان داد که بین چهار گروه انتخابی اختلاف معنی داری از نظر شاخص های اجرایی اداره جنگل ها و مدیریت منابع طبیعی وجود ندارد. طبق نتایج تحقیق، میزان رضایت خبرگان محلی از نحوه کارکرد فعالیت های محوری دستگاه متولی منابع طبیعی در استان گیلان در مجموع ضعیف اعلام شد. محورهای حفاظت و صیانت، آموزش، مشارکت مردم برای اداره و حفاظت جنگل دارای بیشترین اثرگذاری و ارزش هستند. در بهره برداری، بیشترین ارزش به فعالیت های زراعت چوب، بهره برداری محلی و ظرفیت گردشگری داده شد. شاخص های حفاظت و صیانت جنگل در راستای مدیریت، مهم ترین عوامل تخریب جنگل ها ارزشگذاری شد. رضایت از همه شاخص های احیا و بازسازی جنگل های مخروبه (پنج شاخص) در درجه ضعیف قرار داشت. از نظر اثرگذاری معیار محور تقویت فرهنگ منابع طبیعی، ترویج مشارکت مردم برای اداره جنگل ها، شاخص های مشارکت مردم در اطفای حریق، فعالیت سازمان های مردم نهاد برای حفاظت و نگهداری منابع طبیعی و مشارکت مردم در حفاظت جنگل از طریق گزارش موارد تخریب منابع طبیعی و رسیدگی به همه گزارش های مردمی به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند.

نگرش رهبران محلی جنگل نشین به عملکرد اداره جنگل ها و مدیریت منابع طبیعی نشان دهنده رضایت متوسط تا کم است که باید با افزایش مشارکت جوامع محلی، تاثیرپذیری مثبت پروژه ها بر معیشت جنگل نشینان و تقویت اقدامات اجرایی لازم در زمینه حفاظت، احیا، بازسازی و بهره برداری اصولی بهبود یابد.