پژوهش سبکی در دیوان ندیم کابلی

تحلیل سبکی را نظر به بررسی محتوایی و دقیق یک اثر ادبی، میتوان یکی از رایجترین وقابل اعتمادترین شیوه های تدقیق در یک محصول ادبی دانست.موضوع این مقاله بررسی دیوان ندیم کابلی از سه منظر سطح زبانی، سطح فکری و سطح ادبی است.در این پزوهش سعی شده، ضمن تامل در محتوای دیوان از حیث ساختاری و مفهومی، میزان تاثر این شاعر از گویندگان توانای سده های گذشته از حیث لفظی و معنایی با ذکر شواهدی نمایانده شود.

مقاله پیش رو، مطالعه ای است نظری که به شیوه مطالعه کتابخانه ای صورت گرفته است.محدوده و جامعه مورد مطالعه، دیوان ندیم کابلی به تصحیح عفت مستشارنیا هست که انتشارات توس آن را در سال 1397 چاپ کرده است.پژوهش حاضر متن محور است.

ندیم کابلی از شاعران اواخر عصر قاجار و دوره مشروطه است.شعر او روان، استوار و فصیح است.در اکثر قوالب شعری طبع آزمایی کرده است. در قصیده از شاعران سترگ قصیده سرا چون ناصر خسرو، سنایی، انوری، خاقانی، ظهیر و سعدی تاثیر پذیرفته، در غزل،عمدتا متاثر از حافظ شیرازی بوده است.شعر خود را برتر از شعر ظهیر فاریابی و کلیم همدانی دانسته که میتوان آن را از مفاخرات معمول در بین شاعران دانست.دیوان او از حیث مضامین با عنایت به حجم متوسط دیوان تنوع نسبتا خوبی دارد.

اثرپذیری ندیم کابلی در قصیده از شاعران استاد قصیده سرا میتواند به تبعیت از اسلوب شاعران دوره های افشاریه، زندیه و قاجاریه باشد که سعی در تقلید از طرز سخن شاعران قرون پنجم تا هفتم داشته اند. در غزل مثل اکثر شاعران پس از عصر حافظ، از کلام والای خواجه شیراز متاثر شده ودر ساختن مخمس در قالب مسمط مصاریع چهارم و پنجم را از حافظ شیرازی، کلیم همدانی، صائب تبریزی، بیدل دهلوی و واقف لاهوری تضمین کرده است.در شعر او کلمات زبانهای فرنگی دیده میشود.