پایش دینامیک مکانی- زمانی آلودگی هوا در شهر تبریز با استفاده از سنجش ازدور و GIS

این مطالعه با هدف توزیع مکانی و زمانی آلاینده های هوا و تعیین عوامل موثر در غلظت عناصر ذرات معلق، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن و ازن، در شهر تبریز در بازه زمانی میانگین بلندمدت (4 سال) برای تغییرات غلظت و از میانگین دو دوره خشک و مرطوب در سال 2022 برای مدل سازی مکانی رگرسیون وزن دار جغرافیایی و خوشه بندی منطقه مطالعاتی استفاده شد. در این مطالعه از 8 متغیر (پوشش گیاهی نرمال شده، تراکم چگالی جمعیت، تراکم ساخت، تراکم چگالی اندازه مناطق صنعتی، نورشبانه (NTL) و دمای سطح، میانگین سرعت غالب باد، مدل رقومی ارتفاع (انتخاب شده متغیر مدل رقومی ارتفاع و میانگین سرعت غالب باد به علت چندخطی بوده یا (VIF) در بررسی های همبستگی از مدل حذف شدند و عوامل موثر در عناصر آلودگی پردازش و استانداردسازی شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که دقت مدل GWR در مقایسه با OLS بهتر عمل می کند. مدل GWR با تولید ضریب برای هر یک از عوامل انتخاب شده در مدل، به تعیین مکانی عناصر آلاینده و تاثیرگذارترین عامل می پردازد. با توجه به نتایج تراکم اندازه صنعتی در بین پارامترها مدل شده بالاترین ضریب را در مدل مکانی غلظت عناصر آلودگی دارا بود. از روش خوشه بندی K-means با استفاده نقشه ضرایب به دست آمده با GWR برای زون بندی شهر تبریز با توجه به رابطه مکانی زمانی عناصر آلاینده با عوامل به 6 زون خوشه بندی که زون 1-3 دارای بیشترین مساحت و هم دارای ضرایب تاثیرگذاری بالا در هر چهار آلاینده مورد مطالعه بود. در واقع پهنه های 1- 3 می تواند در مدیریت سیاست های شهری در کنترل آلودگی مورد توجه قرار گیرد.