مقایسه استعاره های مفهومی حوزه عشق در ادبیات غنایی، عرفانی و حماسی(مطالعه موردی: خسرو و شیرین، منطق الطیر و شاهنامه)

نگاه سنتی و جدید به استعاره، نگاهی متفاوت است. از دید کلاسیک، استعاره، صنعتی بلاغی است که در واژه رخ میدهد؛ اما نظریه پردازان جدیدی چون لیکاف و جانسون، معتقدند که مفاهیم استعاری، در تمام زندگی انسان و جهان پیرامونش، وجود دارند. در استعاره مفهومی، مفهومی ذهنی، توسط مفهوم ذهنی ملموستر و یا عینی، در قالب یک نگاشت، درک می شود. در این پژوهش استعاره های مفهومی حوزه عشق در خسرو و شیرین، منطق الطیر و شاهنامه، بررسی و مقایسه شد. با بررسی مفاهیم حوزه عشق بر پایه نظریه استعاره مفهومی، سی نگاشت با حوزه مقصد عشق، در قالب 1958 مورد، دسته بندی و تحلیل شد. این نگاشت ها در دو گروه دسته بندی شدند: گروه اول شامل نگاشت های مشترک، مانند عشق غم است، شادی و نشاط است، شکار است، روییدنی است، در میان سه گونه مذکور بود که دیدگاه مشترکی را بیان می کردند و گروه دوم بیانگر نگاشت های متفاوت میان این سه اثر بود؛ شامل عشق نور، جنگ، آتش و شراب است. نگاشتهایی هم وجود داشتند؛ همچون: عشق حیرت است که تنها مختص به متن عرفانی منطق الطیر بودند که بیانگر نوعی عشق حقیقی و عرفانی است. نگاشت های مورد بررسی، اغلب از نوع ذهنی به عینی بودند و در برخی موارد نیز از امور ذهنی، ولی ملموستر برای بیان مفاهیم مربوط به عشق، استفاده شده بود.