بررسی وضعیت بهداشت و سلامت کارگران مهاجر ایرانی در جنوب قفقاز

 مهاجرت نیروی کار ایرانی به جنوب قفقاز طی سال های پایانی قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی روند رو به رشدی به خود گرفته بود، به نحوی که هر ساله چند صد هزار نفر برای جستجوی کار به این مناطق می رفتند. عده زیادی از این مهاجران در باکو، گنجه، تفلیس، ایروان و باطوم در کارخانه ها، معادن، صنایع نفت، اسکله ها و زمین های کشاورزی به خدمت گرفته می شدند و برخی هم به دست فروشی، بنایی و... اشتغال و در محل کار یا حاشیه شهرها سکونت داشتند، لذا بهداشت و سلامت نقش مهمی در زیست این کارگران داشت.

 مقاله پیش رو با رویکرد «تاریخ از پایین» و با تکیه بر منابع کتابخانه ای و آرشیوی درصدد پاسخ به این پرسش است که کارگران مهاجر ایرانی به لحاظ وضعیت بهداشتی در چه شرایطی زندگی می کردند و این وضعیت چه تاثیری در سلامت جسمانی آنان داشت؟

ملاحظات اخلاقی: 

در این پژوهش صداقت و امانتداری در استفاده از منابع تاریخی رعایت شده است.

 نوع زیست اجتماعی کارگران ایرانی در قفقاز باعث شده بود تا بیشترین آسیب های جسمانی و حتی مرگ و میر به نسبت کارگران ملیت های دیگر متوجه ایرانیان باشد، به گونه ای که برخی جان خود را از دست می دادند و عده ای هم دچار بیماری هایی همچون وبا، طاعون، مالاریا، مشکلات تنفسی و یا معلولیت جسمانی می شدند.

 کارگران مهاجر ایرانی در قفقاز به علت فقدان سرمایه مادی و ابزار تولید و دانش و مهارت، سخت ترین کارها را انجام می دادند و در کلبه ها و آلونک ها یا محل کار سکونت داشتند. این مکان ها به لحاظ سلامت و بهداشت پرخطر و نامناسب بود و باعث می شد تا بیشترین آسیب های جسمانی و حتی مرگ متوجه آنان باشد.