بررسی تنوع فنوتیپی در برخی از جمعیت های یونجه (Medicago sativa L.) با منشاهای مختلف در شرایط آب وهوایی ارومیه

یونجه یکی از پرمحصول ترین و مغذی ترین گیاهان علوفه ای است که در سرتاسر جهان برای علوفه، سیلو یا مرتع کشت می شود. به منظور بررسی تنوع فنوتیپی، آزمایشی با 40 جمعیت یونجه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال 1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه اجرا شد. صفات مختلف شامل ارتفاع بوته، سرعت رشد مجدد، تعداد گره، فاصله میان گره، تعداد ساقه، تعداد گل در گل آذین، طول گل آذین، تعداد غلاف در گل آذین، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک کل، نسبت وزن خشک کل به وزن تر کل و نسبت برگ به ساقه اندازه گیری شدند. بر طبق نتایج، بین جمعیت های یونجه ازنظر اکثر صفات اختلاف معنی داری وجود داشت. تجزیه گرافیکی بای پلات ژنوتیپ × صفت با توجیه 43/53 درصد از کل تنوع داده ها تا حدود زیادی توانست مطالعه تنوع فنوتیپی و روابط میان صفات را تسهیل بخشد. همبستگی مثبت میان دو صفت مهم عملکرد علوفه خشک و نسبت برگ به ساقه منجر به رتبه بندی تقریبا یکسان جمعیت ها براساس این صفات شد که ازنظر اصلاح همزمان این دو صفت حائز اهمیت است. همچنین جمعیت های مطالعه شده براساس تجزیه خوشه ای به دو گروه اصلی تقسیم شدند و هرکدام در دو زیرگروه قرار گرفتند که زیرگروه اول حاوی توده هایی با منشا قره یونجه و خارجی بودند و به لحاظ عملکرد علوفه و نسبت برگ به ساقه در وضعیت مطلوبی قرار داشتند؛ بنابراین، جمعیت های موجود در خوشه اول می توانند در برنامه های توسعه کشت یونجه و برنامه به نژادی آتی این گیاه استفاده شوند.