تاثیر نانو مس بر ویژگی های فیزیولوژیک و ترکیبات فیتوشیمیایی گیاه مورینگا (Moringa oleifera) در شرایط شوری

مورینگا اولیفرا، گیاهی دارویی، سریع رشد و چند ساله که تقریبا در تمام مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر رشد می کند و می تواند طیف گسترده ای از شرایط بارندگی را تحمل کند. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر محلول پاشی نانوذره مس (صفر، 5، 10 و 20 ppm) بر خصوصیات فیزیولوژیکی و محتوای ترکیبات فیتوشیمیایی گیاه مورینگا تحت شوری کلرید سدیم (صفر، 9/3، 8/7 و 7/11 دسی زیمنس بر متر) به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی انجام شد. بر اساس یافته ها، میزان نشت یونی تحت تیمار شوری، افزایش یافت و تیمار با نانومس از این مشخصه کاست. به طوریکه، بیشترین (01/75 %) و کمترین (62/38 %) میزان نشت یونی به ترتیب در بالاترین سطح شوری بدون اعمال نانوذره و تیمار شاهد (بدون تنش شوری و عدم اعمال نانوذره) ثبت شد. نتایج حاکی از افزایش آنتوسیانین، فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی برگ مورینگا تحت تیمار گیاهان با آب شور و نانومس بود. از این رو، تحت شوری 7/11 دسی زیمنس بر متر و 20 پی پی ام نانومس، بیشترین میزان آنتوسیانین (68/4 میکرومول در گرم وزن تازه)، فنل (64/45 میلی گرم اسید گالیک در صد گرم وزن خشک)، فلاونوئید (74/4 میلی گرم کوئرستین در صد گرم وزن خشک) و فعالیت آنتی اکسیدانی (71/86 میکروگرم در میلی لیتر) بدست آمد. بررسی فیتوشیمیایی ترکیبات عصاره برگ نشان داد که شوری باعث کاهش اسید کافئیک و اسید کلروژنیک گردید، درحالیکه محلول پاشی با نانومس باعث افزایش آنها شد. بنابراین، بیشترین مقادیر اسید کافئیک در سطوح مختلف نانومس تحت تیمار بدون شوری و کمترین مقدار (09/1 میلی گرم در لیتر) در بالاترین سطح شوری بدون اعمال نانومس، ثبت شد. همچنین بیشترین مقدار اسید کلروژنیک (5/22 میلی گرم در لیتر) در تیمار بدون شوری با اعمال 20 پی پی ام نانوذره و کمترین میزان آن (6/2 میلی گرم در لیتر) تحت 8/7 دسی زیمنس بر متر نمک بدون حضور نانومس مشاهده شد. به طورکلی، نانومس با افزایش ترکیبات دخیل در بیوسنتز آنتی اکسیدان ها و سایر صفات فیزیولوژیکی و همچنین متابولیت های ثانویه گیاه مورینگا، موجب افزایش تحمل آن به تنش شوری شد.