بررسی وضعیت عرضه دخانیات و سطح آگاهی عرضه کنندگان آن با تاکید بر رویکرد محله محور (مورد مطالعه: شهر ورامین)

مصرف دخانیات یکی از رفتارهای تقریبا پذیرفته شده ای است که کمتر از بعد مساله اجتماعی و کجروانه بودن بدان نگریسته می شود. در طی سال های اخیر اقدامات و طرح های پیشگیرانه مختلفی صورت گرفته که طرح پاد یکی از مهم ترین آنهاست. این طرح در فاز سوم خود محلات بدون دخانیات را مد نظر داشته و با این هدف مطالعه حاضر انجام شده است. این پژوهش از منظر روش شناسی، کمی و با استراتژی توصیفی از نوع پیمایشی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه، مراکز عرضه دخانیات در شهر ورامین بوده که به لحاظ پراکندگی در محلات مختلف با ابزار پرسشنامه به صورت تمام شماری مورد بررسی قرار گرفتند. کالبدشکافی محلات حاکی از وجود 126 مرکز عرضه و مصرف دخانیات دارای مجوز رسمی اعم از؛ 46 قلیان سرا و سفره خانه، 37 کیوسک مطبوعاتی و 43 فروشگاه عرضه دخانیات است و بیش از 37 درصد افراد مشغول در این مراکز سابقه زیر 3 سال داشته اند. بیش از 85% از افرادی که در عرضه دخانیات فعالیت می کردند در محدوده سنی 17 تا 46 سال قرار داشتند و 65 درصد عرضه کنندگان نسبت به قوانین کنترل دخانیات آگاهی داشتند، از این تعداد 57 درصد از مراکز، ابلاغیه قوانین کنترل دخانیات را دریافت نموده بوده اند. تحلیل آماری نشان از رابطه معنادار بین متغیر آگاهی از قوانین کنترل با مدت زمان فعالیت (23/0=r) و ابلاغ قوانین (001/0= α و 5/3=t) می دهد بدین معنا مراکزی که مدت زمان فعالیت شان بیشتر و قوانین کنترل دخانیات به آنها ابلاغ گردیده است از قوانین مرتبط با دخانیات آگاه تر بوده اند. در مجموع در سه سال اخیر (زمان اجرای طرح پاد) مراکز رسمی و غیر رسمی عرضه کننده مواد دخانی بدون هیچ ممنوعیت جدی در شهر ورامین رو به فزونی گذاشته و این امر ناشی از عدم تعامل لازم و موثر سازمان های ذیربط، برای اجرایی شدن قوانین کنترل دخانیات بوده است؛ بلکه باید با اتخاذ رویکرد محله محوری، این محدودیت و ممنوعیت در عرضه و تقاضا اجرا شود.