کتیبه نویافته پهلوی در تنگه بلاغی (پاسارگاد 6) و برنامه های حفاظتی از آن

موضوع و محور گفتار پیش رو، کتیبه نویافته ای است که در تیرماه 1401 در تنگه بلاغی دشت پاسارگاد برای نخستین بار مشاهده گردیده است. این کتیبه به خط فارسی میانه (پهلوی کتابی) با سنت ساسانی به تحریر درآمده است که با عرض 40 و طول 90 سانتی متر، دربردارنده سه قاب و سه نوشتار است. بخش اصلی کتیبه، قاب میانی است که با هشت سطر، به صورت عمودی تحریر شده است. قاب های جانبی در بالا و پایین نوشته میانی، دیده می شوند و به صورت افقی تحریر شده اند. قاب بالا دربردارنده سه سطر و قاب پایین به نظر می رسد سه سطر داشته است. این که کتیبه در چه زمانی نوشته شده و به چه فرد یا افرادی تعلق داشته است؟ پرسش های اصلی پژوهش به شمار می روند که محتوای کتیبه خود بدان ها پاسخ می دهد. در دشت پاسارگاد، پیش تر نیز پنج کتیبه پهلوی شناسایی و خوانش شده است؛ این پنج کتیبه که در منطقه موسوم به «تل تخت» در سال های 1961 تا 1963م. کشف شده است در شمار گورنبشته های پهلوی محسوب می گردند. کتیبه پژوهش حاضر، اما محتوایی متفاوت از کتیبه های تل تخت دارد و آن گونه که مشاهده خواهد شد در آن از ساخت پل و بندی باستانی سخن رفته است که به نظر می رسد به روزگار «خسرو اول انوشیروان» تعلق داشته است. نکته جالب این که پیش از کشف این کتیبه باستان شناسان پایگاه میراث جهانی پاسارگاد پی و شالوده پل و فراز-راهی باستانی را درست در زیر کتیبه و برروی رودخانه پلوار، مشاهده و مستندنگاری کرده بودند؛ بنابراین کشف این کتیبه اهمیت و ضرورت پرداختن بدان را به ویژه از منظر باستان شناسی و حفاظتی دوچندان می کند. پژوهش حاضر به صورت میدانی و اسنادی (کتابخانه ای) انجام شده است. باتوجه به این که این کتیبه در معرض فرسایش شدید قرار داشته است، نگارندگان با تهیه قالب از آن، کوشش کردند تا جدای از خوانش بهتر، گام موثری در جهت حفاظت از آن برداشته شود.