بررسی عوارض جانبی کلوزاپین در مراحل مختلف درمان در نمونه ای از بیماران اسکیزوفرنیک مقاوم به درمان

کلوزاپین یک داروی ضد روانپریشی است که می تواند بر روی 3/1 تا 2/1 بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا موثر واقع شود. اثرات منحصر به فرد کلوزاپین بر درمان علایم اسکیزوفرنیا به خصوص علایم منفی آن از یک سو و وجود عوارض جانبی آن به ویژه عوارض خونی از سوی دیگر، سبب شد تا جهت تعیین عوارض دارو در مبتلایان به اسکیزوفرنیای مقاوم به درمان این تحقیق انجام گیرد.
این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی آینده نگر در بیمارستان روانپزشکی رازی انجام شد. 80 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیای مقاوم به درمان بر اساس ضوابط بین المللی و معیارهای پژوهش انتخاب شده. و پس از طی دو هفته مرحله بدون دارو و انجام آزمون Brief Psychiatric Rating Scale (مقیاس مختصر ارزیابی روانپزشکی)، 60 بیمار با نمره آزمون مساوی یا بالاتر از 45 وارد پژوهش شدند و بعد از 6 هفته درمان با هالوپریدول 40 بیمار که نمره آزمون آنها تغییر نکرده بود، به عنوان اسکیزوفرنیای مقاوم به درمان انتخاب گردیدند. سپس بعد از دو هفته مرحله مجدد بدون دارو، کلوزاپین با دستورالعمل واحد و حداکثر تا 900 میلی گرم تا هفته بیستم تجویز شد. در نهایت عوارض دارو با استفاده از آزمون های خونی، پرسشنامه عوارض خارج هرمی و داخلی و به صورت هفتگی مورد سنجش قرار گرفت.
8 بیمار به علت عوارض جانبی شدید از مطالعه حذف شدند. ارتباط معناداری بین میانگین میزان گلوبول سفید، قرمز و هموگلوبین خون و همچنین نمره عوارض خارج هرمی بین ابتدا و انتهای درمان به دست نیامد، ولی این ارتباط در مورد پلاکت های خونی معنادار بود. شایع ترین علامت خارج هرمی، ترشح بزاق و شایع ترین عارضه داخلی، خستگی، ضعف و خواب آلودگی بود. تقریبا کلیه عوارض جانبی در انتهای مرحله درمانی و با میزان های بالای کلوزاپین رخ داده بود که در تعدادی نیز منجر به قطع درمان گردید.
دقت بیشتر در انجام آزمون های خونی هفتگی و نیز مصاحبه و معاینه طبی دقیق و منظم و در نظر داشتن احتمال بروز عوارض نامعلوم در هنگام تجویز کلوزاپین و همچنین آموزش مناسب به بیماران و مراقبین آنها، می تواند تضمینی برای استفاده به جا و سالم این دارو باشد.