مطالعه تغییرات فصلی اسانس برگ و مخروط ارس (Juniperus excelsa M.B)

Juniperus excelsa یکی از گونه های جنس ارس در ایران است که گسترش وسیعی در شمال، جنوب، شرق، غرب و حتی مرکز این کشور پهناور دارد.
هدف از انجام این بررسی 1) مطالعه تغییرات فصلی ترکیبات موثر ارس و 2) شناسایی بهترین قسمت گیاه و مناسبترین فصل جمع آوری و استخراج اسانس ارس است.
نمونه های برگ و مخروط ماده ارس در فصول بهار، تابستان و پاییز از درختان مستقر در رویشگاه طبیعی این گونه در استان تهران جمع آوری گردید. استخراج اسانس به وسیله تقطیر با بخار آب انجام پذیرفت. پس از تزریق اسانس به دستگاه GC-MS و تهیه کروماتوگرام ها و طیف های جرمی مربوط شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس با کمک بررسی های کتابخانه ای LiBR-TR) و (Wiley 5و محاسبه اندیس کواتس انجام پذیرفت.
نتایج نشان داد که تغییرات فصلی اسانس کل در مخروط برخلاف برگ قابل ملاحظه است، به طوری که میزان آن در طی بهار تا پاییز بیش از 5/1 برابر افزایش می یابد. تجزیه اسانس برگ و مخروط نشان می دهد که میزان α-pinene به عنوان مهمترین ترکیب اسانس برگ از حدود 70 درصد در بهار به حدود 20 درصد در تابستان کاهش می یابد، در صورتی که میزان آن در اسانس مخروط از حدود 6 درصد در بهار به حدود 76 درصد در تابستان افزایش پیدا می کند.
مقایسه ترکیب های شیمیایی اسانس برگ و مخروط نشان داد که میزان تغییرات فصلی سایر ترکیبات متفاوت بوده و اساسا در مخروط قابل ملاحظه تر از برگ ها است.