تغییرات جمعیت شته سبز پنبه (Aphis gossypii) و دشمنان طبیعی آن در مزارع پنبه سمپاشی شده و بدون سمپاشی در منطقه گرگان

شته سبز پنبه (Aphis gossypii Glover) یکی از آفات مهم پنبه در منطقه گرگان می باشد. طی سال های 1381 و 1382 در دو مزرعه سمپاشی شده و بدون سمپاشی شده و بدون سمپاشی در منطقه گرگان، تغییرات جمعیت شته سبز پنبه و دشمنان طبیعی آن مورد بررسی قرار گرفت. میزان همبستگی تغییرات جمعیت شته با جمعیت دشمنان طبیعی و شرایط محیطی در طول فصل زراعی و واکنش دشمنان طبیعی به جمعیت شته روی بوته های پنبه در تاریخ های مختلف نمونه برداری به کمک ضریب های همبستگی پیرسن مورد ارزیابی قرار گرفت. دو تا سه هفته بعد از کاشت (اواخر خرداد) اولین کلنی های شته روی بوته های پنبه ظاهر شدند. در طول ماه های تیر و مرداد جمعیت شته به آرامی افزایش یافته و در اواسط شهریور به حداکثر مقدار خود رسید. الگوی تغییرات جمعیت اغلب دشمنان طبیعی مشابه شته بود. همبستگی معنی داری بین میانگین جمعیت شته، دشمنان طبیعی و برخی عوامل محیطی وجود داشت. میزان این همبستگی به زمان، گونه و مرحله رشدی دشمن طبیعی و شرایط مزرعه از نظر سمپاشی بستگی داشت. از بین عوامل زنده کفشدوزک ها، بالتوری ها و مگس های خانواده Syrphidae و از بین عوامل غیرزنده درجه حرارت، طول ساعات آفتابی روزانه و سرعت باد بیشترین همبستگی را با جمعیت شته از خود نشان دادند. دشمنان طبیعی و عوامل نامساعد محیطی قادر بودند در مدت طولانی از سال جمعیت شته را در تراکم های پایین نگه داشته و از طغیان آن جلوگیری نمایند. لذا توصیه می شود در انتخاب نوع سم و تاریخ سمپاشی علیه شته دقت شود و از سموم کم خطر برای دشمنان طبیعی و فقط در تراکم های خسارتزای شته استفاده گردد.