ارزیابی مدیریت عملیات نجات در حادثه بم

بنابر آخرین گزارش جامع جهانی حوادث (در سال 2002)، ایران در میان کشورهای دنیا از حیث آسیب دیدگی (و آسیب پذیری) جزء هفت کشور نخست قرار دارد. با تحلیل وضعیت هفت کشور آسیب دیده همتای ایران، همچنین احتساب میزان خسارات حادثه بم، به جرات می توان گفت ایران در میان کشورهای حادثه خیز و آسیب پذیر دنیا از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
زلزله بم به عنوان یکی از منحصر به فردترین فجایع طبیعی در تقویم حوادث عالم، علی رغم ایجاد تالم عمومی، منبع مستندی برای شناخت ابعاد حوادث احتمالی مشابه و تجربه مهمی برای آمادگی و مدیریت بهتر حوادث در کشور است.
یافته های مقاله حاضر که حاصل یافته های یک مطالعه پیمایشی (1383) در میان نمونه ای شامل 415 خانوار از آسیب دیدگان مناطق شهری و روستایی شهرستان بم است نشان می دهد مدیریت حادثه به ویژه عملیات نجات حادثه دیدگان با تلاش های سخت کوشانه و گسترده همه نهادهای امدادی صورت گرفته است. نوع مدیریت عملیات، خودجوش و تا حدی غیر متمرکز بوده است که علی رغم مشکلات و کاستی های موجود، از نظر اکثر خانوارهای حادثه دیده و کارشناسان داخلی و خارجی، تقریبا موفق ارزیابی شده و امکانات و خدمات ارایه شده در حین حادثه، متناسب با استانداردهای جهانی امداد و نجات بوده است. مهم ترین عوامل مرتبط با کیفیت، عملیات نجات حادثه دیدگان، وضعیت نظم و امنیت منطقه، میزان هماهنگی (ارگانیک) بین نهادهای امدادی، سرعت عمل یگان های هوایی و تلاش های امدادگران بوده است.