بررسی برهمکنش ویروسهای ایکس و موزائیک کاهو در ارقام زراعی کاهو

ویروس ایکس کاهو (Lettuce virus X، LeVX) به عنوان پوتکس ویروس جدید و بیمارگر کاهو اخیرا از ایران معرفی شده است. چند رقم کاهو که از نظر مقاومت به ویروس موزائیک کاهو (Lettuce mosaic virus، LMV) تفاوت داشتند، از لحاظ واکنش به آلودگی انفرادی و مضاعف به LMV و LeVX مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین برهمکنش دو ویروس مزبور در ارقام حساس به LMV مورد مطالعه قرار گرفت. هیچ یک از ارقام مورد بررسی به LeVX مقاوم نبود ولی علایمی نیز در بوته های آلوده به آن ظاهر نشد. مایه زنی ارقام مقاوم به LMV (Floribibb، Salinas 88، Mantilia) با هر دو ویروس، مقاومت به LMV را تحت تاثیر قرار نداد. علایم بیماری در دو رقم حساس به LMV (Trocadero و Salinas) وقتی به هر دو ویروس آلوده بودند نسبت به گیاهانی که بطور انفرادی آلوده به هر ویروس بودند، شدت یافت و شدت علایم در رقم Trocadero بیشتر از رقم Salinas بود. در موارد آلودگی دوگانه غلظت LeVX (بر اساس OD405 در آزمون الیزا) در گیاهان رقم Trocadero بیش از رقم Salinas و بیش از موارد آلودگی انفرادی به LeVX بود، در حالی که غلظت LMV در نتیجه آلودگی دوگانه در رقم Trocadero کاهش پیدا کرد. سطح تجمع آر.ان.ای ژنومی LeVX در آلودگی دوگانه رقم Trocadero نسبت به گیاهانی که تنها آلوده به LeVX بودند افزایش چشمگیری داشت ولی در رقم Salinas در این مورد تغییر معنی داری ایجاد نشد. پس از حصول آلودگی دوگانه در ارقام حساس به LMV، سطح تجمع پروتئین پوششی LeVX بدون تغییر ماند ولی میزان پروتئین پوششی LMV کاهش یافت. بر اساس نتایج حاصله، آلودگی دوگانه به LeVX و LMV در رقم Trocadero منجر به بروز هم افزایی یک جانبه می گردد ولی در رقم Salinas برهمکنش قابل ملاحظه ای حاصل نمی شود.