تغییرا ت خاک در ردیف ارضی - زمانی دو منطقه اقلیمی در زاگرس مرکزی

تغییر خواص و تکامل خاک ها در واحدهای مختلف فیزیوگرافی، در دو ناحیه اقلیمی شهرکرد و چلگرد، به ترتیب با میانگین بارندگی سالیانه 314 و 1224 میلی متر، بررسی گردید. در ناحیه اقلیمی شهرکرد، میزان Feo (آهن بی شکل + آهن در ترکیبات آلی) در افق سطحی تمام واحدها بیشتر از افق زیرین بوده، ولی Fed (آهن بلوری + آهن بی شکل + آهن در ترکیبات آلی) در خاک های با زه کشی بهتر عمدتا در سطح و در خاک های با سطح ایستایی بالا در افق زیرین متمرکز است. افزایش اسمکتیت، کاهش کلریت و پالیگورسکیت در سطح خاک، احتمالا به آثار موضعی اسیدهای آلی، تناوب اکسید و احیا و یا شدت هیدرولیز در اقلیم گذشته مرطوب تر مربوط می شود. حضور افق آرجیلیک و پتروکلسیک با کلسیت اسپاریتی و فابریک اسفرولیتیک، نشان دهنده آب شویی و رسوب گذاری مرحله ای و متناوب در اقلیم شهرکرد است. افزون بر این، کاهش میزان سنگ ریزه و شن از کوه به دشت را می توان به حل شدن ذرات درشت کربنات ها و رسوب گذاری مواد آبرفتی نسبت داد. در ناحیه اقلیمی چلگرد، کاهش pH و کربنات، و افزایش آهن پدوژنیک در افق سطحی نسبت به شهرکرد آشکار بود. هم چنین، وجود کانی های مخلوط کلریت - اسمکتیت، کاهش کلریت آهن دار در بخش رس ریز همراه با افزایش اسمکتیت، CEC بالا و فقدان افق پتروکلسیک نشان دهنده هوادیدگی و آب شویی بیشتر است. در این ناحیه، وجود بقایای آرجیلان با فابریک دایره ای (پاپیول)، افزایش Feo - Fed و قرمزی در افق مدفون، دلیل بر منشا پلی ژنتیک خاک ها است. تغییر اقلیم در دو منطقه وجود داشته، ولی در ناحیه شهرکرد عامل زمان مهم تر بوده است. در ناحیه چلگرد، به دلیل فعال تر بودن حرکات تکتونیک زمین و ناپایداری واحدهای فیزیوگرافی، عامل توپوگرافی اهمیت بیشتری داشته و ممکن است در تشکیل افق های مدفون و خاک های پالئوسول (تشکیل شده در اقلیم گذشته) نقش داشته باشد.