ارزیابی ریسک فاکتورهای ایجاد کننده اختلالات اسکلتی- عضلانی در کارگاه های رنگ کاری صنعت مبل سازی

کارگاه های رنگ کاری بخشی از صنایع درودگری می باشند که در آنها با وجود پیشرفت های صنعت و تکنولوژی، نیروی انسانی همچنان بیشترین سهم را در انجام وظایف ایفا می کند. از آنجا که انجام این گونه کارهای دستی اغلب به علت آگاه نبودن کارگران و طراحی نامناسب محیط کار و ابزار، با وضعیت بدنی نامطلوبی صورت می گیرد، لذا ارزیابی ارگونومیک محیط کار و بهبود شرایط براساس آن ضروری به نظر می رسد. طراحی چک لیست و محاسبه شاخص های ارگونومیک و به کارگیری آنها می تواند در این ارزیابی مفید باشد. این مطالعه با هدف بررسی ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی- عضلانی و تعیین سطح اقدامات اصلاحی در این گروه از کارگاه ها انجام گرفت.
پس از آنالیز وظایف در کارگاه های رنگ کاری برای 47 کارگر با استفاده از چک لیست ارگونومیک طراحی شده، شاخص های ارگونومیک محاسبه و در نهایت عوامل خطر شناسایی گردید. شاخص به دست آمده به عنوان معیاری برای مشخص ساختن وضعیت ارگونومیک و دسته بندی اولویت اقدامات اصلاحی به کار گرفته شد. جهت تعیین میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی از پرسشنامه نوردیک استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون من ویتنی و آزمون نسبت ها انجام گرفت.
میانگین سنی کارکنان کارگاه های رنگ کاری 78/28 سال و در محدوده 58-17 سال قرار داشت. کمردرد با 3/38%، دارای بیشترین میزان شیوع در بین کارگران بود. در بررسی رابطه بین میانگین شاخص های ارگونومیک محاسبه شده در حضور و عدم حضور هریک از اختلالات اسکلتی- عضلانی، بین این شاخص ها و اکثر اختلالات رابطه معنی داری)05/0(α<، مشاهده گردید. میانگین این شاخص ها در نبود این اختلالات بیشتر بود، که در نتیجه وضعیت مطلوب تر ارگونومیک را نشان می داد. 11/85% از کارکنان در اولویت اول دسته بندی اقدامات اصلاحی (یعنی لزوم انجام هرچه سریع تر اقدامات اصلاحی) قرار گرفتند. ابزار دستی نامناسب، پوسچر نامطلوب و سازماندهی نادرست کار از عوامل خطر در این کارگاه ها شناخته شد.
چک لیست تهیه شده جهت ارزیابی وضعیت ارگونومیک می تواند روشی مناسب، سریع و کم هزینه و ابزاری مؤثر در انجام اقدامات اصلاحی در جهت بهینه سازی این نوع کارگاه ها و کارگاه های مشابه باشد. همچنین این مطالعه نشان داد عمده مشکلات ارگونومیک در این کارگاه ها ناشی از طراحی ابزار دستی، پوسچرکار و سازماندهی کار است.