ارزیابی اجزای مقاومت به بیماری بلاست در تعدادی از ارقام برنج

به منظور مطالعه واکنش ژنوتیپ های مختلف برنج نسبت به جمعیت مزرعه ایMagnaporthe grisea و همچنین هشت نژاد شناسایی شده آن، تعداد 116 ژنوتیپ مورد ارزیابی قرار گرفتند. بذور این ارقام در دهه اول تیرماه 1384 در خزانه بلاست کشت گردیدند. خزانه در مکانی سایه دار، در مجاورت مزرعه آزمایشی مؤسسه تحقیقات برنج (رشت)، به صورت آپلند، همراه با خاکی غنی از کود نیتروژن به منظور به حداکثر رساندن میزان آلودگی ارقام به اسپورهای هوازاد عامل بلاست تهیه گردید. همچنین سوسپانسیون اسپور حاصل از شستشوی برگهای آلوده به بیماری بلاست (از مزارع مختلف استان) روی خزانه پخش گردید. از زمان مشاهده اولین لکه های بلاست روی گیاهچه های برنج، کار نمونه برداری و اندازه گیری شدت بیماری به منظور بررسی نحوه توسعه بیماری با گذشت زمان انجام شد و 30 روز بعد از کشت نیز تیپ آلودگی و درصد نهایی سطح برگ آلوده تعیین گردید. از مجموع 116 رقم مورد آزمایش، 53 رقم با تیپ آلودگی 3-1 (نظیر خزر، سپیدرود و نعمت)، مقاوم، 24 رقم با تیپ آلودگی 5-4 (نظیر فجر، بجار و سنگ جو)، نیمه حساس و 39 رقم با تیپ آلودگی 8-6 (نظیر بینام، حسن سرایی و انواع طارم) حساس بودند. تجزیه آماری سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (AUDPC) وجود تفاوت معنی دار بین مقاومت ارقام را در سطح احتمال 1 درصد به اثبات رساند. در آزمون مقایسه میانگین ها بر اساس دانکن (در سطح احتمال 1%)، ارقام براساس سطح زیر منحنی توسعه بیماری در خزانه بلاست، به 35 گروه تقسیم شدند. در آزمایش های گلخانه ای نیز، واکنش ارقام نسبت به هشت جدایه نماینده هشت نژاد عامل بلاست از استانهای گیلان و مازندران مورد بررسی قرار گرفت و اجزای اصلی مقاومت شامل تیپ آلودگی، درصد سطح آلوده برگ، تعداد لکه های اسپورزا و متوسط اندازه لکه های اسپورزا (بر حسب میلی متر مربع) اندازه گیری شدند. تجزیه آماری داده های مربوط به اجزای مختلف مقاومت به بیماری بلاست نیز حاکی از وجود تفاوت معنی دار در سطح احتمال 1 درصد بین نژادها، ژنوتیپ ها و اثر متقابل نژاد- ژنوتیپ بوده است.