از «منطق الطیر» عطار تا «جاناتان، مرغ دریایی» ریچارد باخ

داستان ها، افسانه ها و اسطوره ها در میان ملل مختلف، مؤلفه های همانند و مشابهی دارند که می توان از زوایای متفاوتی آنها را مورد پژوهش قرار داد. جستجوی کمال و نمونه انسان آرمانی از جمله این مؤلفه های مشترک است. منطق الطیر عطار نیشابوری یکی از زیباترین آثار سمبولیک شرق در این زمینه است که مورد تاسی بسیاری از شاعران و نویسندگان جهان قرار گرفته است. ریچارد باخ یکی از نویسندگان آرمان گرای مغرب زمین تقریبا نمونه ای مشابه، یعنی«جاناتان، مرغ دریایی» را ارائه کرده است.با توجه به فاصله زمانی بسیار بین این دو اثر، این مقایسه تطبیقی یک نوع تجزیه و تحلیل در زمانی است؛ نه همزمانی. البته به لحاظ درون مایه عرفانی و پیچیدگی های داستانی، جاناتان به عظمت منطق الطیر عطار نیست. آیا فلسفه فکری این نویسنده متاثر از عرفان شرقی و تفکر عطار است؟ ویا همانندی های این دو اثر ادبی عرفانی، حتی اگر ریچارد باخ، منطق الطیر عطار را ندیده باشد؛ برخاسته از آرمان های مشترک فطری و ذاتی بین انسان ها و کاملا طبیعی و باور کردنی است؟ این نوشتار تلاشی در جهت پاسخ دادن به این پرسش هاست؛ افزون براینکه مقایسه ای تطبیقی بین دو اثر را در بر دارد.