رویارویی روسیه با چچن: زندگی در مرز خشونت

جمهوری چچن در جنوب روسیه در قفقاز شمالی و در مرزهای پرتنش داغستان و جمهوری آذربایجان، شاید مهمترین مشکل سرزمینی روسیه در 18 سال اخیر بود که سرنوشت آن با دیگر جمهوری های فدراسیون روسیه گره خورده است. از این رو حل شدن یا نشدن مسئله چچن و چگونگی رویارویی روسیه با چچن، سرمشقی است برای مردم دیگر جمهوری های مسلمان روسیه، تا الگویی از آینده خود را پیش روی آورند. هرچند مسئله چچن و روسیه، نه یک موضوع مربوط به دهه های اخیر یا حتی سده اخیر، بلکه موضوعی تاریخی است که در دوران تزار ها نیز مطرح بوده است. در این، مقاله پس از نگاهی به پیشینه روابط عموما پرتنش روسیه و چچن، تعامل این دو در سال های پس از فروپاشی شوروی بررسی شده است. سپس دلایل و زمینه های تنش روسیه- چچن و موضع گیری مقام های روس در این میان نیز مورد کنکاش قرار گرفته است. پرسش اصلی مقاله آن است که خشونت در چچن از چه منبعی تغذیه می شود و نقش دولت روسیه در آن چیست؟ فرضیه پژوهش بیان می دارد که خشونت در چچن از یک سو از رویکرد دولت روسیه به چچن ناشی می شود و از سوی دیگر در تاریخ سرزمین و مردم چچن که همواره درگیر تنش های قومی- قبیله ای و نیز نبرد با دولت های مرکز گرا بوده اند، ریشه دارد.