بررسی مورفولوژی پرتگاه ها و تحول پسروی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند

توده کوهستانی الوند با جهت شمال غربی- جنوب شرقی در همدان واقع شده است و جبهه شمالی این توده تحت تاثیر مورفولوژی، تکتونیک و عوامل مختلف فرساینده به شدت ناپایدار شده است. از طریق برآورد میزان فرسایش و یا بررسی عوامل مؤثر در ساختارهای ژئومورفیک، می توان میزان ناپایداری دامنه های آن را ارزیابی کرد. برای انجام این بررسی از داده های کمی ژئومورفولوژی استفاده شده است. به منظور ارزیابی مورفولوژی پرتگاه ها و تحول پسروی جبهه شمالی توده کوهستانی الوند، ابتدا منطقه مورد مطالعه به 12 زیرحوضه تقسیم و شاخص های مورفومتریک از قبیل میل یافتگی، عقب نشینی موازی، جانشینی، گردشدگی، شکل سینوسی جبهه کوهستان، تسطیح شدگی، گرادیان رودخانه، شاخص نسبت پهنای دره به عمق، شاخص مخروط افکنه ها و شاخص تقارن توپوگرافی در خصوص هر یک از زیر حوضه ها محاسبه گردید. نتایج نشان داد که شاخص های محاسباتی، بیانگر شدت فعالیت مورفودینامیک و فرسایش در زیرحوضه های مختلف منطقه و ناپایداری این توده است. به علاوه وجود شیب های فراوان از نوع W.L.S نه تنها موجب تحول دامنه ها گشته، بلکه منجر به تشدید فرایندهای دامنه ای از قبیل جانشینی، گردشدگی، میل یافتگی و عقب نشینی موازی شده است که با تغییر مورفولوژی دامنه و فرایند جانشینی شروع و با گذشت زمان به گردشدگی خاتمه می یابد. از دیگر شاخص های مورفودینامیک فعال منطقه می توان به وجود تپه های مسدودکننده، سطوح مثلثی شکل و شکل سینوسی جبهه شمالی کوهستان الوند اشاره کرد که به شکل خطی یا منحنی خطی بر روی نقشه های توپوگرافی قابل تشخیص است. مقایسه ارقام شاخص های محاسباتی، بیانگر تحول و پسروی منطقه بر اثر فاصله بندی حوضه های زهکشی مجاور، در گذشت زمان و پهنای محدوده کوهستان الوند است. به نظر می رسد که جبهه شمالی الوند بیشتر تحت تاثیر سیستم فرسایشی پریگلاسیر در حال تحول و پسروی است.