اخلاق دشمنی در اندیشه سیاسی اسلام

تجربه های تاریخی، نقاط تلخ و تاریکی را در زندگی بشر نشان می دهد که حاکی از دشمنی، خشونت و خونریزی است. از جمله قواعدی که شاید بتواند این سبعیت را تا اندازه ای کنترل کند و خشم موجود در آن را کاهش دهد، «اخلاق» و اصول اخلاقی است. ادیان به طورکلی و دین اسلام به ویژه، بانی اخلاق هستند و یکی از اهداف بعثت پیامبر اسلام(ص)، تکمیل مکارم اخلاقی بوده است. در این مقاله، دشمنی در دو گستره کلی از سیاست بحث شده است: نخست گستره درون کشوری یا سیاست داخلی و دوم گستره برون کشوری یا سیاست بین المللی. دشمنی در هرکدام از این دو گستره به دو دسته «دشمنی سرد» و «دشمنی خشن» تقسیم می شود. طبیعی است که «مخالفان» با «دشمنان» تفاوت دارند و نمی توان آنها را مثل هم دانست. محور این مقاله بحث اخلاق دشمنی است و هر بحثی که در مورد مخالفت و مخالفان نیز موضوعیت داشته، به این واژه ها تصریح شده تا با دشمنی خلط نشود