اندرکنش گردش جو و پوشش سطح زمین در سازوکار تشکیل و گسترش توفان های گرد و غبار تابستانهی خاورمیانه (توفان گرد و غبار تیرماه 1388)
نویسنده:
چکیده:
توفان های گرد و غبار یکی از انواع مخاطرات جوی هستند که در منطقهی خاورمیانه، در طی سال، بارها امکان وقوع آنها وجود دارد. در دههی پیشین، رخداد این توفان ها فزونی یافته که بررسی علل این افزایش وقوع و سازوکارهای تشکیل آن، توجه پژوهشگران را بهخود جلب کرده است. هدف مقالهی پیش رو نیز، دستیابی بهشیوهی سازوکار تشکیل و فعالیت توفانهای گرد و غبار مذکور است. در این مقاله، فراوانی توفان های دههی 80 و گرد و غبار تیرماه 1388 را با رویکردی اقلیمشناسی، همراه با در نظر گرفتن شرایط سطح زمین با استفاده از داده های شبکهبندیشده، شامل ارتفاع ژئوپتانسیل، سمت و سرعت باد، امگا و فشار سطح دریا از مرکز ملی پیشبینی های محیطی (NCEP)، داده های پوشش سطح زمین و خاک مورد استفاده در مدل اقلیمی منطقه ای (RegCM) مطالعه و بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان داد که تشکیل کمفشار روی خلیج فارس و پیشروی آن تا جنوب ترکیه و مساعدت جریانهای سطوح میانی و بالایی وردسپهر با استقرار ناوه روی این سطوح، در ساحل شرقی مدیترانه، سبب ایجاد گردش چرخندی در جنوب شرق سوریه، در سطح زمین روی زمین های بدون پوشش سطحی (پوشش گیاهی، سنگفرش بیابانی) و دارای خاک سطحی ریزدانه و گچی شده است. قرارگیری شرایط ناپایدار جوی روی چنین خاک هایی، زمینه را برای تشکیل گرد و غبار فراهم کرده است. در طی روزهای بعد با حرکت به سمت شرق ناوه و عمیق شدن شرایط ناپایداری، گرد و غبار با حرکت شرق سوی خود از روی ارتفاعات زاگرس عبور کرده و تمام کشور، بهاستثنای جنوبشرق را تحت تاثیر قرار داده است. آن چیزی که در این توفان گرد و غبار مشهود است، همراهی شرایط گردش جو (ناپایداری با عمق مناسب) و شرایط سطح زمین (زمین بدون پوشش و خاک خشک و نرم) در ایجاد و فعالیت آن است.
کلیدواژگان:
گردش جو ، ایران ، خاورمیانه ، گرد و غبار
زبان:
فارسی
در صفحه:
113
لینک کوتاه:
https://www.magiran.com/p958819
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با ثبت ایمیلتان و پرداخت حق اشتراک سالانه به مبلغ 1,390,000ريال، بلافاصله متن این مقاله را دریافت کنید.اعتبار دانلود 70 مقاله نیز در حساب کاربری شما لحاظ خواهد شد.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!