-
عنوان ناصب، در احادیث اهل بیت علیهم السلام و سخنان فقی هان امامی به فراوانی آمده است و احکام زیادی از جمله: محرومیت از حقوق مدنی (چون ازدواج با همسر مومن، ارث نبردن و...)؛ اجتماعی ومعنوی (چون بایکوت نمودن ولزوم تبری ازاو وعدم جوازاقتدا به او)، بر آن بار شده است. از طرفی در مفهوم این عنوان بین فقی هان امامی اختلاف است، ادله فقهی دلالت دارند که مراد از این عنوان کسی است که دشمن اهل بیت علیهم السلام باشد و این دشمنی را جزء دین خود به شمار آورد؛ مشهور فقها قائلند به اینکه ناصبی کسی است که دشمن اهل بیت علیهم السلام باشد و این دشمنی را به گونه ای آشکار کند. اما در مقابل برخی خواسته اند این عنوان را بر مطلق مخالفان عقیده شیعه؛ هرکسی که دیگران را بر اهل بیت علیهم السلام مقدم شمرده یا می شمارد، تطبیق دهند. این نوشتار با بررسی ادله فقهی؛ (احادیث، سخنان فقی هان، اهل لغت و مقتضای قواعد اصولی) نشان می دهد که دیدگاه اول درست و دیدگاه اخیر سست، نادرست و دور از آموزه های فقهی اهل بیت علیهم السلام است.
کلید واژگان: ناصب, ناصبی, نواصب, ازدواج, ارث, فقه امامیه و احادیث اهل بیت (ع)The term naseb (anti-Shi’a) has come in the hadith of Ahl-Bayt (A.S) and in the words of Shiite jurisprudents abundantly and many commands, including, deprivation of civil rights (like marriage with a believer, not inheriting), deprivation of social and spiritual rights (like boycotting and renouncing him and not permitting to pray with him) have been imposed upon him. In other aspect, there is dispute among Shiite jurisprudents about the concept of this title. Juridical arguments denote that the meaning of this title is a person who is enemy of Ahlol-Bayt and regards this enmity as a part of his religion. The most of jurisprudents believe that nasebi is a person who is the enemy of Ahlol-Bayt and makes it clear in a way. In contrary, some wanted toexceptionality of rational decree has been posed against permission of taking wage for obligations. Given to this problem, later jurisprudents have attempted to find solution for it in different ways. This article has analyzed and criticized sixteen solutions that have been posed in this regard and at last it has regarded one of the solutions that have been provided by Imam Khomeini as the best one. -
به موضع ابوحنیفه درباره اهل بیت(علیهم السلام)، از دو منظر می توان نظر افکند: یکی با این پیش فرض جا افتاده که وی در زندگی علمی خود همواره در تقابل با اهل بیت(علیهم السلام) بوده و به تعبیر برخی، در برابر اهل بیت(علیهم السلام) دکان گشوده بوده است. اما منظر دیگر آن است که اوراقی چند نیز از روابط دوستانه و متلمذانه ابوحنیفه با اهل بیت(علیهم السلام) برخوانده شود و حقایق غیر قابل کتمانی که درباره موضع شیعی گونه وی در منابع شیعی و سنی موج می زند، بازخوانی گردد. از آنجا که سالها بلکه قرنها از منظر نخست به موضع ابوحنیفه درباره اهل بیت(علیهم السلام) نگریسته شده، این نوشتار در پی آن است که یک بار هم از قله و فراز دیگری به این وادی نظاره کند و پرده از رخ برخی حقایق غبار گرفته برگیرد.
کلید واژگان: اهل بیت(علیهم السلام), امام باقر(علیه السلام), امام صادق(علیه السلام), صحابه, ابوحنیفه, بخاری, تشیع, اهل سنت و جماعت, حنفیان, علویانFrom two angels Abou-Haneefeh's point of view could be viewed and judged: One is to consider the common presupposition introducing him as a person who has always opposed Ahle-Beit (a); and as some have put it, he had made a business for himself. The other point of view is to consider his friendly relationship with Ahle-Beit (a), and his learnings in their presence to recall and revive the undeniable facts concerning his Shiite approach which is plentiful in Sunnite and Shiite sources.Since, for centuries, the first point of view has been considered as the real one, the present research tries to view the issue from another dimension, disclosing some covert facts. -
این نوشتار به بررسی، شناسایی و حمایت از حقوق شهروندی در برخی ویژگی های فقه اهل بیت علیهم السلام می پردازد. در فقه اهل بیت علیهم السلام نسبت به حقوق شهروندی تاکید فراوان شده است که از جمله آنها، می توان به موارد ذیل اشاره کرد: عقل گرایی فقهی به دور از افراط و تفریط، جواز نقد صحابه و عدم مرجعیت علمی مطلق ایشان در فقه اهل بیت علیهم السلام، نظام اندیشه شیعه و استقلال آن از دولت و حکومت های فاسد، توجه به عدالت در فقه شیعه و عدم مشروعیت حکومت های ظالم و جائر، حجیت سیره ائمه اطهار علیهم السلام در کنار عدم ممنوعیت کتابت احادیث رسول اکرم صلی الله علیه و آله، مفتوح بودن باب اجتهاد در طول تاریخ و مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام، و فقه سیاسی شیعه.
کلید واژگان: فقه اهل بیت (ع), شناسایی حقوق شهروندی و حمایت از آن, استبداد سیاسی, عقل, عدالت, اجتهاد, مکتب فقهیThe present paper deals with investigating, identifying and supporting civil rights as some of the features of the jurisprudence of the Prophet's Household. In the jurisprudence of the Prophet's Household, civil rights have been greatly stressed; the following instances are some of them:a) Jurisprudential rationalism far from any extremism or negligence;b) Legitimacy of criticizing the Prophet's companions, and attaching no absolute scientific authority to them in the jurisprudence of the Prophet's Household;c) The Shiite thought system and its independence from the corrupted governments;d) Concern for justice in Shiite jurisprudence and illegitimacy of oppressive governments;e) Authoritativeness of Imam's way of life with no ban on writing down the Prophet's sayings;f) Openness of Legal Reasoning throughout history and the scientific authority of the Prophet's Household; and g) Shiite political jurisprudence. -
این مقاله درآمدی است در باب عرفان عملی از منظر اهل بیت علیهم السلام و در آن از ماهیت، مختصات و اهداف عرفان عملی اهل بیت علیهم السلام سخن به میان آمده است. بحث درباره ماهیت عرفان اهل بیت علیهم السلام معطوف به این مسئله است که عرفان عملی اهل بیت علیهم السلام از چه مقولهای است و چه مقومات و مختصاتی دارد؟ در این مقاله در باب عرفان اهل بیت علیهم السلام در ساحت نظر که علمی شهودی و معرفتی قلبی به حضرت حق و اسما و صفات اوست، بحث نمیشود، بلکه در باب عرفان اهل بیت علیهم السلام در ساحت عمل که از مقوله سلوک و توجه قلبی و عمل به دستورالعملهای عرفانی برآمده از قرآن و آموزه های عملی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام است، گفتوگو میشود. عرفان عملی در مکتب اهل بیتعلیهم السلام معطوف به معرفت، محبت، عبودیت، اشراق، قرب و لقای خدای تعالی است و از بارزترین مختصات آن، عدم انفکاک بین توحید و ولایت ولی کامل معصوم به خصوص امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف است و مصونیت بخشی حصن توحید، مشروط به ولایت اوست؛ اما در عرفان مصطلح گرچه ولایت، یکی از ارکان است، اما ولایت منهای امامت ائمه هدیعلیهم السلام مطرح است. نیز عرفان ابنعربی و شاگردان و شارحان او بر تجارب عرفانی عارفان غیرمعصوم، مبتنی است؛ ولی عرفان عملی از منظر اهل بیتعلیهم السلام مبتنی بر کتاب و سنت است.کلید واژگان: عرفان, مبادی, اهل بیت علیهم السلام, ولایت, امامتThis article is an introduction to practical mysticism from the perspective of Ahl-ol-Bait and speaks of the essence, purposes and characteristics of practical mysticism of Ahl-ol-Bait. The discussion of the essence of Ahl-ol-Bait's mysticism depends on thisDiscussionwhat is the category of Ahl-ol-Bait's practical mysticism and what are its defining characteristics and. I will not discuss the theoretical fields of Ahl-ol-Bait's mysticism, which is an intuitional knowledge and a cordial cognition of God and His Names and attributes, rather I will discuss the practical fields of Ahl-ol-Bait's mysticism, which is a kind of [mystic] journey and cordial attention and practicing the mystical instructions deduced from the Holy Quran and the practical teachings of Prophet Mohammad and the Ahl-ol-Bait (PBUT). Practical mysticism, in the school of Ahl-ol-Bait, tends to knowledge, love, servitude, illumination, nearness to God and meeting of Lord; and some of its outstanding characteristics are that it does not distinguish between monotheism and the guardianship (velayah) of the complete infallible guardian (vali) especially the Imam of this day (PBUH); and that monotheism gives immunity only if it is connected with the guardianship of vali.
Although guardianship is one of the basis of the idiomatic mysticism, but the guardianship of other than Ahl-ol-Bait is posed [as well]. The mysticism of Ibn-Arabi and his pupils and his commentators is based on the mystical experiences of non-infallible mystics but the practical mysticism of Ahl-ol-Bait is based on the Holy Quran and the tradition.Keywords: mysticism, basis, Ahl-ol-Bait, guardianship (velayah), Imamate -
یکی از مهم ترین ادله روایی در مورد برتری و حقانیت اهل بیت (علیهم السلام)، حدیث شریف «ثقلین» است. این حدیث شریف در عین اینکه حدیث صحیح و متواتری است، مورد پذیرش دانشمندان مذاهب اهل بیت(علیهم السلام) و اهل سنت نیز محسوب می گردد. پیامبر عظیم الشان اسلام صلی الله علیه وآله) در این حدیث شریف با تاکید بسیار، امت اسلامی را به اطاعت از اهل بیت(علیهم السلام) توصیه نموده است. این مقاله با روش تطبیقی و مقایسه ای دیدگاه های مذهب اهل بیت(علیهم السلام) و اهل سنت را با توجه به منابع حدیثی، تفسیری، تاریخی، لغوی مورد بررسی قرار داده است.
کلید واژگان: اهل بیت(علیهم السلام), اهل سنت, حدیث ثقلین, فریقینOne of the most important narrative reasonings [i.e., reasonings based on narrations and traditions] on the superiority and rightfulness of Ahle-Beit (a) is the honorable hadith of Thaqlayn. The mentioned hadith is an undeniably true tradition having been narrated in lots of Shiite and Sunnite sources in a way that all Shiite and Sunnite scholars believe it. The Holy Prophet (s.a.a.s), has emphatically ordered the Islamic Ommah [nations] to obey Ahle-Beit (a). The present essay aims at analizing some related questions through comparative analysis between different sources and Shiite's viewpoint versus Sunnites', and has used narrative, historical and lexical sources as well as various commentaries -
شناخت حقوق اهل بیت(علیهم السلام) از مباحث راهبردی و سرنوشت ساز در عرصه اعتقادی و رفتاری انسان هاست. شناخت واقعی مبدا و معاد (خدا و قیامت)، درک حقایق قرآن و سنت، نیل به خوش بختی و سعادت، مصونیت از بدبختی و شقاوت، آراستگی به فضایل و پیراستگی از رذایل، فقط در پرتو شناخت حقوق اهل بیت(علیهم السلام) و رعایت آن، امکان پذیر است. آنان چراغ هدایت، کشتی نجات، رهبران دین و دنیای مردم و در یک نگاه «حبل الله المتین»اند و تمسک به روش و منش ایشان دستور الهی است: (واعتصموا بحبل الله جمیعا ولا تفرقوا)(آل عمران: 103) حق معرفت، مودت و اطاعت از حقوق بنیادین اهل بیت(علیهم السلام)است که در این نوشتار مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. از نقش های اصلی اهل بیت(علیهم السلام) حفظ تعادل دین و پیشگیری از انحراف و بدعت هایی است که همواره در کمین دین و پیروان واقعی آن قرار دارد.
-
شناخت جانشینان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از مسائل مهم تاریخ اسلام، و از چالش های اساسی مابین مسلمانان است. طبق نظر شیعه، در اکثر دوره ها، افراد دیگری به جای ائمه و جانشینان برحق، مقام خلافت و جانشینی پیامبر (ص) را در اختیار گرفتند. سکوت و کنار آمدن اکثریت مسلمانان در برابر غصب خلافت و جانشینی ظاهری اهل بیت علیهم السلام (به رغم وجود ادله نقلی فراوان در بیان خلافت اهل بیت علیهم السلام از جانب پیامبر (ص))، در بدو امر بسیار عجیب به نظر می رسد؛ و بجاست که دلایل آن واکاوی شود. اسلام ظاهری برخی از صحابه، تاثیر منفی سلایق شخصی و حزبی، مخالفت قریش با اهل بیت علیهم السلام و قدرت و ثروت مخالفان ائمه، از دلایل و موانع اصلی انحراف از تحقق خلافت اهل بیت علیهم السلام هستند.کلید واژگان: اهل بیت علیهم السلام, احادیث و روایات, اسلام ظاهری, سلایق حزبیKnowing true samples of vicars and Caliphs is one of the important problems and challenges between Muslims in history of Islam. In Shiite opinion, other samples against legitimate successors arrogate vicar of prophet in mistaken way. Sufferance and Putin of Sunni Muslims with violence Ahl-al-bayts vicar and surrogate is very peculiar and exotic therefore its reasons must Reviewed. Superficial embrace of Islam in operation of some Sahaba, effect of party and individual tacts, opposition of Ghoraysh with Ahl-al-bayt, power and wealth of Ahl-al-bayts enemies, are important reasons that cause deviation in Ahl-al-bayts vicar and surrogateKeywords: Ahl, al, bayt, Traditions, narratives, Superficial embrace of Islam, party tacts
-
از مشخصه های پاسخ گویی اهل بیت علیهم السلام به سوالات دینی، تفکیک گروه مخاطبان خویش بوده است که توجه به هوش، سن، توانایی ها و استعدادهای هر فرد است و از موارد مهم و لازم در تعلیم و تربیت اسلامی شمرده می شود. اصولی که در این امر باید به آن توجه شود، اهمیت و جایگاهی والا در پاسخ گویی به سوالات دارد. اهل بیت علیهم السلام در پاسخ گویی به پرسش های پیش روی، ضمن این که از روش های مختلفی استفاده می کردند، به اصول تربیتی هم توجه ویژه ای داشتند. بدین منظور این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که اصول و مولفه های تربیتی اهل بیت علیهم السلام در پاسخ گویی به سوالات چه بوده است؟ روش این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی، اصول تربیتی ایشان را در پاسخگویی به پرسش ها بررسی کرده است. یافته ها و نتایج به دست آمده از این قرار است که اهل بیت علیهم السلام در این واقع، از چهار مولفه تربیتی اعتدال، ابراز محبت، عزت نفس و اسلوب حکیم استفاده کرده اند که می توان از این اصول در پاسخ گویی به سوالات، بهره برد و الگوبرداری کرد.
کلید واژگان: مولفه های تربیتی, اعتدال, ابراز محبت, اصول پاسخ گوییOne of the characteristics of Ahl al-Bayt (peace be upon them), in answering religious questions has been the separation of the audience group, which pays attention to the intelligence, age, abilities and talents of each person, and is considered to be one of the important and necessary issues in Islamic education. The principles that should be taken into account in this matter have a high importance and place in answering questions. Ahl al-Bayt (peace be upon them) paid special attention to educational principles while using different methods in answering the questions. For this aim, this research seeks to answer the question, “what are the educational principles and components of the Ahl al-Bayt (peace be upon them) in answering the questions?”The method of this research, based on library studies and descriptive-analytical method, has examined their educational principles in answering the questions. The findings and results obtained are that the Ahl al-Bayt (peace be upon them), in fact, have used the four educational components of moderation, expression of love, self-respect, and wise style, and these principles can be used and modeled in answering questions
Keywords: educational components, moderation, expression of affection, accountability principles -
فصلنامه شیعه شناسی، پیاپی 80 (زمستان 1401)، صص 163 -190
پژوهش حاضر با درک ارزشمندی میراث تاریخی اصحاب حدیث و اثرگذاری آن در ذهن مخاطبان این آثار در موضوع اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان عصر اموی و با هدف کشف شبکه مضمونی موجود در این متون و برای رسیدن به الگویی که توضیح دهنده منطق کلی و شاکله آنها باشد، می کوشد تا به این سوال پاسخ دهد که «اصحاب حدیث در ثبت اخبار اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان چه مضامینی را به مخاطبان ارایه می کنند؟» برای یافتن پاسخ ابتدا میراث تاریخی اصحاب حدیث در این زمینه بررسی شد و از میان آثار موجود، تاریخ خلیفه بن خیاط (ابن خیاط،240ق)، بقایای کتاب المعرفه و التاریخ (فسوی، 277ق)، تاریخ الامم و الملوک (طبری، 310ق)، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، (ابن جوزی 597ق) انتخاب شد و داده های مرتبط با اخبار اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان از میان آنها استخراج و سپس با روش «تحلیل مضمون» و اجرای مراحل آن، داده ها تحلیل و مضامین نهفته در منابع منتخب کشف شد که چهار مضمون فراگیر «تشیع؛ جریانی سیاسی- مذهبی»، «تهدیدهای دایمی شیعیان برای حکومت»، «تلاش برای سرکوب شیعیان بر مبنای دین»، و «سرکوب شیعیان با تحمل خسارات» یافت شد که این مضامین با توجه به رویکرد اصحاب حدیث به خلافت، در جهت مشروعیت بخشی به رفتار امویان در قبال سرکوب اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان است.
کلید واژگان: اصحاب حدیث, اهل بیت (علیهم السلام), شیعیان, امویان, تحلیل مضمون, تاریخ نگاریShiite Studies, Volume:20 Issue: 80, 2024, PP 163 -190Understanding the value of the historical heritage of hadith scholars and its effect on the addressee’s mind regarding the issues of Ahl al-Bayt and the Shiites of the Umayyad period, and with the aim to discover the existing thematic network in those texts and achieving a model for explaining their general logic and structure, the present study attempts to answer the following question: “What themes do the hadith scholars present to their addressees in registering the news of Ahl al-Bayt and the Shiites?” To find the answer, we first investigated the historical heritage of the hadith scholars in this regard and, then, selected the following sources: Tārīkh Khalīfa bin Khayyāṭ (Ibn Khayyat, 240 AH); the extant parts of al-Ma‘rifa wal-Tārīkh (Fasavi, 277 AH); Tārīkh al-Umam wal-Mulūk (Tabari, 310 AH); al-Muntaẓam fī Tārīkh al-Umam wal-Mulūk (Ibn Jowzi, 597 AH). Then, the data related to the news of Ahl al-Bayt and the Shiites were extracted, and using the method of thematic analysis and its stages, the data were analyzed and the themes hidden in various sources were discovered. We found four overarching themes as follows: “Shiism: a political-religious movement”, “the Shiites’ perpetual threats for governments”, “efforts to suppress the Shiites based on religion”, and “suppression of the Shiites along with undergoing damages”. Considering the approach of the hadith scholars to caliphate, these themes are for legitimizing the behaviors of Umayyad rulers in suppressing Ahl al-Bayt and the Shiites.
Keywords: hadith scholars, Ahl al-Bayt, Shiites, umayyad, thematic analysis, historiography -
مراتب محبان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و حدود و ثغور محبت به آنان در نجات ابدی انسان ها همواره مورد بحث و گفتگوی جدی میان طرفداران و مخالفان اهل بیت علیهم السلام بوده است. عده ای در میزان محبت به اهل بیت علیهم السلام بدون رعایت ضوابط و الزامات دوستی و با تقطیع برخی از احادیث در دام افراط گرایی افتاده و با سوء برداشت از احادیث تقطیع شده به اباحه گری در اعمال دینی دست یازیده اند.از جمله این گروه ، غالیان در دین هستند. که با تقطیع نادرست و نامناسب و با کج فهمی خود از حدیث « اذا عرفت فاعمل ما شیت » موجبات ایجاد اندیشه و باور سهل انگارانه از ضروریات دین ، برای خود و پیروان سست عنصرخودشان شدند. لذا این جستار در پی آن است که با روش تحلیلی - توصیفی حدود محبت اهل بیت عصمت و طهارت را در نجات ابدی با رویکرد به حدیث مذکور تبیین کرده تا ضمن بیان جایگاه اهل بیت علیهم السلام ، دیدگاه مورد قبول قرآنی و روایی را در خصوص ضوابط و معیارهای محبان واقعی و شرایط شمول شفاعت آن بزرگواران در سایه محبت شان ارایه نماید
کلید واژگان: ضرورت محبت اهل بیت (ع), مراتب محبان اهل بیت (ع), اهل بیت (ع) و غالیان, تقطیع حدیثThe levels of the lovers of Ahl al-Bayt's (a.s.) and the limits and limitations of their love in the eternal salvation of mankind have always been the subject of serious discussion and debate among the supporters and opponents of Ahl al-Bayt (a.s.). Some people have fallen into the trap of extremism due to love for the Ahl al-Bayt (a.s.) without observing the rules and requirements of friendship, and by partial narration of some hadiths, and by misinterpreting the partial hadiths, so they have committed obscenity in religious practices. Among this group are ghulātare, who, by their incorrect interpretation and misunderstanding of the hadith of "If you know, do what you do," caused the creation of negligent thinking and belief about the essentials of religion, both for themselves and their weak followers. Therefore, this paper seeks to explain the limits of the Ahl al-Bayt's in eternal salvation through an analytical-descriptive method, in order to express the position of the Ahl al-Bayt (peace be upon them) and the accepted Qur'anic and narrational points of view regarding the rules being a real lover and the conditions of benefiting the intercession of the noble ones in the shadow of their love.
Keywords: The necessity of loving the Ahl al-Bayt (AS), Ranks of lovers of Ahlul Bayt (AS), Ahl al-Bayt (AS), ghulāt, partial narration of hadith
-
از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبهای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شدهاست.
- نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شدهاند و انتظار میرود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
- جستجوی عادی ابزار سادهای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش دادهشود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشتههای نویسنده خاصی هستید، یا میخواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجهای نباشند.
-
معتبرحذف فیلتر