-
اجرای کلان طرح هایی همچون شبکه جمع آوری و تصفیه فاضلاب شهری با هدف استفاده مجدد از آب در صنعت و کشاورزی، ارتقای سطح بهداشت محیطی و کیفیت زندگی، بدون توجه به مشارکت اجتماعی، ممکن نیست و یا هزینه های بالایی را سبب می شود. هدف اجرای این پژوهش تحلیل جامعه شناختی مشارکت اجتماعی مردم در اجرای چنین پروژه هایی است. روش پژوهش، پیمایش بوده و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، تاثیر متغیرهای مستقل بر وابسته سنجیده شد. جامعه آماری کلیه خانوارهای ساکن شهر زرند کرمان هستند و یکی از این طرح ها در این شهر در حال اجرا است و نمونه گیری تصادفی خوشه ای به تعداد 375 نفر از بین آنها انتخاب شد. داده ها درب منازل گردآوری شده و با کمک نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان می دهد، متغیرهای مستقل با وابسته رابطه خطی مستقیم دارند و توانسته اند 36 درصد تغییرات متغیر وابسته را پیش بینی کنند از سوی دیگر بر اساس ضرایب تاثیر رگرسیون خطی (β) طبقه اجتماعی و فرهنگی (0/16=β)، وجود چالش در دفع فاضلاب خانگی (0/17=β)، آگاهی از شیوه های اجرای طرح فاضلاب (0/16=β)، مشارکت در امور اجتماعی (0/26=β)، رضایت از کیفیت زندگی شهری (0/24=β) و اعتماد اجتماعی و نهادی (0/15=β) بر تمایل به مشارکت در پیاده سازی طرح تصفیه فاضلاب شهری زرند موثر هستند. در بخش دیگری از یافته ها مشخص شده مهمترین آثار این طرح از نظر مردم افزایش آب برای صنعت، کاهش خطرات ریزش چاه ها و بهبود کیفیت بهداشت محلات خواهد بود. در راستای اجرای بهینه این طرح پیشنهادهایی در انتهای نوشتار ارایه شده است.کلید واژگان: فاضلاب شهری, جامعه شناسی آب, مشارکت اجتماعی, تصفیه فاضلابimplementing large-scale projects such as municipal wastewater collection and treatment networks with the aim of reusing water in industry and agriculture, improving environmental health and quality of life, regardless of social participation, is not possible or causes high costs. The purpose of this study is to Sociological analysis of people's social participation in the implementation of such projects. The research method was the survey and and the effect of independent variables on the dependent was measured using a researcher-made questionnaire. The statistical population is all households living in -Zarand city of Kerman, where one of these projects is being implemented in this city, and 375 people were selected by cluster random sampling. Data were collected at home and analyzed using SPSS software. Findings show that the independent variables have a direct linear relationship with the dependent and have been able to predict 36% of changes in the dependent variable. On the other hand, based on the effect coefficients of linear regression (β) of Social and cultural class (β =0.16), Existence of challenges in domestic sewage treatment (β =0.17), Knowledge of sewage project implementation methods (β =0.16), Participation in social affairs (β =0.26), quality of life Satisfaction (β =0.24), and Social and institutional trust (β=0.15) are effective on participating in the implementation of Zarand municipal Wastewater treatment plan. In another part of the findings, it has been identified that the most important effects of this project from the people's point are increasing water for industry, reducing the risks of wells falling, and improving the health quality of neighborhoods. To optimally implement this plan, suggestions are provided at the end of the article.Keywords: municipal wastewater, sociology of water, Social Sarticipation, wastewater treatment
-
نظام های ساختاری، عملکردی و مدیریتی پایدار و یکپارچه منابع آبی با تاکید بر درک پویایی، تعامل و هم تکاملی نظام های پیوسته انسان-آب، مفاهیمی نظیر هیدرولوژی محیط زیستی، هیدرولوژی اجتماعی، جامعه شناسی آب و... را خلق کرده اند. سیر تکاملی علم هیدرولوژی مبتنی بر تیوری سیستم های اجتماعی-اکولوژیک با چالش های متنوع از جمله حلقه مفقوده سرمایه اجتماعی، مدیریت محلی و بازآفرینی عقلانیت اکولوژیک حاکم بر نظام منابع مشترک روبرو است که ضرورت شناخت تعامل معنایی و هم تکاملی عقلانیت اکولوژیک و هیدرولوژی اجتماعی را ایجاب می کند. پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی با هدف تدوین چارچوب مفهومی بسط سیر تکاملی هیدرولوژی اجتماعی مبتنی بر بنیان فکری عقلانیت اکولوژیک حاکم بر میراث آبی کهن است. تحلیل وجوه اشتراک و افتراق عقلانیت اکولوژیک و هیدرولوژی اجتماعی و مسیرهای مطالعاتی آنها مبتنی بر تحلیل مقایسهای انجام شد. نتایج بر تحقق بینش جدید در پرتو عقلانیت اکولوژیک تاکید دارد که ضمن پیوند رویکردهای رویه ای و محتوایی، چارچوبی را برای هم تکاملی نظامهای پیوسته، همراه با پتانسیل درک کامل پیچیدگیها، ارتباطات و بازخوردها، تبدیل تناقظات به تعاملات، تحلیل وقایع گذشته، تقویت مشارکت گروه های ذینفع و ذینفوذ، پیش بینی پیامدهای درازمدت تصمیمات امروز فراهم آورد و فرایندهای سیاست گذاری، تصمیم سازی و تدوین راهبردهای مدیریتی کارآمد در مقیاس های متنوع محلی، ملی، منطقه ای را تسهیل نماید.کلید واژگان: هیدرولوژی اجتماعی, عقلانیت اکولوژیک, هم تکاملی نظام ها, میراث آبی, سرمایه اجتماعیSustainable-integrated structural, functional, and management systems of water resources with emphasis on understanding the dynamics and co-evolution of coupled human-water systems have created concepts such as environmental hydrology, social hydrology, water sociology, etc. The evolution of the science of hydrology based on the theory of socio-ecological systems faces various challenges, including missing ring of social capital, local management, and regeneration of ecological wisdom governing the common resource, which requires the recognition of the semantic interaction and co-evolution of ecological wisdom and social hydrology. The current descriptive-analytical research formulates a conceptual framework for the development of social hydrology based on ecological wisdom intellectual foundation governing the ancient hydraulic heritage. The analysis of commonalities and differences in ecological wisdom, social hydrology, and their study paths based on comparative analysis emphasizes the realization of new insight in light of ecological wisdom, which, while linking procedural and conceptual approaches, provides a framework for the coupled systems co-evolution, with the potential to fully understand complexities, connections, and feedbacks, transform conflicts into interactions, analyze past events, strengthen the participation of stakeholders, predict long-term consequences of today's decisions, and facilitate the policymaking, decision-making processes, and formulation of efficient management strategies at various local, national, and regional scales.Keywords: Socio-hydrology, Ecological Wisdom, Co-evolution of Systems, Hydraulic Heritage, Social Capital
-
بازتاب مقولات محیط زیستی در رویکردهای نظری جامعه شناسی ایران و نسبت آن با ریشه های بحران آب در ایران
نزدیک به 9 دهه از آغاز تاسیس، تقویم و تکثیر نهاد آموزشی و پژوهشی جامعه شناسی در ایران که از سویی هم معنابخش زیست جهان انسان ایرانی بوده (تاثیر ذهنی) و هم بر برنامه های توسعه در ایران موثر بوده است (تاثیر عینی) می گذرد. در چند سال اخیر که بحران آب در ایران شکل عینی تری یافته نهاد علوم انسانی و به خصوص جامعه شناسی در ایران یک پای گفتگو در این باره در قالب مقالات علمی و پژوهشی و نشست ها و سمینارهای دانشگاهی بوده است. با این اوصاف و برای باز اندیشی و ارزیابی دقیق تر نسبت جامعه شناسی در ایران با ریشه های بحران آب می توان از نسبت رویکردهای نظری جامعه شناسی ایران با مقولات اقلیم، طبیعت و محیط زیست به طور کلی و مساله آب به عنوان یک عنصر اساسی و حیاتی در محیط زیست و جامعه ایرانی پرسش کرد. در پژوهش حاضر تلاش شده دلالت های اقلیمی و محیط زیستی هفت رویکرد نظری اصلی در جامعه شناسی ایران یعنی «استبداد ایرانی، فیودالیسم ایرانی، کارکردگرایی، نوکارکردگرایی، پسا ساختارگرایی، مکتب انتقادی و زیست بوم گرایی» بررسی و نسبت آنها با ریشه های اصلی بحران آب با یکدیگر مورد مقایسه طیفی قرار گیرد.
کلید واژگان: بحران آب در ایران, جامعه شناسی آب در ایران, جامعه شناسی محیط زیست, دانش بومی, رویکرد زیست بوم گرا, سندروم ماموریت هیدرولیکNearly 9 decades have passed since the launch of the establishment and the extension of institution of sociology which has been both meaningful to the Lifeworld (Lebenswelt) of Iranian and has been effective on development programs (objective impact) in Iran. In recent years, when the water crisis in Iran has become more objective, the Institute of Humanities and especially Sociology In Iran has been a party to the discussion in the form of scientific and research articles and academic meetings and seminars. With these descriptions and for a accurate assessment of the relationship between sociology in Iran and the roots of water crisis, we can question of relationship of sociology of Iran with the problem of climate, nature and environment in general and the problem of water as a fundamental and vital element in Iranian's environment and society. In the present research we investigate the climatic and environmental implications of seven main approaches in researches of "sociology of iran" namely "Iranian tyranny, Iranian feudalism, functionalism, neo-functionalism, poststructuralism , critical school and ecology approach" and their relationships with roots of water crisis with Compare each other.
Keywords: Researches of Iran's Sociology Sociology, of Water in Iran, Sociology of Environment in Iran, ecology approach, Water Crises In Iran Sociology of Iran, Hydraulic Mission -
استفاده ناپایدار از منابع آب- همچون آبیاری ناکارآمد، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، سدسازی و تبخیرسازی، پمپاژ رودخانه ها و زوال دریاچه ها و تالاب ها- به مشکلی جهانی تبدیل شده است. تا چند سال اخیر دانشمندان، علم هیدرولوژی را بدون در نظر گرفتن نقش و اثر تلفیقی دخالت انسان بر محیط زیست و برعکس، مورد مطالعه قرار میدادند. اما بعدها روشن شد که بدون آن، بررسی یک چرخه هیدرولوژی با خطا همراه خواهد بود. به همین دلیل مفهوم جدیدی به نام هیدرولوژی اجتماعی معرفی شد که به اثرات تلفیقی انسان-آب میپردازد. بر اساس نتایج مطالعات صورت گرفته و با توجه به اهمیت نقش انسان در تغییرات محیطی بهویژه بر پاسخ هیدرولوژیکی حوضهها، مطالعه حوضههای آبریز در قالب هیدرولوژی اجتماعی ضروری بهنظر میرسد. بنابراین به منظور حل چالشهای آبی موجود در حوضههای آبریز، نیاز است که متخصصان هیدرولوژی، مدیریت منابع آب، جامعه شناسی و اقتصاد با مفاهیم جدید بینرشتهای از جمله هیدرولوژی اجتماعی آشنا شوند. در این مقاله، ضمن معرفی این مفهوم، تفاوت آن با مدیریت جامع منابع آب و جامعهشناسی آب شرح داده می شود. همچنین انواع مختلف بررسی سیستم تلفیقی انسان-آب در هیدرولوژی اجتماعی شامل هیدرولوژی اجتماعی تاریخی، هیدرولوژی اجتماعی مقایسهای، و هیدرولوژی اجتماعی فرآیندی معرفی می شوند. در انتها، چالشهای پیش روی هیدرولوژی اجتماعی بررسی می گردند.کلید واژگان: هیدرولوژی اجتماعی, جامعه شناسی آب, مدیریت جامع منابع آب و سرزمین, رفتار نوظهور, هم تکاملیUnsustainable use of water resources including inefficient irrigation, overexploitation of groundwater resources, damming, evaporating, river piping and pumping, lakes and wetlands shrinking, has become a global problem. Scientists have been studying hydrology without considering the role and impacts of human interventions and the coupling of human-nature effects. But it has been shown later that without it, the investigation of a hydrological cycle would be accompanied by error. For this reason, a novel concept of socio-hydrology was proposed to investigate the two-way coupling of human-water systems. Based on the results of studies and considering the importance of the human role in causing environmental changes, particularly in hydrological responses of basins, it seems necessary to study river basins in the form of socio-hydrology. Therefore, water experts in hydrology, water resources management, sociology, and economics need to become familiar with new interdisciplinary concepts, including socio-hydrology in order to tackle water challenges in river basins. In this paper, in addition to introducing the concept of socio-hydrology, the differences between socio-hydrology, integrated water resources management, and phytosociology are addressed. Furthermore, the different kinds of coupling human-water systems investigation including historical socio-hydrology, comparative socio-hydrology, and process socio-hydrology are introduced. Finally, the challenges that socio-hydrology encounters with; were argued.Keywords: Socio-hydrology, hydrosociology, integrated land, water resources management, emergent behavior, co-evolution
-
پژوهش حاضر، جامعه شناسی مسئله کم آبی را در منطقه سمیرم واکاوی و تلاش کرده است مدلی پارادایمی را درباره این مسئله ارائه بدهد. روش تحقیق از نوع نظریه زمینه ای (رویکرد سیستماتیک) است. مشارکت کنندگان پژوهش، شهروندان و کارشناسان حوزه آب در شهرستان سمیرم بودند. روش نمونه گیری از نوع هدفمند بود که بر اساس آن 30 نفر از شهروندان و کارشناسان حوزه آب شهرستان سمیرم انتخاب و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، با آنها مصاحبه شده است. یافته های پژوهش بیانگر این بود که شرایط علی تاثیرگذار بر مسئله کم آبی در شهرستان سمیرم، عبارت اند از: عوامل محیطی-طبیعی (تغییرات اقلیمی/ تغییر الگوی برداشت/ تغییر الگوی کشت)، عوامل فرهنگی-اجتماعی (حکمرانی ناکارآمد آب/ الگوی مصرف نامناسب/ تحولات جمعیتی) و عوامل سیاسی-اقتصادی (بی تعادلی تقاضا-عرضه/ فساد در مدیریت آب). راهبردهای مواجهه مطلوب با وضعیت کم آبی، عبارت اند از: بازسازی فرهنگی-اجتماعی (تقویت همیاری جمعی، مسئولیت پذیری آگاهانه، بازآرایی سنت های جمعی، سوادآموزی محیط زیستی و فرهنگ سازی مصرف)، بازسازی مدیریتی (تعامل نهادی، نظارت سیستماتیک و کارآمدی مدیریتی) و بازسازی اقتصادی (بازسازی اقتصاد آب، هدفمندسازی اعتبارات و صنعت گرایی جایگزین). بسترها و زمینه هایی که این راهبردها و استراتژی ها را تسهیل می کنند و یا مانع تحقق آنها می شوند، عبارت اند از: اقتصاد تک محصولی و سیاست های ذخیره سازی آب. شرایط مداخله گر هم شامل سه مورد است: تجاری سازی آب، فقر پژوهشی و تامین نشدن اعتبار. در صورتی که راهبردها و استراتژی های مواجهه مطلوب با مسئله کم آبی تحقق پیدا کنند، سبب ایجاد فرمی از زایش زیستی (بازسازی زیست اقتصادی، بازسازی زیست اجتماعی، بازسازی محیط زیست و بازسازی زیست بهداشتی) در شهرستان سمیرم می شوند.
کلید واژگان: بحران کم آبی, جامعه شناسی آب, حکمرانی آب, شهرستان سمیرم, نظریه زمینه ایIntroductionWater scarcity is one of the most critical challenges facing Iranian society in recent decades. This issue has impacted most regions across Iran. The water scarcity crisis has also spread to areas that were previously unaffected. Semirom is one of these regions, which, due to its favorable geographical and climatic conditions on the one hand, and the social management of water resources on the other hand, has been less susceptible to water scarcity in the past. Utilization of indigenous knowledge and collective conceptualization of water as a shared resource has enabled the management of water resources through community-driven cooperation. In essence, there exists a form of social governance of water rooted in principles of collective coexistence. However, for various reasons explored in this research, the water shortage crisis has now become a fundamental challenge in Semirom. The origins of this problem can be traced back to the disruption of collective coexistence and its underlying processes. This research sought to analyze and understand the dynamics of collective coexistence and social governance of water among the citizens of Semirom. To achieve this goal, the study investigated the semantic frameworks employed by Semirom's citizens in relation to water scarcity, factors influencing these frameworks, strategies adopted to address the challenge, and consequences of realizing or failing to realize these strategies.
Materials and MethodsThis study employed the grounded theory method (systematic approach) to achieve its objectives. The research participants comprised citizens and water experts from Semirom. The sampling method was purposive based on semi-structured interviews conducted with 30 individuals from the local community and the water sector. The interview process continued until theoretical saturation was reached, which was characterized by the absence of new emergent topics and development of sufficiently robust and nuanced categories and relationships. The systematic 3-step coding method of grounded theory (open, axial, and selective coding) was utilized to analyze the interview data.
Discussion of Results & ConclusionThe results revealed that collective coexistence and social governance of water resources were fundamental to water management in the past. However, these principles had been weakened by various factors. Nevertheless, the current situation showed signs of renewed collective efforts to address the water scarcity challenge in Semirom, which could serve as a turning point for water resources management in the region if strengthened. The study identified a paradigm model depicting the factors affecting collective coexistence and social governance of water. The causal conditions included environmental-natural factors (climatic changes and shifts in harvest and cultivation patterns), socio-cultural factors (inefficient water management, unsustainable consumption patterns, and demographic changes), and political-economic factors (demand-supply imbalances and corruption in water management). The strategies for effectively addressing water scarcity involved socio-cultural reconstruction (strengthening cooperation, promoting responsible water use, revitalizing collective traditions, environmental literacy, and sustainable consumption practices), managerial reconstruction (institutional coordination, systematic monitoring, and improved efficiency), and economic reconstruction (water-based economy, targeted credit, and alternative industrialization). The contexts facilitating or hindering the implementation of these strategies included the region's single-product economy and water storage policies. The intervening conditions included water commercialization, research gaps, and insufficient financing. If the proposed strategies were successfully realized, they would catalyze a form of 'biological rebirth' in Semirom, encompassing economic, social, environmental, and public health regeneration. The core category emerging from the study was "collective coexistence as the social governance of water", underscoring its centrality to sustainable water management in the region.
Keywords: Grounded Theory, Collective Coexistence, Semirom, Water Scarcity Crisis, Social Governance Of Water -
فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، سال بیست و هفتم شماره 4 (پیاپی 102، زمستان 1400)، صص 173 -205
بازاندیشی در جامعه شناسی ضرورت دارد، اما مطالعات متعدد در این حوزه اگر در قالب تلاش های مروری ارزیابی نشود، خود می تواند به تنوع، آشفتگی و بعضا تناقض در یافته ها و نتایج به دست آمده منجر شود. در چنین فضایی علاوه بر اتلاف تلاش بازاندیشانه، میدان حمله به مشروعیت و جایگاه جامعه شناسی نیز گسترش می یابد. مبتنی بر این مسئله هدف پژوهش حاضر تامل در بازاندیشی های صورت گرفته از جامعه شناسی در ایران با تکیه بر راهبرد مرور نظام مند بود. جامعه آماری شامل پژوهش هایی است که در بازه زمانی 1370 تا 1399 درباره جامعه شناسی در ایران انجام و به صورت مقاله، پایان نامه و کتاب چاپ شده است. پرسش اساسی این است که دانش انباشته از نظر شکلی، روش شناختی و محتوایی چه ویژگی هایی دارد؟ برای پاسخگویی به این سوال، بر اساس مراحل روش شناختی، به ترتیب بررسی ادبیات موضوع از طریق مطالعه اسنادی، جست وجوی آثار و منابع، گزینش، مطالعه، فیش برداری، کدگذاری و درنهایت، توصیف و تحلیل انجام و نتایج در دو بخش یافته های شکلی و محتوایی ارایه شد. از برآیندهای این توصیف و تحلیل، تاکید بر ضرورت طرح دقیق سوالات، شفافیت بخشیدن به مفاهیم و تکیه بر رویکردهایی مانند رویکرد جامعه شناسی جامعه شناسی در تلاش های بازاندیشانه آینده است.
کلید واژگان: جامعه شناسی, جامعه شناسی جامعه شناسی, مرور نظام مند, فراجامعه شناسیThere is a need for rethinking in sociology, but numerous studies in this area, if not evaluated in the form of review efforts, can themselves lead to diversity, confusion, and sometimes contradiction in the findings and results obtained. In such an atmosphere, in addition to loss of rethinking effort, the field of attack on the legitimacy and position of sociology also expands. As stated on mentioned problem, the present study aimed to reflect on the reflection of sociology in Iran based on the systematic review strategy. The statistical population includes research done on sociology in Iran from 1991 to 1999 and published as articles, dissertations, and books. The fundamental question is, "What are the characteristics of accumulated knowledge in terms of form, methodology, and content?" To answer this question, based on the methodological steps, the literature on the subject was reviewed through field study, searching for works and sources, selection, studying, filing, coding, and finally, description and analysis. Finally, the results were presented in two sections: formal and content findings. Suggestions from this description and analysis emphasize the need to carefully ask questions, clarify concepts, and rely on approaches such as the sociological approach of sociology in future reflection efforts.
Keywords: Meta-sociology, Sociology, Sociology of sociology, Systematic review -
به منظور مطالعه سازند آبدراز در مقطع چینه شناسی روستای طاهرآباد، توالی به ضخامت 41/2127 متر مورد نمونه برداری و بررسی دقیق چینه شناسی قرار گرفته است که 51/154 متر آن به راس سازند آیتامیر، 5/1955 متر به سازند آبدراز و 4/17 متر به قاعده سازند آب تلخ تعلق دارد. لیتولوژی عمده این سازند، شیل و مارنهای خاکستری روشن متمایل به آبی همراه با چهار واحد آهک چاکی می باشد.
مرز زیرین با سازند آیتامیر بصورت پاراکانفرمیتی و مرز بالایی با سازند آب تلخ همشیب و همراه با پیوستگی رسوبی است. در این مطالعات 70 گونه فرامینیفر از35 جنس شناسایی و در قالب 4 بایوزون در سازند آبدراز معرفی شده است. بر اساس فرامینیفرهای پلانکتونی و جامعه فسیلی همراه شناسایی شده، سن افقهای انتهایی سازند آیتامیر اواخر سنومانین و سن سازند آبدراز تورونین میانی تا کامپانین تعیین شده است. یک نبود چینه شناسی در حد فاصل اواخر سنومانین _ تورونین میانی این حوضه مشهود است که تحت تاثیر عملکرد فاز ساب هرسی نین بوجود آمده است. سن افقهای قاعده ای سازند آب تلخ نیز کامپانین بالایی تعیین شده است.
کلید واژگان: سازند آبدراز, کرتاسه بالایی, یکروستراتیگرافی, فاز ساب هرسی نین, طاهر آباد, کپه داغ, ایرانThe Stratigraphic analysis of the Abderaz Formation in Kopet-Dagh Basin, NE of Iran, at Taherabad Village has been studied. At this locating, the Abderaz Formation consists of gray to blue marl and white gray shale with 4 layers of chalky limestone.The thickness of Abderaz Formation is about 1955.5 m at this location. The boundary between Aitamir and Abderaz Formation is paraconformity and the boundry between Abderaz and Abtalkh, the top of this unit, is conformable. In this study, 70 species belonging to 35 genus of Foraminifera were recognized and 4 biozones in the Abderaz Formation have identified. Based on fossil assemblages, the age of the Abderaz Formation is Middel Turonian to Campanian. The age of upper most part the of Aitamir Formation is close to the end of Cenomanian. Therefore, at the end of Cenomanian and early parts of Middel Turonian a hiatus is present which is related to sub-Hercynian movment. -
حث های مفصلی درباره وضعیت جامعه شناسی در ایران صورت گرفته، نقدهای گسترده ای بر جامعه شناسی ایران وارد شده و علت هایی در سطوح مختلف کلان، میانی و خرد برای کاستی های جامعه شناسی ایران مطرح شده است. گستره این مباحث دست کم روشن می کند که نمی توان برای کاستی های جامعه شناسی در ایران تبیینی تک علتی ارائه کرد و باید درباره هر دسته از علل به طرح مسئله و مطالعه دقیق رداخت. این مقاله ضمن ارائه تصویری کلی از نقدهای وارد بر جامعه شناسی ایران، ضعف در بینش جامعه شناختی را یکی از محوری ترین نقص های شیوه آموزش جامعه شناسی در ایران دانسته است؛ ضمن اینکه در دسته کلی علل آموزشی نقصان های جامعه شناسی در ایران، نقش این عامل را بررسی و برخی راهکارهای تقویت بینش جامعه شناختی را ارائه کرده است. اگرچه بحث درباره بینش جامعه شناختی در اغلب کتاب های مهم جامعه شناسی وجود دارد، ژوهش های زیادی درباب نحوه آموزش و تقویت آن انجام نشده است. این مقاله می کوشد تا ضمن تبیین مفهوم بینش جامعه شناختی و ضرورت آن، به شیوه آموزش آن به عنوان سازوکاری برای ارتقای کیفیت آموزش در مطالعات اجتماعی بپردازد.
کلید واژگان: آموزش جامعه شناسی, بینش جامعه شناسی, جامعه شناسی ایرانA great number of sociological studies on democratization emphasize on the role of social classes in democratic transitions and the consolidation of democracy. Some authors like Barrington Moore know bourgeoisie as the historical agent of democracy, and for the authors like Dietrich Rueschemeyer, the workers are agents of democracy. In this article, we argue for a new perspective on the role of social classes in democratization based on a comparative historical study of the experience of democracy in Iran (1941-1953), Turkey (1945-1960) and South Korea (1945-1961). We are going to show that there are no specified pre-supposed interests in democracy for any social class, but the interests are historical-situational constructs of the circumstances of period under investigation. Democracy based on such an analysis is not the function of historical action of a specified class, rather it is the consequence of power balance between the classes in a specific part of history. In addition, as a part of such a perspective, the article argues in favour of a structural explanation for democratic consolidation. -
جامعه شناسی اقتصادی از زمان پیدایش در اواخر دهه 1890 تا دوره معاصر تحولات چشمگیری داشته است. جامعه شناسان اقتصادی این تحولات را در قالب سه دوره زمانی دسته بندی کرده اند: 1890 تا اواخر 1920 یا دوره ظهور، 1930 تا 1960 یا دوره افول، و پس از دهه 1970 یا دوره نوزایش جامعه شناسی اقتصادی. درحالی که این دسته بندی در جامعه شناسی اقتصادی تاحدی مرسوم است، بحث درباره علل و عوامل افول و نوزایش یا وجوه تبیینی جامعه شناسی اقتصادی نامشخص و نیازمند بررسی دیده شده است. در این مقاله، با تمرکز بر همین نیاز، اولا علل افول و نوزایش جامعه شناسی اقتصادی بررسی و در این باره در حوزه های گوناگون بحث شده، ثانیا در فرایند این بررسی مشخص شده که افول و نوزایش جامعه شناسی اقتصادی اساسا برایند یا نتیجه پررنگ و کم رنگ شدن مرزبندی های میان اقتصاد و جامعه شناسی بوده، ثالثا از طریق همین موضوع بر این ایده کلیدی تاکید شده است که در جامعه شناسی اقتصادی مرزبندی های میان جامعه شناسی و اقتصاد را نباید ازپیش تعیین شده، ثابت و مشخص بلکه برعکس باید متغیر، انعطاف پذیرو تاریخ مند دانست.
کلید واژگان: جامعه شناسی, اقتصاد, جامعه شناسی اقتصادی کلاسیک, جامعه شناسی اقتصادی جدیدSince its emergence in the late 1890''s until the contemporary period، economic sociology has witnessed remarkable developments. Economic sociologists have classified these developments into three chronological periods: The Emergence Period from 1890 to the late 1920; the Decline Period from 1930 to 1960; and the Renaissance Period following the 1970''s. Such a classification is more or less common in the economic sociology; however، there is a lack of vivid discussion on the reasons and factors that contributed to the decline and then the rebirth of economic sociology، which needs to be investigated. Focusing on this need، this article first explores the reasons for the decline and renaissance of economic sociology in different areas. Then، it explains that the decline and renaissance of economic sociology are basically the result or outcome of thickening and thinning boundaries between economy and sociology. And finally، by emphasizing this key idea، the article argues that the boundaries between sociology and economy are not pre-defined، solid and clear-cut، rather they should be considered flexible، changing، and historical.Keywords: sociology, economy, classic economic sociology, modern economic sociology -
یکی از پدیده های علمی در نیمه ی دوم قرن بیستم، ظهور مطالعات میان رشته ای در محافل علمی است. مطالعات میان رشته ای علی رغم کارآمدی بالا در راستای پیشرفت علم، مسائل و مشکلاتی را برای دانشمندان به همراه داشته است. اختلاف در تصدی این مطالعات از جمله ی این مسائل و مشکلات است. این مشکل در مورد مطالعات میان رشته ای تاریخ و جامعه شناسی نیز وجود دارد.
در این مقاله پس از ارائه ی تعریفی از جامعه شناسی تاریخی، راه حلی برای رفع این مشکل پیشنهاد شده است. براساس این راه حل، چنانچه جامعه شناس برای فهم پدیده های اجتماعی زمان خود، به بررسی تاریخ پدیده ها و مسائل اجتماعی بپردازد، «جامعه شناسی تاریخی» شکل می گیرد; اما اگر مورخ برای فهم بهتر وقایع تاریخی از نظریه های اجتماعی استفاده کند، «همکاری تاریخ و نظریه های اجتماعی» شکل خواهد گرفت. طبق این بیان، جامعه شناسی تاریخی مطالعه ی جامعه و پدیده های اجتماعی و دگرگونی های آنها در بستر زمان بوده و بر این باور است که ساختارهای اجتماعی کنونی و شیوه های جدید کنش متقابل اجتماعی را نمی توان بدون یک چشم انداز تاریخی مورد بررسی قرار داد; اما در همکاری تاریخ و جامعه شناسی، هدف مطالعه ی وقایع تاریخی است و از آن جا که تاریخ از علوم مصرف کننده است، می توان با استفاده از نظریه های جامعه شناسی، گذشته را به نحوی تفسیر کرد که گذشتگان نمی توانستند.
کلید واژگان: جامعه شناسی تاریخی, همکاری تاریخ و نظریه ی اجتماعی, جامعه شناسی تاریخی کلان, جامعه شناسی تاریخی خرد, جامعه شناسی ایستا, جامعه شناسی پویا
-
از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبهای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شدهاست.
- نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شدهاند و انتظار میرود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
- جستجوی عادی ابزار سادهای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش دادهشود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشتههای نویسنده خاصی هستید، یا میخواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجهای نباشند.
-
معتبرحذف فیلتر