-
این مقاله سرفصلهایی از خصوصیات و عوامل مهم برای راه اندازی خدمات دیجیتالی جهت کلیه مخاطبان وجامعه آموزشی K-12 ارائه می دهد. وجوه کیفیت، مجموعه استانداردهایی تلقی می شوند که سازمانها در ایجاد و نگهداری خدمات مرجع دیجیتالی به منظور مشارکت در شبکه میز مرجع مجاری (Virtual Reference Desk) به کار می گیرند. هدف این شبکه حمایت از خدمات مرجع دیجیتالی’AskA’ یا پرسش/پاسخ اینترنتی مشارکتی برای پذیرش پرسشهای بسیار زیاد و خارج از دامنه توان هر واحد مشارکت کننده است، ولی می تواند در تمام خدمات مرجع دیجیتالی و کنسرسیومها کاربرد داشته باشد.
کلید واژگان: خدمات مرجع دیجیتالی, استاندارد در خدمات مرجع دیجیتالی -
نسل آینده کتابخانه های چند رسانه ای دیجیتالی به کتابداران دیجیتال نیز احتیاج دارند. بنا به ضرورت کتابداری متخصص که وظیفه اداره و سازماندهی کتابخانه دیجیتالی؛ پرداختن به فعالیت های تخصصی دیجیتالی سازی؛ ذخیره، دستیابی، داده کاوی دیجیتیالی؛ خدمات مرجع دیجیتالی؛ خدمات اطلاع رسانی دیجیتالی؛ جستجوی همارا و اداره کردن آرشیو را عهده دار است...
کلید واژگان: کتابداران, نظام های اطلاع رسانی دیجیتالی, نشر الکترونیکی, بزرگراه های اطلاعاتی, کتابخانه ها, مدیریت -
رشد و توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی باعث تحول بخش مرجع و ظهور خدمت جدیدی به نام میز مرجع دیجیتالی شده که جایگاه خاصی در کتابخانه ها پیدا کرده است. در خدمات مرجع دیجیتالی، نیازهای کاربران از طریق محمل های ارتباطی بین کاربر و کتابدار متخصص (محمل هایی از قبیل فرم مفصل پست الکترونیکی، فرم وبی، گفتگوی اینترنتی، ارتباط ویدیویی، و...) به کتابخانه ارسال می شود و کتابدار متخصص به سؤالات پاسخ می دهد. در مقاله حاضر ابتدا اهمیت و جایگاه میز مرجع دیجیتالی در کتابخانه های تخصصی بررسی می شود و سپس با تاکید بر ارائه خدمات مرجع از طریق پست الکترونیکی و فرم وبی، رهنمودهایی برای طراحی نرم افزار مرجع دیجیتالی ارائه می گردد.
کلید واژگان: میز مرجع دیجیتالی, مدل های خدمات مرجع دیجیتالی, پست الکترونیکیRapid growth and development of information and communication technologies has revolutionized the reference services by giving rise to a new service: Digital Reference Desk. Given the broad presence of internet and information networks, digital reference desk (DRD) has come to find a special place in libraries. In DRD services, user’s needs are communicated to the library (and the special subject librarians) using a host of communication media. The present paper attempts to first investigate the importance and standing of DRD in special libraries and later offers guidelines for DRD software design with emphasis on reference service delivery via e-mail and web forms. -
ماهیت چندرسانه ای نسل آینده کتابخانه های دیجیتالی نیازمند وجود کتابداران دیجیتالی است. کتابداران دیجیتالی اساسا کتابداران متخصصی هستند که کتابخانه دیجیتالی را مدیریت می کنند و نظم می بخشند؛ آنان عهده دار وظایف تخصصی همچون دیجیتالی کردن، ذخیره سازی، دستیابی پذیر کردن، استخراج دانش دیجیتالی، خدمات مرجع دیجیتالی، خدمات اطلاع رسانی الکترونیکی، هماهنگی در اداره آرشیو و دسترسی آسان می باشند. کتابداران دیجیتالی محافظ شاهراه اطلاعاتی یا کتابخانه دیجیتالی جهانی هستند و به عنوان هماهنگ کننده میان ماشین و انسان عمل می کنند. این مقاله همچنین نقش ها و وظایف یک کتابدار دیجیتالی را در بازیابی اطلاعات، تحویل محتوا و مرورکردن اطلاعات مورد تاکید قرار می دهد و تربیت و آموزش حرفه ای کتابداران در مدیریت نظام اطلاعاتی دیجیتالی را ضروری می داند؛ همچنین به وظایف میانجیگرانه کتابخانه دیجیتالی، و نقش ها، مهارت ها و قابلیت های کتابدار دیجیتالی در مدیریت نظام اطلاعاتی دیجیتالی در حوزه های مهم فناوری های تصویری، شناسایی نوری نویسه ها، زبان های نشانه گذاری، فهرستنویسی، فراداده، نمایه سازی چندرسانه ای و فناوری پایگاه ها، طراحی رابط استفاده کننده، برنامه نویسی و فناوری وب اشاره دارد. درنهایت از ایجاد شغل جدید «کتابدار دیجیتالی» برای مراقبت از کتابخانه های دیجیتالی و اداره نظام اطلاعات دیجیتالی حمایت می کند.
کلید واژگان: کتابدار دیجیتالی, اطلاعات دیجیتالی, مدیریت نظام ها -
هدف
پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی ارایه خدمات مرجع دیجیتالی مشارکتی در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های سطح یک ایران انجام شد.
روش شناسی:
این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت، توصیفی پیمایشی است. جامعه پژوهش شامل مدیران (13 مدیر از 13 کتابخانه مرکزی) و کتابداران مرجع (42 کتابدار مرجع از 13 کتابخانه مرکزی)، کتابخانه های مرکزی دانشگاه های سطح یک کشور (13 کتابخانه) بود. ابزار گردآوری داده ها نیز دو پرسشنامه محقق ساخته برای مدیران و کتابداران بود. در پژوهش حاضر به منظور بررسی روایی، پرسشنامه آماده شده در اختیار 9 نفر از اساتید و متخصصان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی قرار گرفت. همچنین برای روایی پرسشنامه از شاخص کا.ام.ا استفاده شد که مقدار آن برای پرسشنامه مدیران 93/0 و برای پرسشنامه کتابداران 90/0 به دست آمد، درنتیجه هر دو پرسشنامه از روایی مناسب برخوردار بود. برای اندازه گیری پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. مقدار آلفای کرونباخ برای پرسشنامه مدیران 76/0 و برای پرسشنامه کتابداران 79/0 برآورد گردید. برای تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از نرم افزار آماری اس پی اس اس استفاده شد.
یافته هایافته ها نشان داد میانگین کلی به دست آمده برای میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های سطح یک کشور با مهارت های موردنیاز برای ارایه خدمات مرجع دیجیتالی 53/3 بود که این مقدار از حد متوسط کمی بیشتر است. همچنین این کتابخانه ها برخی از تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری لازم جهت ارایه خدمات مرجع دیجیتالی مشارکتی را در اختیار ندارند. میزان پوشش منابع اطلاعاتی الکترونیکی نیز در شرایط مطلوبی قرار داشت. همچنین بررسی های انجام شده نشان داد کتابخانه های مرکزی دانشگاه های سطح یک کشور ازلحاظ بودجه مشکلاتی در حد متوسط دارند.
نتیجهنتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد توانایی های کنونی کتابخانه های موردمطالعه برای ارایه خدمات مرجع دیجیتالی مشارکتی در حد متوسط است.
کلید واژگان: خدمات مرجع الکترونیکی, خدمات مرجع دیجیتالی, خدمات مرجع مجازی, خدمات مرجع دیجیتالی مشترک, خدمات مرجع مشارکتیIntroductionCollaborative digital reference services are one of the suitable services in libraries where two or more libraries act in a cooperative or group manner to provide reference services using one of the forms of digital reference services. In this type of service, the user sends a request to a library that is a member of the library network. The library receiving the question will do this if it is able to provide an answer; otherwise, it presents the question to another library that is a member of this network and has the ability to answer this question. The current study was conducted to study the feasibility of Collaborative Digital Reference Services in Iran’s top university central libraries. Several researches have been conducted inside and outside the country in connection with the topic of the current research. Reviewing the researches shows the fact that creating a collaborative digital reference service is necessary for universities and large centers. In Iranian researches, feasibility in terms of human resources, equipment and budget of digital reference services in libraries has been emphasized. In foreign researches, the review of collaborative digital reference services in terms of structure, patterns, software, hardware, features and services and human resources, evaluation and satisfaction of these services in libraries has been considered. Among the researches carried out inside the country, no research has investigated the possibilities and conditions of creating a collaborative digital reference in the central libraries of top level universities in Iran. Regarding the development of collaborative digital reference services in the world and the role of universities in meeting the educational and research information needs of users, as the most important knowledge production and dissemination centers in Iran have not yet turned to these services at the highest level.
MethodologyIn terms of purpose, this research is applied research and in terms of nature, this research is descriptive survey. The population of the study was composed of managers (13 managers from 13 central libraries) and reference librarians (42 librarians from 13 central libraries) from Iran’s top university central libraries (13 libraries). Two researcher-made questionnaires were used to collect data from mangers and librarians. In order to assess the validity, the questionnaires were sent to 9 Library and Information Science professors, KMO test was another method which was used for measuring the validity of the questioners, which indicated 0.93 for managers’ questionnaire and 0.90 for the librarians. So, the two questionnaires were determined to be valid. To estimate the reliability, Cronbach’s Alpha was calculated which showed 0.76 for managers’ questionnaire and 0.79 for that of the librarians. SPSS was used for the analysis of the collected data.
FindingsThe overall average obtained for the level of familiarity of the librarians of the studied libraries with the skills needed to provide digital reference services in general is 3.53, which is higher than the average of 3.00. However, in the skill of "familiarity with network hardware issues and problems", the situation was reported to be slightly lower than average, and librarians' skills are needed to be supported or improved in this field. Findings also showed the libraries do not have some of the required software and hardware facilities to provide the digital reference service. Only 23.08% of libraries (libraries of Shahid Beheshti University, Allameh Tabatabai University and Ferdowsi University of Mashhad) use independent software for the question and answer with the user. The existence of independent digital reference software in only 3 central libraries (out of 13 top academic libraries) seems far from expected. The electronic information resources coverage was acceptable. The analysis shows that Iran’s top university central libraries face with some problems in terms of their funding, but these problems are not significant.
ConclusionIf the central libraries intend to provide collaborative digital reference services, the conditions and equipment are available to some extent, and perhaps with careful coordination and planning and using unified and integrated software, they can establish fixed and specific platforms for providing remote services. In the studied libraries, due to the available facilities and tools, it may be possible to turn face-to-face interactions in libraries into effective remote interactions with the same quality as face-to-face interactions, especially during crises and when libraries are closed. Before taking action, due to the lack of coherent digital reference services in the studied libraries, it is necessary to form a specialized group and committee consisting of experts under the supervision of expert librarians and the cooperation of computer experts to provide cooperative digital reference services. Also, due to the lack of specific software in some of the studied libraries, it is better to budget and prepare a single software to provide collaborative reference services. In the next step, due to the lack of equipment and hardware facilities in the studied libraries, it is better to identify and prepare the necessary equipment and hardware facilities to provide these services. It should be noted that providing such new services requires a series of joint trainings; It is suggested that training courses be held for reference librarians in order to increase their level of knowledge and efficiency in the field of providing collaborative digital reference services by libraries. Advertising, promotion and marketing of services is more important than setting up the service itself. It is important to use advertising plans and programs to familiarize the users of universities in this field and it will make them know more about this service.
Keywords: Electronic Reference Services, Digital Reference Services, Virtual Reference Services, Cooperative Digital Reference Services, Collaborative Reference Services -
ایجاد و گسترش فناوری های نوین اطلاعاتی باعث بازنگری کتابداران در تعاریف مربوط به خدمات مرجع شده است. روش های نوین مبتنی بر فناوری های نوین، قالب سنتی ارائه خدمات مرجع را تغییر داده است. هدف از تهیه این رهنمودها ترویج بهترین شیوه های اجرایی مرجع دیجیتالی بر یک مبنای بین المللی است. به کمک این رهنمودها، کتابداران می توانند با کمک گرفتن از خدمات متنوع سنی برای ایجاد استانداردهای مشترک در مرجع دیجیتالی اقدام نمایند.کلید واژگان: خدمات مرجع دیجیتالی, استانداردها, رهنمودها, خدمات مرجع -
ایجاد کتابخانه های دیجیتالی به نظر اجتناب ناپذیر می رسد، به ویژه اگر فن آوری قادر باشد هزینهء فرایند انتقال ازکتابخانه های سنتی به کتابخانه های دیجیتالی را روز به روز کاهش دهد در این جریان بخش مرجع از جمله بخش هایی است که برای ارائهء خدمات از راه دور به استفاده کنندگان، فن آوری های نوین را به خدمت گرفته و این خود منجر به ایجاد خدمات دیجیتالی و خدمات مرجع هوشمند شده است. مقاله حاضر پس از مروری بر خدمات مرجع و فرایند مرجع، خدمات مرجع از راه دور را درکتابخانه های دانشگاهی مورد بررسی قرار می دهد و پس از پرداختن به هوش مصنوعی، نظام های هوشمند و رویکردهای به کارگیری انها اشاره ای نیز به خدمات مرجع هوشمند خواهد داشت.
کلید واژگان: مرجع, خدمات مرجع دیجیتالی, کتابخانه دانشکاهی -
این مقاله بر پایه رهنمودهای «انجمن خدمات مرجع و کاربران» (روسا) پیشنهادهایی را در مورد عملکرد رفتاری متخصصان خدمات مرجع و برای اطلاع رسانی مصاحبه مرجع پیوسته مؤثر، مطرح می کند. همچنین مشاهداتی کلی درباره محیط های چت مبتنی بر متن و فضاهای پیام رسانی فوری ارائه می دهد و سپس به مجازات و جریمه هایی اشاره می کند که وقتی بدرفتاری به سطحی از مزاحمت و اختلال می رسد که تذکرهای کلامی از سوی دیگر کاربران روی خط، در کنترل این بدرفتاری مؤثر واقع نمی شود، در این محیط ها قابل اجرا هستند. در ادامه مجموعه ای از دستورالعمل های رفتاری برای کتابداران به منظور ارائه خدمات مرجع بی درنگ از طریق چت بیان می شود.
کلید واژگان: خدمات مرجع, مصاحبه مرجع, خدمات مرجع پیوسته, خدمات مرجع دیجیتالی, خدمات مرجع بی درنگ, گروه های پیوسته چت -
وابستگی شدید کتابخانه ها به فناوری نوین در 10 سال گذشته، مخصوصا به کارگیری اینترنت در بخش مرجع با ارائه خدماتی چون پست الکترونیکی و چت، تفاوت های عمده ای را در مرجع دیجیتالی یا مجازی در مقایسه با مرجع سنتی به وجود آورده است. ارائه تعریفی از مرجع دیجیتالی و مجازی و تبیین تفاوت های موجود بین این دو واژه در متون کتابداری با نگاه به سیر تاریخی آن ها، بخش اول این مقاله را به خود اختصاص داده است. مطالعه عملکرد و پیامدهای به کارگیری خدمات مرجع مجازی یا دیجیتالی با بحث و تبادل نظر در خصوص آینده این گونه خدمات در مقایسه با خدمات مرجع سنتی، مواردی هستند که در بخش های دیگر مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.
کلید واژگان: مرجع مجازی, مرجع دیجیتالی, پست الکترونیکی, چتBy the end of the nineteenth century, the role of the librarian had expanded to include reference service, and it has been part of the profession since then. New technologies change the way we search for information and what we expect from reference service. With the introduction of the computer and the Internet, libraries expanded the role of reference beyond the use of the mail, telephone, or the fax machine. Today, librarians not only help patrons at the reference desk but also in cyberspace. This new type of service, called digital or virtual reference, is quite new, but has quickly become popular because of demands by patrons to access information anytime, anywhere. This paper discusses issues related to the use of digital/virtual reference in academic libraries in the U.S. -
هدفارزیابی ریسک براساس استاندارد 31000، فرآیندی سیستماتیک و منطقی است که شامل شناسایی، تجزیه و تحلیل و سنجش است. فرایند شناسایی ریسک ها شامل تعیین نوع و منبع ریسک های بالقوه است. تحلیل ریسک ها شامل تعیین سطح تخمینی ریسک ها برحسب شاخص هایی نظیر احتمال و پیامدهای بالقوه وقوع ریسک است. سنجش شامل مقایسه سطوح تخمینی ریسک ها با توجه به معیارهای تحلیل و نهایتا رتبه بندی ریسک ها است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی (شناسایی، تحلیل و سنجش) ریسک های مهارت های تخصصی نیروی انسانی کتابخانه دیجیتالی کتابخانه های دیجیتالی براساس استاندارد ایزو 31000 است.روشپژوهش حاضر به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی بوده و روش اجرای آن پیمایشی- تحلیلی است و با فنون آنتروپی شانون برای وزن دهی ریسک ها و تاپسیس فازی برای رتبه بندی ریسک ها انجام شده است.در ابتدا جهت شناسایی ریسک ها با مطالعه و بررسی منابع و پژوهش های مرتبط، با اهمیت ترین ریسک ها شناسایی شدند که به طراحی پرسشنامه ای با 38 گویه انجامید. جامعه آماری پژوهش شامل 15 دانشگاه دولتی دارای کتابخانه دیجیتالی فعال در شهر تهران بود. روایی محتوایی و پایایی براساس آزمون آلفای کرونباخ 955/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل و سنجش ریسک ها با مقایسه فاصله هر یک از ریسک ها از گزینه ایده آل مثبت و منفی و اولویت بندی ریسک ها با استفاده از فنون ذکر شده انجام شد.یافته هابراساس نتایج بدست آمده 18 ریسک مهارت تخصصی شناسایی شد. ریسک برخورداری از دانش لازم در رابطه با زبان ها و ابزارهای وب معنایی با کم ترین مقدار فاصله از ایده آل مثبت (0/0103) و بیشترین مقدار فاصله از ایده آل منفی (1043/0)، با بیشترین ضریب نزدیکی 9103/0 دارای بیشترین اهمیت و دارای بیشترین نزدیکی به گزینه ایده آل است و در رتبه نخست قرار دارد. ریسک توانایی کارکنان در ارایه خدمات مرجع دیجیتالی با کمترین مقدار فاصله از ایده آل منفی (0/0114) و بیشترین فاصله از ایده آل مثبت با مقدار (0/1043)، با کمترین ضریب نزدیکی (0/0982)، در رتبه 18 ریسک ها قرار دارد؛ یعنی بیشترین فاصله را از گزینه ایده آل مثبت داشته و دارای کمترین اهمیت است.نتیجه گیریاز میان 18 ریسک مهارت های تخصصی نیروی انسانی کتابخانه های دیجیتالی شناسایی شده، ریسک برخورداری از دانش لازم در رابطه با زبان ها و ابزارهای وب معنایی، در اولویت اول ریسک ها قرار دارد. این نکته نشان می دهد که نیروی انسانی کتابخانه های دیجیتالی دانشگاهی از نظر دانش روز و فناوری های نوین اطلاعاتی، وب معنایی که زیربنای آنتولوژی ها و داده های پیوندی و... است، در وضعیت مطلوبی نیستند.کلید واژگان: کتابخانه دیجیتالی, نیروی انسانی, ارزیابی ریسک, مهارت تخصصی, استاندارد ایزو 31000, دانشگاه های دولتی, تهرانPurposeRisk assessment according to ISO 31000 standard is a systematic and logical process that includes identification, analysis and measurement. The risk identification process involves determining the type and source of potential risks. Risk analysis involves determining the estimated level of risks in terms of indices such as the probability and potential consequences of the risk. The measurement involves comparing the estimated levels of risks with respect to the analysis criteria and eventually the risk ranking. The present study aims to assess (identify, analyze and measure) the risks of professional expertise of human resources at digital libraries according to ISO 31000 standard.MethodsThe present research is an applied nature and to implement it, survey and analytic methods have been applied with Shannon Entropy to weight risks and fuzzy TOPSIS to evaluate them. Primarily the most important risks were identified using the relevant resources and the results of previous researches, a process which led to the formulation of a questionnaire consisting of 38 items. First the demographic characteristics were described and the central statistical indices (mean and median) as well as the dispersion index (standard deviation) were examined. Next, using the weighted average index to the criteria defined by Shannon's entropy method and their application in TOPSIS software, positive and negative ideal options were determined. In the risk assessment stage, risks were prioritized by comparing the distance of each one from the positive and negative ideal options. The content validity and reliability equals 0.955 according to Cronbach's alpha test.Findings18 professional expertise risks were identified. Risk of having the necessary knowledge about semantic web languages and tools with the minimum distance from the positive ideal point by the value (0.0103) and the maximum distance from the negative ideal point by the value (0.104), and the maximum coefficient close to (0.9103) ranked first. It means that this risk has the closest distance to the ideal positive point and is the most important.Risk of employees' ability to provide digital reference services ranked 18th with the minimum distance from the negative ideal (0.0114) and the maximum distance from the positive ideal (0/1043), and the minimum proximity coefficient (0.0982). That is, it has the maximum distance from the positive ideal option and is the least important.ConclusionsAmong the 18 risks of professional expertise of human resources at digital libraries identified, the risk of "having the necessary knowledge about semantic web languages and tools" is the first priority. This reveals that the human resources of academic digital libraries are not in a good position in terms of up-to-date knowledge and modern information technologies and the semantic web that underlies ontologies and linked data, etc.Keywords: Digital library, Human Resources, Risk Assessment, professional expertise, ISO 31000 Standard, State Universities, Iran
-
از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبهای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شدهاست.
- نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شدهاند و انتظار میرود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
- جستجوی عادی ابزار سادهای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش دادهشود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشتههای نویسنده خاصی هستید، یا میخواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
* ممکن است برخی از فیلترهای زیر دربردارنده هیچ نتیجهای نباشند.
-
معتبرحذف فیلتر