به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
جستجوی مطالب مجلات
ردیف ۱۰-۱ از ۱۳۱ عنوان مطلب
|
  • حبیب کارکن بیرق *، طوبی کرمانی
    شیعه در طول تاریخ حیات خود، به اخذ اصول خویش از معتزله، متهم شده است. در این مقاله، که به روش توصیفی- تحلیلی، تطبیقی و استنباطی نوشته شده است، با بیان ادله متعددی به رد اتهام مذکور پرداخته شده است. دلیل شیعه دانستن معتزله و بالعکس، با عنایت موردی به ابن ابی الحدید معتزلی، موضوع دیگر این نوشتار است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که چهار عامل مشابهت شیعه و معتزله در برخی اصول، تلمذ زید بن علی نزد واصل بن عطا، این که معتزله خود را شیعه دانسته اند، و تقیه شیعه موجب شده است تا برخی شیعه را همان معتزله بدانند. پس از اثبات مغایرت کلام شیعه و معتزله، با استناد به اقوال امیرالمومنین(ع) در مسائلی هم چون عدل، اختیار، عدم رویت خداوند، نفی تشبیه و مستقلات عقلیه -که میان شیعه و معتزله مشترک است -تقدم کلام شیعه بر معتزله به اثبات رسیده است؛ زیرارئیس معتزله، واصل بن عطا سال ها پس از شهادت ایشان متولد شده است.
    کلید واژگان: شیعه, معتزله, کلام, اصول, امیرالمومنین(ع)
    Habib Karkon Beiragh *, Tuba Kermani
    Shiite's historically tumultuous life has always been exposed to numerous charges. One of these charges is the claim that the Shiites have received their creed from the Mutazilites. Despite the antiquity of the charge and the fact that Shia scholars have tried to answer it, the charge is still in force. The present study seeks to review the historical roots of such allegations and tries to investigate their causes by referring to some old and modern sources. It also attempts to reply the charges by indicating the distinctions between the Shiite and Mutazilite theological systems and as a result the primacy of Shiite theology over the Mutazilite will be proved. To reject the claim saying the Shiites have obtained their creeds from the Mutazilites, we have mentioned numerous proofs, the titles of which are as follow:A) The refutations offered by the Shiites against the MutazilitesB) The rebukes of the Mutazilites by Shiite Imams and scholarsC) The debates of Shiite Imams and scholars with the MutazilitesD) The conversion of some Mutazilites to the Shiism E) Shiism has been charged with "Rafḍ" by the Mutzilites.F) The difference between Shiite and Mutazilite political position.G) The Shiite belief in infallible Imam, despite the Mutzilites. H) The fundamental differences of Shiite and Mutazilite beliefs.In this research, to answer the question: "why the Shiites are called Mutazilite by some?" four different reasons have been offered which are as follow:A) Shiite and Mutazilite common views in some principles such as the idea of freewill, and rational good and evil.B) Studentship of Zaid bin Ali with Vasil bin 'AtaC) The Mutazilites calling themselves as the ShiiteD) The practice of Taqiyyeh by some Shiite scholarsBased on what was mentioned above, the differentiation of Shiite and Mutazilite theologies are proved. To prove the primacy of Shiite theology over that of Mutazilite, it is sufficient to refer to some of the remarks of Imam Ali (A). This is because at the time of Imam Ali's martyrdom, Vasil bin 'Ata had not been born yet. By referring to Imam Ali's remarks on justice, man's freewill, impossibility of seeing God in this world and the Hereafter, negation of similarity, and independent intellectual verdicts, which are regarded as similar beliefs in Shiite and Mutazilite theology, it is proved that the Shiites have obtained their theological teachings from their Imams and not from the Mutazilites or anyone else
    Keywords: The Shiites, the Mutailites, Theology, Principles, Imam Ali
  • جواد گلی، ابوالفضل روحی
    سروش، قرآن را بشری معرفی کرده و کوشیده است با نسبت دادن این نظریه به معتزله، برای نظریه خود در کلام اسلامی، خاستگاهی معرفی کند. وی مدعی است که باور معتزله به حادث بودن قرآن، به بشری و خطاپذیر بودن آن اشاره دارد. هدف این نوشتار، بررسی این مدعاست که آیا نظریه معتزله درباره خلق قرآن، به نظریه سروش درباره بشری بودن قرآن اشاره دارد؟ در این مقاله، با مراجعه به آثار معتزله، منابع معتبر کلامی و آثار سروش، اطلاعات لازم گردآوری شده سپس، با روش توصیفی تحلیلی نظریات معتزله و سروش درباره قرآن تبیین شده و خاستگاه، مبانی، ادله و لوازم نظریات آنها ارائه و مورد نقد و بررسی تطبیقی قرار گرفته است. نتیجه این پژوهش این است که دیدگاه سروش با دیدگاه معتزله درباره قرآن از جهات مختلف در تضاد می باشد. بر خلاف نظر سروش، معتزلیان، خداوند متعال را خالق بدون واسطه قرآن دانسته و بشری بودن آن را مردود می دانند.
    کلید واژگان: قرآن, مخلوق, بشری, معتزله و سروش
    Jawad Goli, * Abulfazl Rouhi
    Mr. Soroush holds that the Quran is a human product and in order to support his theory in Islamic theology he attributes this theory to Mutazilites. He claims that Mutazilites believe that the Quran is something accidental and refers to its being created by man and its fallibility. The present paper tries to examine the question whether or not the Mutazilite's theory on the creation of the Quran has anything to do with Soroush's theory that the Quran is a human product. First, necessary data have been gathered from Mutazilite's works, valid theological resources, and Soroush's works, and then, the Mutazilite's and Soroush's theories on the Quran are expounded. Then the origins, basic fundamentals, arguments, and requisites of their theories are stated, criticized and contrasted. The research findings show that Soroush's standpoint on the Quran contradicts, from different sides, that of the Mutazilites. Contrary to Soroush's view, the Mutazilites believe that the Quran has been created by the Most High God and reject that idea that it is a man's product.
    Keywords: the Quran, created thing, human, the Mutazilites, Soroush
  • عباس میرزایی*
    ابو عیسی وراق، از معتزلیان شیعه شده ای است که نه تنها تغییر نگرش و گرایش او به مذهب حقه امامیه، مناقشه برانگیز بوده و حتی اتهام ها و اظهارنظرهای تند معتزلیان را در پی داشته، بلکه رویکردها و دیدگاه های کلامی او در راستای تبیین آموزه های شیعه نیز افزون بر جالب توجه بودن، توجه و حساسیت بسیاری از اندیشمندان شیعی را برانگیخته است. در این مقاله به بررسی برخی دیدگاه ها و رویکردهای وراق و سهم و نقش احتمالی او در گرایش کلام امامیه به اندیشه های اعتزالی پرداخته می شود.
    کلید واژگان: تاریخ کلام امامیه, ابو عیسی وراق, معتزلیان شیعه شده, مدرسه کوفه, هشام بن حکم
    Abbas Mirzae*
    Abu Isa Warraq a Mutazilite who converted to Shīʿism and his change of mind and tendency to the True school of Imamiyyah arouse much controversy, accusations and even sharp criticisms of Mutazilites. His Kalām approaches and attitudes in accounting for Shiite doctrines are interesting and drew the attention of many Shiite thinkers. This article is to study some of Warraq's views and attitudes and his possible part in drawing on Mutazilite thoughts in formulating the Imamiyyah Kalām.
    Keywords: history of Imamiyyah Kalām, Abu Isa Warraq, school of Kufah, Hisham Ibn Hakam, once, Mutazilite Shiites
  • سیدمحمدعلی احسانی
    متکلمان معتزله و امامیه از روزهای نخست در کنار هم به گفت وگو، بحث و مناظره مشغول بوده اند. در این فضا ممکن است تاثیراتی برای هریک از جریان ها حاصل شده باشد. این تحقیق با روش تحلیلی تطبیقی انجام گرفته و به دنبال نقد و بررسی «اندیشه تاثیرپذیری متکلمان امامیه از معتزله در عدل الهی» است.
    مکتب امامیه و معتزله به علت پذیرش حسن و قبح عقلی به عنوان مبنا و اساس عدل الهی و سایر آموزه های دینی به عدلیه معروف شده اند. آنها با این مبنا، آموزه های دینی را به نحوی تحلیل کرده اند که خروجی آن، اختیار انسان، وجوب لطف و رعایت اصلح، وجوب تکلیف، نفی تکلیف فراتر از طاقت، وجوب اعواض بر آلام ابتدایی و تفسیر حکیمانه شرور بوده است. البته آنها در برخی از باورها اختلافات جزئی و در بحث اراده و اختیار اختلاف نظر مهم دارند. معتزله در این باب، راه افراطی تفویض را برگزیده اند، اما امامیه با پیروی از ائمه اطهار: نظریه «لاجبر و لاتفویض بل امربین الامرین» را برگزیده اند.
    کلید واژگان: تاثیرپذیری, عدل الهی, حسن و قبح عقلی, لطف, اختیار, اعواض, انتصاف
    Seyyed Mohammad Ali Ehsani
    Mutazilite and Imamiyyah theologians have negotiated and debated from the very early days. Using a comparative-analytical method, the present paper seeks to analyze and criticize the "idea that Imamiyyah theologians were affected by Mutazilite school in terms of Divine Justice". The schools of Imamiyyah and Mutazilite are known as 'Adliyah because they accepted the idea of intellectual good and evil as the basis of divine justice and other religious teachings. Using this basis, they analyzed the religious teachings in a way that resulted in man's choice, the necessity of grace and observing the best, the necessity of duty, negation of duty beyond one's strength, the necessity of compensations for initial pains and philosophical interpretation of evils. No doubt, they had minor differences on some beliefs and great difference on will and choice. Mutazilites adopted the extreme approach of delegation, but Imamiyyah adopted the theory of "neither determination nor delegation, but intermediate position" by following Imams of right guidance.
    Keywords: affectability, divine justice, intellectual good, evil, grace, choice, compensations, Intisaf (delayed compensation in this world or hereafter)
  • حسن زرنوش فرهانی*، سهیلا پیروز فر
    کشف و انتشار نسخه های خطی معتزله و در راس آن ها دو کتاب «الانتصار» و «المغنی» در اوایل قرن بیستم میلادی، باعث شد مذهب معتزله که از قرن ها پیش مورد بی توجهی قرارگرفته بود، بار دیگر کانون توجه محققان قرار گیرد و در این راستا تحقیقات بی شماری در جهت معرفی اندیشه های معتزله انجام شود. در این مقاله، سیر معتزله پژوهی در قرن بیستم در سه مرحله ی زمانی بررسی می شود؛ مرحله اول، نیمه ی نخست قرن بیستم یعنی زمان انتشار کتاب «الانتصار» و سایر تحقیقاتی است که در پی آن صورت گرفت. مرحله دوم، آغاز دهه ی 60 تا اواخر دهه ی 80 میلادی است که سرآغاز و نقطه ی عطف آن، کشف «المغنی» قاضی عبدالجبار در یمن است که به دنبال آن نسخه های خطی دیگری از عبدالجبار و سایر متقدمان معتزله منتشر شد و تحقیقات متعددی نیز ناظر بر آراء عبدالجبار نگاشته شد. مرحله ی سوم نیز دو دهه ی پایانی قرن بیستم با ویژگی افزایش گستره ی موضوعی تحقیقات است.
    کلید واژگان: معتزله, نسخه های خطی, الانتصار, المغنی, قاضی عبدالجبار
    Hassan Zarnoosheh Farahani*, Soheila Piroozfar
    Scholars have refocused on Mutazilite School which had been neglected for many centuries and many researches have been conducted to introduce its thoughts due to the discovery and publication of Mutazilite manuscripts in the early 20th century, particularly two books entitled "al-Intisar" and "al-Moqhny". The present paper reviews the course of researches on Mutazilite School in 20th century, divided into three periods: 1) the first half of the 20th century during which the book "al-Intisar" and other researches were published following it; 2) the early of 1960s to the late of 1980s, the beginning and turning point of which is the discovery of the book "al-Moqhny" by Qadi 'Abdul Jabbar in Yemen, which was followed by the publication of other manuscripts written by him and other Mutazilite precedents and the conduction of several researches related to 'Abdul Jabbar's views; 3) two last decades of the 20th century during which thematic scope of researches increased.
    Keywords: Mutazilite, manuscripts, al, Intisar, al, Moqhny, Qadi Abdul Jabbar
  • ساسان طهماسبی*
    بین تصوف و معتزله که هر دو در سده دوم هجری به وجود آمده بودند، اختلافات جدی وجود داشت. نخستین عامل تضاد آن ها، پیوند صوفیه با مذاهب اهل حدیث(مذهب شافعی، حنبلی، مالکی، ثوری و ظاهری) بود؛ زیرا اهل حدیث مخالفان آشتی ناپذیر معتزله بودند؛ بر همین اساس، رویارویی صوفیه و معتزله اجتناب ناپذیر به نظر می رسید. علاوه بر آن، این دو مکتب بر سر مسائل متعددی با یکدیگر اختلاف داشتند؛ مهم ترین آن ها نفی کرامات پیشوایان تصوف به وسیله معتزله بود. در مورد صفات الهی، دیدار خداوند و مسئله جبر و اختیار هم بین صوفیه و معتزله اختلاف وجود داشت. در نهایت مکتب معتزله پس از اینکه دوره ای از رشد و شکوفایی را در دوره آل بویه تجربه کرد، از بین رفت. در این جریان اشعری ها نقش عمده ای داشتند، اما نقش صوفیه نیز قابل توجه بود. این پژوهش بر آن است تا دلایل اختلاف صوفیه و معتزله و نقش صوفیه را در زوال معتزله بررسی کند.
    کلید واژگان: تصوف, معتزله, کرامت, صفات الهی, جبر, اختیار
    Sasan Tahmasbi *
    There were serious disagreements between the Sufism and Mutazilism, both of which came about in the second century AH., for the Sufism proximity to Ahl al- Hadith (the people of the hadith) thought, namely the Shafii, Hanbali, Maliki, Thauri and Zahirite sects. This is considered as the major issue of discrepancy among Sufists and Mu’tazilists. Since the people of the hadith were irreconcilable enemies of the Mutazilites so was the unavoidable clash between Sufists and Mutazilites thought. Moreover, these two doctrines had disagreements over several other issues; the most important of which was denying the spiritual theurgy of Sufi leaders by Mutazilites. In addition, there were some differences on the subjects like attributes of god, seeing god, determinism and free will. Having experienced a heyday in the Buyid period, the Mutazilsm finally exterminated. Although the Asharis played a chief role in this event, the Sufi’s part was also considerable. This paper studies on the reasons of disagreement between the Sufists and Mutazilites and the role of Sufism in declining the Mutazilism.
    Keywords: Sufism, Mutazilsm, theurgy, attributes of god, determinism, free will
  • علی قدردان قراملکی، محمدحسن قدردان قراملکی
    یکی از دیدگاه است که به موجب آن خداوند «تفویض» های مطرح در جبر و اختیار، نظریۀ پس از خلق انسان، فاعلیت و قدرت انجام فعل را به انسان واگذار کرده است. در منابع اشاعره «معتزله» و امامیه، مصداق مفوضه معتزله ذکر شده است. در این مقاله بعد از اشاره به چهار تعریف مفوضه، نویسنده به تبیین علل و دلایل نسبت تفویض به معتزله و نقد آن تفویض و سه تعریف پرداخته است. بخشی دیگر مقاله به تطورات و طبقه تفویض به معتزله اختصاص بندی نسبت دارد که اولین بار در این مقاله ارائه می شود. مقاله به این ره فوق با آورد خواهد رسید که نسبت مبانی و دیدگاه های معتزله ناهم خوان است و نهایت این که می تواند دیدگاه های برخی معتزلیان اولیه باشد که تحت تأثیر قدریه بودند.
    کلید واژگان: معتزله, مفوضه, تفویض, امر بین الامرین, قدریه
    Ali Qadrdan Qaramaleki, Mohammadhassan Qadrdan Qaramaleki
    One of the current views on determinism and freedom is the theory of "tafwiz" (abdicationism) that accordingly God, after the creation of man, has given up to the human being the activism and the power of doing acts. In the Asharite and Imāmī sources, the Mutazilah is mentioned as the case for Mufawwizah (Abdicationists). In this article, after referring to four definitions for tafwiz and three definitions for Mufawwizah, the author has explained the causes and reasons for the attribution of "tafwiz" to the Mutazilites and then criticizes it. Another part of the article is devoted to the development and classification of the attribution of "tafwiz" to the Mutazilites, which is presented for the first time in this article. The article will come to this conclusion that the above attribution is incompatible with the principles and views of the Mutazilites, and finally it can be the views of some of the early Mutazilites who were influenced by Kadariyya.
    Keywords: Mutazilah, Mufawwizah (Abdicationists), tafwiz (abdicationism), the one between the two (amrun bayn al-amrayn), Kadariyyah
  • هدی صنوبری*، مصطفی سلطانی
    در این پژوهش آرای معتزله متقدم و نومعتزله را در باب تاریخمندی متن، قرآن و آموزه های دین بررسی می کنیم تا به اشتراکات و افتراق های این دو جریان فکری پی ببریم. نومعتزلی ها معتقدند متن یا قرآن محصولی فرهنگی و تاریخمند، و متاثر از فرهنگ عصر نزول است، و حاوی پیامی برای عموم مردم در دیگر اعصار نیست. آنها رابطه میان قرآن و فرهنگ زمانه، مکی و مدنی بودن آیات، اسباب نزول در آیات، وجود آیات ناسخ و منسوخ، تاریخمندی برخی از آموزه های قرآن در حوزه فقه و شریعت را دلیل مدعایشان می دانند. در مقابل، معتزله به دلیل اعتقاد به ناتوانی عقل در دست یابی به تکالیف سمعی، با رد تاریخمندی قرآن، بیان احکام را فلسفه ضرورت وحی می دانند، و رویکرد اصلی شان قبول آیات و احکام به بیان قرآن و سنت است.
    کلید واژگان: متن, قرآن, تاریخمندی, نومعتزله, معتزله
    Hoda Senobari *, Mostafa Soltani
    In this study, we examine the views of the early Mutazilites and neo-Mutazilites on the historicity of the text, the Quran, and the teachings of religion in order to understand the commonalities and differences between these two schools of thought. The neo-Mutazilites believe that the text of the Quran is a cultural and historical product, influenced by the culture of the age of revelation, and does not contain a message for the general public in other ages. They offer the reasons for their claims as follows: the relationship between the Quran and the culture of its time, the Meccan and Medinan verses, the causes of the revelation, the abrogator and abrogated verses, the historicity of some Quranic teachings in the field of jurisprudence and Sharia. In contrast, the Mutazilites, believing in the inability of the intellect to achieve audio tasks, reject the historicity of the Quran, and consider the expression of rulings as a philosophy of the necessity of revelation, and their main approach is to accept verses and rulings expressed in the Quran and tradition.
    Keywords: text, Quran, Historicity, Neo-Mutazilites, Mutazilites
  • Mohammad Arabsalehi
    From the beginning, religious text including the holy book (holy Quran) and tradition were considered as two main and major cognition sources of Islam and there were consensus over theauthority of the holy book and the authority of the real tradition (against narrated tradition) among the Shia and Sunni scholars (although Akhbari scholars consider the understanding of the bookrestricted to the Infallibles). But while we perceive the book and tradition in the view of many Neo-Mutazilites, we can see that it received criticisms form many sides, both in the quality of formingand survival; and not only many doubts were raised for the authority of many of its teachings, at least after the time of the holy prophet, but it has been denied. In this article, we only criticize andexamine the fluidity respect of the signification and the meaning of religious texts from Neo-Mutazilites’ perspective. It is only the divine book and narrative texts available for us which is carrying and narrating the tradition. From their perspective, the signification of the texts, including religious texts, are fluid and dependent to the time context not to the state and intention of the author, and the meaning of the text will change during the pass of time and thus religious teachings would be bound to historicism and time. Examining this problem in philosophical hermeneutics and mentioning Neo-Mutazilites’ remarks, this article is to express criticisms against this Idea for its influences on some Neo- Mutazilites. Explaining the main source of some of these Ideas which can be found in philosophical hermeneutics, it has been tried, in this article, to draw appropriate responses. It is noteworthy that some of the Neo-Mutazilites who hold the signification as to be fluid, in addition to hermeneutics, are influenced by linguistics and semiotics and other discussions in language which are not investigated in this article.
    Keywords: Religious texts, Fluidity of meaning, Signification of text, Historicism
  • هادی فراهانی نسب*، محمد غفوری نژاد، محمدرضا جباری، حمیدرضا شریعتمداری
    عده ای از متکلمان و تاریخ نگاران کلام اسلامی و نیز مستشرقان این باور را در تالیفات خود نوشته یا تکرار کرده اند که کلام امامیه آغاز مستقلی نداشته و برگرفته از کلام معتزله است. نزدیکی آرای امامیان دوران میانه با معتزله در برخی موضوعات کلامی در شکل گیری چنین باوری تاثیرگذار بوده است. با بررسی و مقایسه آثار نخستین متکلمان امامی مکتب کوفه با تاسیس کنندگان اعتزال و برجستگان متقدم این مذهب، که در سه کتاب فهرستی ابن ندیم، شیخ طوسی و نجاشی انعکاس یافته است، و نیز مقایسه آرای منقول از آنان در دو کتاب المقالات بلخی و مقالات الاسلامیین اشعری به این نتیجه می رسیم که متکلمان امامی در مطرح کردن بعضی مسایل کلامی و پرداختن به آنها بر معتزله تقدم داشته، و در بسیاری موضوعات به موازات آنها نظریه پردازی می کرده اند.
    کلید واژگان: امامیه, معتزله, مکتب کلامی کوفه, معتزله بصره, کلام قرن دوم و سوم
    Hadi Farahani-Nasab *, Mohammad Ghafuri-Nejad, Mohammad Reza Jabbari, Hamid Reza Shariat-Madari
    A number of theologians and historians of Islamic theology, as well as orientalists, have expressed the idea in their writings that the Imami theology did not have an independent beginning and was derived from the Mutazilite theology. The similarity of the views of the medieval Imami Shiites with the views of the Mutazilites on some theological issues has been influential in shaping such a belief. By examining and comparing the works of the early Imami theologians of the Kufa school with the works of founders of Mutazilah and that of the earlier prominent figures of this religion, which are reflected in the books of Ibn Nandim, Sheikh Tusi and Najashi, and also by comparing the opinions of them in the two books of Maghalat (Statements) by Balkhi and Maghalat al-Islamiyin (Islamists' Statements) by Ashari, we conclude that the Imami theologians took precedence over the Mutazilites in raising and addressing some theological issues, and have theorized alongside them on many issues.
    Keywords: Imamiyyah, Mutazilah, Kufa Theological School, Basra Mutazilites, Second, Third Century Theology
نکته:
  • از آنجا که گزینه «جستجوی دقیق» غیرفعال است همه کلمات به تنهایی جستجو و سپس با الگوهای استاندارد، رتبه‌ای بر حسب کلمات مورد نظر شما به هر نتیجه اختصاص داده شده‌است‌.
  • نتایج بر اساس میزان ارتباط مرتب شده‌اند و انتظار می‌رود نتایج اولیه به موضوع مورد نظر شما بیشتر نزدیک باشند. تغییر ترتیب نمایش به تاریخ در جستجوی چندکلمه چندان کاربردی نیست!
  • جستجوی عادی ابزار ساده‌ای است تا با درج هر کلمه یا عبارت، مرتبط ترین مطلب به شما نمایش داده‌شود. اگر هر شرطی برای جستجوی خود در نظر دارید لازم است از جستجوی پیشرفته استفاده کنید. برای نمونه اگر به دنبال نوشته‌های نویسنده خاصی هستید، یا می‌خواهید کلمات فقط در عنوان مطلب جستجو شود یا دوره زمانی خاصی مدنظر شماست حتما از جستجوی پیشرفته استفاده کنید تا نتایج مطلوب را ببینید.
در صورت تمایل نتایج را فیلتر کنید:
متن مطلب
نوع نشریه
  • علمی
    131
اعتبار نشریه
زبان مطلب
موضوعات گروه نشریات علمی
نتایج را در یکی از موضوعات زیر محدود کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال