نشریه صنعت مقاوم سازی و بهسازی
پیاپی 11 (تابستان 1394)

امروزه روند صعودی هزینه های مرمت و بازسازی روسازی راه ها و فرودگاه ها که در اثر افزایش شدت و تکرار بارهای ترافیکی ایجاد می شود، موجب شده است که تحقیقات جامعی در زمینه استفاده از مواد افزودنی در ساخت مخلوط های آسفالتی به منظور افزایش قابلیت آنها در برابر بارهای وارده صورت پذیرد. شیشه به سبب خصوصیاتی نظیر سختی بالا، تیز گوشگی همه جانبه و شکستگی صد در صد قادر است خصوصیات رفتاری مخلوط های آسفالتی را بهبود ببخشد و به همین سبب بر گستردگی استفاده از آن به منظور بهبود کیفیت آسفالت های اجرا شده افزوده شده است. هدف از این مقاله بررسی تاثیر استفاده از خرده شیشه های بازیافتی بر مشخصات مارشال مخلوط های آسفالتی بوده است تا با استفاده از آن بتوان میزان تغییرات چگالی نمونه و میزان قیر بهینه و میزان جذب آب در اثر استفاده از خرده شیشه بجای بخشی از سنگدانه را در این مخلوط ها تعیین نموده و به ارائه راهکاری مناسب جهت افزایش قابلیت روسازی های آسفالتی در برابر بارها پرداخته شود. بدین منظور نمونه های آسفالتی با درصدهای مختلفی از میزان خرده شیشه بجای سنگدانه تهیه شده و سپس این نمونه ها تحت آزمایش های مختلف آسفالت قرار گرفته است. بر این اساس مشخصات مارشال مخلوط آسفالتی براساس استانداردهای AASHTO T245 تعیین گردیده است. نتایج پژوهش نشان داده است که نمونه های آسفالت حاوی مقدار معینی خرده شیشه، عملکرد بسیار بهتری را در مقایسه با نمونه های آسفالت ساده در برابر تغییر شکل از خود بروز می دهند.

با توجه به گسترش روز افزون جمعیت و در نتیجه رشد چشمگیر ساخت و ساز در شرایط مختلف زمین، نیاز به استفاده از بستر مناسب جهت احداث سازه ها، لزوم بهسازی بستر خاکی اهمیت پیدا می کند. در میان روش های مختلف در زمینه بهسازی خاک بستر از جمله تزریق در خاک، مسلح کردن خاک، ریزشمع ها، تراکم و پیش بارگذاری و...، روش احداث ستون های خرده سنگی، روشی سازگار با محیط زیست و در جهت کاهش آلودگی های زیست محیطی، صوتی و... بوده و از اهمیت به سزایی برخوردار است. امروزه استفاده از ستون های خرده سنگی به منظور بهسازی خاک بستر جهت احداث سازه ها، روشی مفید و هماهنگ با محیط زیست است، که علاوه بر بهبود ظرفیت باربری خاک محل، سبب زهکشی به ویژه در زمین های سست با نشست پذیری زیاد و زمین های رسی شده و کاهش نشست را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر این اجرای این ستون ها سبب کاهش پتانسل روانگرایی در خاک های ماسه ای نیز می گردد. در این مقاله به معرفی ستون های خرده سنگی، موارد کاربرد، مزیت ها و نحوه طرح و اجرای آن ها پرداخته می شود و در انتها به بررسی سه مطالعه موردی از طرح و اجرای این ستون ها که شامل کنترل ظرفیت باربری و نشست بستر رسی در پروژه ای واقع در شهر نیشابور قبل و بعد از اجرای ستون های خرده سنگی، کاهش نشست های نامتقارن بستر کوله خاک مسلح در نواحی شمال ایران با استفاده از اجرای این ستون ها و لزوم استفاده از این روش به منظور بهسازی خاک منطقه در پروژه ای در شهر کرمان می باشند، پرداخته می شود.

در این مقاله شکل پذیری، ضریب رفتار، نقطه عملکرد و استهلاک انرژی سازه هایی با سیستم دوگانه قاب خمشی معمولی مهاربندی شده با مهاربند قطری و مهاربند ضربدری مورد بررسی قرار گرفته است بدین منظور سازه هایی با سیستم دوگانه و تعداد طبقات 4، 8، 12 و16 با استفاده از ایین نامه 2800 ایران و آیین نامه طرح واجرای ساختمان های فولادی(مبحث دهم) طراحی شده اند. ضریب رفتار با استفاده از روش یانگ و روش طیف ظرفیت محاسبه شده است. برای محاسبه ضریب رفتار آنالیزهای استاتیکی غیر خطی افزاینده با روش- های متفاوت شامل آنالیز پوش اور متناسب با الگوی بار مود اول وآنالیز پوش اور مودال انجام شد. با استفاده از مدلسازی های متعدد منحنی ظرفیت، ضریب رفتار، میزان اتلاف انرژی، ضریب شکل پذیری وضریب اضافه مقاومت با استفاده از روش طیف ظرفیت نقطه عملکرد قاب ها محاسبه شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ارتفاع سازه ها تاثیر به سزایی در مقدار ضریب رفتار دارد بطوری که ضریب رفتار برای سازه های 4 طبقه بزرگتر از مقداری است که آیین نامه برای طرح این سیستم پیشنهاد می کند و برای سازه های 12 طبقه برابر با مقدار پیشنهادی آیین نامه مذکور می باشد ولی در سازه های مرتفع تر مقدار پیشنهادی با اختلاف ناچیزی کمتر از مقداری است که آیین نامه مذکور پیشنهاد می کند. سیستم دوگانه قاب خمشی فولادی با مهاربند قطری دارای شکل پذیری بالا، جذب انرژی خوب نسبت به مهاربند ضربدری می باشد.

به منظور طراحی تونل در زمین های نرم و پیش بینی اثرات حفر تونل بر سازه های مجاور، به محاسبه ی نشست زمین در اثر حفر تونل نیاز است. از این رو یکی از دغدغه های مهندسان در پروژه های تونل سازی در محیط های شهری، پیش بینی نزدیک به واقعیت نشست زمین و توزیع آن، در مقاطع پیش رو می باشد.
میزان نشست سطحی با روابط تجربی و نیمه تجربی محاسبه می شود. پارامترهای موثر در این روابط عبارتند از: ابعاد تونل حفاری شده و عمق آن، شرایط زمین و میزان کاهش حجم یا همگرایی ایجاد شده در اثر حفر تونل. میزان نشست زمین، جهت و محل آن در محدوده ی تونل به شرایط ژئوتکنیکی، تنش های استاتیکی موجود زمین و ارهای وارده به سطح، شرایط آب زیرزمینی، روش حفاری تونل و نوع پوشش تونل بستگی دارد.
در اولین مقطع حفاری تونل خط2 قطارشهری مشهد (قطعه شمالی)، به طول حدود 300 متر، بیش از 50 ردیف سه تایی پین های نشست سنجی نصب و قرائت گردیده است. در این مطالعه سعی گردیده است با استفاده از داده های نشست اندازه گیری شده و مقایسه با پیش بینی های حاصل از روش های تجربی و تحلیلی، پارامترهای مورد استفاده در پیش بینی ها تدقیق گردد. این نتایج نشان می دهد غالبا روش های تجربی مقادیر بیشتری از مقادیر اندازه گیری شده برای نشست زمین به دست می دهند.

کشور ایران به علت قرار گرفتن در کمربند زلزله آلپ – هیمالیا همواره در معرض خطر زلزله قرار دارد. به طوری که وقوع زلزله های مهیب در چند دهه اخیر منجر به آسیب های شدید به ساختمان ها و به تبع آن خسارات جانی و مالی فراوان شده است. در این شرایط مقاوم سازی لرزه ای ساختمان ها، جهت کاهش خسارات و حفظ پایداری سازه ها در برابر بارهای ناشی از زلزله، بیش از پیش مورد توجه مهندسان عرصه ساخت و ساز می باشد. یکی از روش های متداول جهت مقاوم سازی و افزایش پایداری ساختمان ها در برابر بارهای جانبی نظیر باد و زلزله استفاده از دیوار برشی در قسمت های مختلف ساختمان می باشد. این سیستم سازه ای در کنار مزایای خود، مسلما معایبی نیز دارد که از مهمترین آنها می توان به سختی عملیات اجرا و زمان بر بودن آن و همچنین وزن بالای این نوع سازه ها اشاره نمود که مستلزم صرف هزینه های هنگفت می باشد. از این رو سازه های فضاکار به علت سرعت و سهولت عملیات اجرا، سبک بودن و از همه مهمتر مقاومت بالایی که در مقابل بارهای وارده از خود نشان می دهد جایگزین مناسبی برای دیوارهای برشی محسوب شده که علاوه بر تامین مقاومت ساختمان ها در مقابل بارهای جانبی، در جهت سبک سازی سازه نیز نسبت به دیوارهای برشی ارجح تر هستند. لذا در این پژوهش، رفتار سازه های فضاکار را در برابر بارهای جانبی و کاربرد آن ها را در مقاوم سازی لرزه ای ساختمان ها مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد.

در سازه های نامعین و بتنی پیش تنیده، نیروی پیش تنیدگی علاوه بر لنگر اولیه، لنگر ثانویه ای با خروج از مرکزیت ایجاد می کند که این متفاوت با سازه های معین می باشد که در آنها این لنگر ثانویه ایجاد نمی گردد. با وجود این لنگر ثانویه، طراحی این اعضا پیچیده تر می شود به دلیل این که لنگر ثانویه تابعی از نیروی پیش تنیدگی و هندسه سازه می باشد. علاوه بر این با فرض این که شکل تاندن ها اغلب به صورت مخفی و با تکیه گاه های سراسری می باشند از روش بار متعادل نمی توان استفاده نمود.
برای مقابله با این مساله یک ضریبی به نام β برابر با خروج از مرکزیت تاندن می باشد. تعیین لنگر نیروی پیش تنیدگی براساس تابعی از نیروی پیش تنیدگی و با فرض برقراری الزامات تنش مجاز در تار بالا و پایین، می توان معادلات روابطی برای محاسبه نیروی پیش تنیدگی سازه های نامعین استاتیکی به دست آورد. با محاسبه روابط مربوطه کران بالا و پایین نیروی پیش تنیدگی (در صورتی که مقطع الزامات را ارضا کند) به دست می آید. اگر نیروی پیش تنیدگی بهینه مد نظر باشد باید اختلاف کران بالا و پایین اندک باشد. با این حال، اختلاف کران بالا و پایین به عنوان سطح ایمن در نظر گرفته می شود.

وابستگی شدید و نیاز جهان به منابع انرژی به عنوان عامل اساسی رشد و فعالیت های اقتصادی از یک طرف و محدودیت ذخایر نفتی و سایر سوخت های فسیلی از طرف دیگر، جهان را در سال های اخیر با مساله ی تامین انرژی مورد نیاز آینده مواجه ساخته است. تمامی این عوامل به همراه تامین انرژی ساختمان های در حال ساخت، سبب شد تا بشر را به فکر بهره گیری از سوخت ها و انرژی های تجدید پذیری چون انرژی خورشیدی بیاندازد. انرژی خورشیدی از انرژی های پایدار در طبیعت است که از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر می توان با تبدیل این انرژی توسط سلول های خورشیدی به انرژی الکتریکی میزان قابل توجهی از نیاز بشر را تامین نمود. تحقیق فوق به بررسی انرژی خورشیدی در حمام های خورشیدی همچون حمام سلطان امیراحمد می پردازیم و آنرا الگویی برای تامین انرژی برج های امروزی قرار می دهیم. مقاله فوق به تبیین نقش و ضرورت بررسی و استفاده از انرژی های تجدید پذیر و جایگزین کردن آن با انرژی- های تجدیدناپذیر امروزی، پرداخته و از طریق روش های گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی به سه بعد مصرف بهینه انرژی و ذخیره سازی، ترویج بهره گیری از انرژی های تجدید پذیر و کاهش هزینه پرداخته است. امید است با ارائه نظرات سازنده در این زمینه بتوانیم گامی مهم در جهت حفظ محیط زیست و بهره گیری درست از منابع ارزشمند کشورعزیزمان برداریم.

هدف از این جستار نقد و بررسی نوسازی بافت فرسوده شهری با تاکید بر تعریف پروژه های محرک نوسازی در بافت فرسوده می باشد. در واقع سئوال اصلی پژوهش، بررسی نحوه عملکرد پروژه های محرک نوسازی و نقش آنها در نوسازی بافت می باشد. در این راستا ضمن بررسی نمونه موردی محله هاشمی شمال شرق که در قالب گام دوم پروژه های طرح منظر شهری توسط مهندسان مشاور طرح و فناوری بنا طی سال های 1386 الی 1389 مورد مطالعه و طراحی قرار گرفته است، به تحلیل و بررسی مزایا، معایب، پیش فرض ها و شرایط استفاده از پروژه های محرک نوسازی در نوسازی بافت فرسوده پرداخته می شود. ضمنا ارائه نمونه موردی به گونه ای انجام پذیرفته است که بیانگر روش سیستماتیک برخورد با پروژه بوده و چگونگی رسیدن به ایده نهائی طرح نوسازی محله در قالب سازمان فضائی پیشنهادی را از دل مطالعات انجام گرفته نمایان می سازد. علاوه بر این، در عرض ارائه پروژه نیز مبانی نظری مورد استفاده در شکل گیری طرح مورد استناد و ارجاع قرار گرفته اند. منابع مورد استفاده در این پژوهش، منابع کتابخانه ای منجمله اسناد و مدارک و گزارش های مربوط به پروژه موردی می باشد.