فهرست مطالب

نشریه بهداشت مواد غذایی
سال دوازدهم شماره 1 (پیاپی 45، بهار 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/03/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سجاد باباخانی، فرزانه حسینی*، پرویز پاکزاد، مریم بی خوف تربتی صفحات 1-16

    لیستریا مونوسایتوجنز عامل لیستریوزیس منتقله از طریق غذا است و بقای طولانی از طریق تشکیل بیوفیلم دارد. هدف این مطالعه بررسی اثر رقت IU/ml 102 نایسین و نایسین میکروکپسوله شده با کیتوزان و سدیم آلژینات بر تشکیل بیوفیلم و تغییر سطح بیان ژن های مرتبط با بیوفیلم در لیستریا مونوسایتوجنز بود. لیستریا مونوسایتوجنز ATCC 19115، سروتایپ b4 به وسیله نایسین IU/ml 102 و نایسین میکروکپسوله با کیتوزان و سدیم آلژینات تیمار شد. اثربخشی نایسین بر بقای سلولی از طریق محاسبه جذب نوری برآورد شد. پس از اثبات وجود ژن های prfA، sigB و agrA، اثر نایسین IU/ml 102 بر روی بیوفیلم لیستریا مونوسایتوجنز به روش میکروتیتر پلیت بررسی شد. تغییر بیان ژن های prfA، sigB و agrA با استفاده از روش ریل تایم (qRT-PCR) واکاوی شد. میزان مهار بیوفیلم لیستریا مونوسایتوجنز در دمای 37 درجه سلسیوس و 5/5  pHتوسط نایسین 57 درصد بود. بیشترین مهار بیوفیلم مربوط به استفاده هم زمان نایسین IU/ml 102 با کیتوزان و سدیم آلژینات در دمای 37 درجه سلسیوس و 5/5  pHبود. ریزپوشانی با کیتوزان و سدیم آلژینات توانست اثرگذاری نایسین در مهار بیوفیلم را به 76 درصد برساند (0001/0<p). نایسین IU/ml 102 موجب کاهش بیان ژن های prfA، sigB و agrA به ترتیب به میزان 313/2-، 808/2- و 453/1- برابر نسبت به کنترل شد (p<0.0001). نایسین فعالیت مهاری قابل توجهی در برابر بیوفیلم لیستریا مونوسایتوجنز داشت. نایسین میکروکپسوله شده با کیتوزان و سدیم آلژینات دارای یک اثربخشی فوق العاده در مهار بیوفیلم لیستریا مونوسایتوجنز بود. نایسین IU/ml 102 می تواند موجب کاهش بیان برخی ژن های درگیر در تشکیل بیوفیلم لیستریا مونوسایتوجنز شود.

    کلیدواژگان: پروبیوتیک، لیستریوزیس، تهاجم سلولی، میکروکپسوله سازی، مواد غذایی، ویرولانس
  • حسن جعفرزاده، حمید میرزایی*، شهرام حنیفیان، افشین جوادی، جلال شایق صفحات 17-31

    سودوموناس ها جزو باکتری های سرمادوست هستند و در مطالعات مختلف به عنوان باکتری غالب در فساد لاشه مرغ کشتارگاهی گزارش شده اند. هدف از مطالعه حاضر ردیابی گونه های سودوموناس از مراحل مختلف خط کشتار مرغ، محیط و تجهیزات کشتارگاه و خونابه موجود در بسته بندی بود. هم چنین ویژگی هایی نظیر تولید رنگ دانه، الگوی حرکت و قدرت تشکیل بیوفیلم جدایه ها تعیین گردید. برای این منظور تعداد 108 نمونه از سه کشتارگاه صنعتی مرغ در تبریز نمونه گیری شد. طبق نتایج به دست آمده، بیشترین میزان آلودگی به سودوموناس به ترتیب در نمونه های مربوط به کف سالن، محوطه شکمی لاشه و خونابه مرغ بسته بندی به دست آمد. کمترین آلودگی به ترتیب در نمونه های مربوط به آب مصرفی، سواب سینه مرغ زنده و اسکالدر مشاهده شد. میانگین حرکت نوع Swimming به طور معنی دار (001/0 ≤p) بیشتر از دو نوع حرکت Swarming و Twitching بود و از نظر تولید رنگ دانه، رنگ غالب، سبز بود. هم چنین اکثر جدایه ها قادر به تشکیل بیوفیلم بودند و حدود 30 درصد جدایه های قابلیت متوسط و قوی در تولید بیوفیلم داشتند. در مجموع می توان گفت که قسمت عمده آلودگی به این باکتری از طریق قسمت های مختلف خط کشتار، تجهیزات و محیط کشتارگاه اتفاق می افتد. به علاوه، با توجه به قابلیت تولید بیوفیلم جدایه های سودوموناس، لذا بحث شستشو و ضدعفونی مناسب و موثرتر قسمت های مختلف فوق الذکر اهمیت ویژه ای دارد.

    کلیدواژگان: سودوموناس، ویژگی های فنوتیپی، کشتارگاه مرغ، الگوی حرکت، تولید بیوفیلم
  • امیرحسین خلیلی اقدم، شهین زمردی*، لیلا روفه گری نژاد، اصغر خسروشاهی، شهرام حنیفیان صفحات 33-47
    امروزه اسانس ها به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی طبیعی، به طور فزاینده ای برای کنترل پاتوژن های غذایی و افزایش ایمنی مواد غذایی مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، کاربرد اسانس ها در صنایع غذایی به دلیل حلالیت کم در آب، طعم شدید و فراریت بالا محدود است. بنابراین، برای افزایش پراکندگی آب و جلوگیری از تخریب اسانس ها، می توان از نانوامولسیون‎ها استفاده کرد. در این مطالعه، دو نوع نانوامولسیون اسانس آویشن (TEO)، یکی با آب مقطر (NEO) و دیگری با عصاره آبی دارچین (NEOC) تهیه شد و خواص فیزیکی، ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی اسانس، عصاره و نانوامولسیون ها تعیین گردید. نتایج نشان داد که میانگین اندازه ذرات نانوامولسیون های NEOC و NEO به ترتیب 2/728 و 4/162 نانومتر و شاخص PDI به ترتیب در 19/0 و 30/0 بود. ترکیبات پلی فنلی عصاره آبی دارچین، TEO، NEO و NEOC در محدوده 4/33 تا 9/104 میلی گرم معادل اسیدگالیک بر گرم و فعالیت آنتی اکسیدانی (DPPH) در محدوده 3/16 تا 4/66 درصد تعیین شد. ترکیبات فنلی و DPPH، TEO و NEOC بیشترین مقدار بود. اثرات ضدمیکروبی، NEO و NEOC در برابر استافیلوکوکوس اوریوس و سالمونلا تیفی موریوم، به طور معنی داری بالاتر ازTEO  و عصاره آبی دارچین  بود. کمترین مقدار MIC و MBC ابتدا مربوط به NEOC و سپس مربوط به NEO بود که نشان دهنده حساسیت بیشتر میکروارگانیسم های مورد بررسی به نانوامولسیون ها است. بر اساس نتایج حاصله بیشترین فعالیت ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی مربوط به نانوامولسیون NEOC  بود. لذا می توان از آن در محصولات غذایی برای جلوگیری از مسمومیت غذایی و برای درمان بیماری های ناشی از استافیلوکوکوس اوریوس و سالمونلا تیفی موریوم استفاده کرد.
    کلیدواژگان: اسانس آویشن، نانوامولسیون، عصاره آبی دارچین
  • رافد الزبیدی، ندا فلاح، عبدالله جمشیدی* صفحات 49-59

    سویه های اسهالی اشریشیا کولای (DEC) پاتوژن های شایعی هستند که از طریق مصرف مواد غذایی آلوده  باعث بیماری های حاد روده ای در انسان می شود. مطالعه حاضر روی 240 نمونه شامل اشترودل، پیتزا، ساندویچ و سالاد انجام شد. جداسازی اشریشیا کولای به روش کشت و آزمو ن های بیوشیمیایی انجام گردید. جهت تایید تشخیص از روش PCR به وسیله تعیین حضور ژن uidA که یک ژن شاخص در اشریشیا کولای است، استفاد گردید. از تعداد 240 نمونه، تعداد 123 نمونه (25/51درصد) از نظر آلودگی به اشریشیا کولای مثبت ارزیابی شد و از تعداد 123 نمونه آلوده به اشریشیا کولای، تعداد 103 نمونه (9/42 درصد) فاقد ژن های بیماریزای مورد بررسی بودند. تعداد 11 نمونه (6/4درصد) پاتوتایپ  EPEC، 5 نمونه (2 درصد) EHEC، 2 نمونه (8/0 درصد) EAEC و 2 نمونه (8/0 درصد) DAEC مثبت تشخیص داده شد. در هیچ یک از نمونه ها ETEC و EIEC مورد شناسایی قرار نگرفت. با توجه به آلودگی نمونه های غذایی آماده مصرف به پاتوتیپ های بیماری زای روده ای، پایش و نظارت مستمر بر عرصه مواد غذایی آماده مصرف پیشنهاد می شود.

    کلیدواژگان: غذاهای آماده مصرف، اشریشیا کولای، PCR
  • افشین خاتمی، محمدحسین موثق* صفحات 61-69
    مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از باقی مانده دارویی در فرآورده های خام دامی مانند شیر، می تواند باعث ایجاد معضلات بهداشتی در جوامع انسانی همچون واکنش های آلرژیک و کاهش تاثیر درمان های آنتی بیوتیکی شود. هدف از این مطالعه، تعیین میزان باقی مانده تایلوزین، جنتامایسین و نیومایسین در شیر و بستنی توزیعی در شهر تهران بود. در این مطالعه 125 نمونه شامل شیر خام، شیر پاستوریزه و شیر فرادما، بستنی سنتی و پاستوریزه از مراکز توزیع در سطح شهر تهران از تیر تا شهریور 1398 به صورت تصادفی خوشه ای اخذ و میزان باقی مانده تایلوزین، جنتامایسین و نیومایسین توسط روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا تعیین گردید. در مجموع باقی مانده تایلوزین، جنتامایسین و نیومایسین به ترتیب در 4/94، 2/92 و 6/96 درصد نمونه ها مشاهده گردید. بیشترین میانگین باقی مانده تایلوزین در نمونه های شیر خام و بستنی سنتی به ترتیب با مقادیر 55/1± 72/26 و 55/1± 01/26 میکروگرم در لیتر بود. بیشترین میانگین باقی مانده جنتامایسین در نمونه های شیر خام و بستنی سنتی به ترتیب 29/1± 15/28 و 29/1± 8/28 میکروگرم در لیتر بود. بیشترین میانگین باقی مانده نیومایسین در نمونه های شیر خام و بستنی سنتی به ترتیب 95/1± 46/33 و 95/1± 7/34 میکروگرم در لیتر بود. با توجه به استاندارد ملی ایران مقادیر باقی مانده آنتی بیوتیک ها در هیچ کدام از نمونه ها بیش ازحد استاندارد برآورد نشد. به علت مشاهده باقی مانده آنتی بیوتیک در اغلب نمونه ها کنترل مستمر نمونه های شیر از نظر باقی مانده آنتی بیوتیک توصیه می گردد.
    کلیدواژگان: شیر، بستنی، آنتی بیوتیک، کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا، تهران
  • متینه قائدان، نفیسه زمین دار*، محمد گلی، نفیسه قاسمی سپرو صفحات 71-85
    گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea) به عنوان ضدعفونی کننده، تقویت کننده سیستم ایمنی، ضدمیکروبو آنتی اکسیدانبه کار می رود. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی عصاره گیاه سرخارگل بود. در این پژوهش استخراج عصاره هیدروالکلی از اندام هوایی به روش غرقابی و با کمک حمام اولتراسونیک انجام شد. خاصیت آنتی اکسیدانی، فنول کل و  DPPH(2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl)  اندازه گیری و خاصیت ضدمیکروبی عصاره گیاه با استفاده از روش انتشار چاهک بررسی شد. شناسایی اجزای عصاره با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (Gas chromatography-mass) GC-MS انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و با آزمون های آماری دانکن تجزیه و تحلیل شدند. عصاره گیاه از ترکیبات فنولی خوبی برخوردار بود و DPPH عصاره در غلظت های (22/0، 25/0، 27/0، 31/0، 35/0، 41/0، 5/0) آزمایش شد وغلظت 50 IC (Half maximal inhibitory concentration) نشان دهنده درصد بازدارندگی مناسب این عصاره بود. قطر هاله عدم رشد (میانگین و انحراف معیار) استافیلوکوکوس اوریوس 24/1 ± 67/4، اشریشیا کولای 84/0 ± 11/3 و آسپرژیلوس نایجر 89/0 ± 78/1 میلی متر برآورد شد. کروماتوگرافی گازی در مجموع 38/81 درصد اجزای عصاره را شناسایی کرد که بیشترین ترکیبات جرماکرن دی (67/21 درصد)، پاراسیمن (53/5 درصد) و آلفا هومولن (89/4 درصد) بودند. نتایج این پژوهش نشان دادکه عصاره گیاه سرخارگل از اثرات آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی برخوردار می باشد.
    کلیدواژگان: سرخارگل، آنتی میکروبی، آنتی اکسیدانی، کروماتوگرافی گازی
|
  • S. Babakhani, F. Hosseini *, P. Pakzad, M. Bikhof Torbati Pages 1-16

    Listeria monocytogenes is a foodborne pathogen the cause of listeriosis that has long-term survival due to biofilm formation. This study aimed to investigate the efficacy of nisin 102 IU/ml, nisin encapsulated with chitosan and sodium alginate on biofilm formation and changing the expression level of genes related to biofilm formation in L. monocytogenes. L. monocytogenes ATCC 19115 (serotype 4b) was treated by nisin 102 IU/ml and microencapsulated nisin with chitosan and sodium alginate solutions. The effectiveness of nisin on cell survival was estimated by calculating the optical absorbance. After proving the presence of prfA, sigB, and agrA genes, the effect of 102 IU/ml nisin dilution on L. monocytogenes biofilm was investigated by the microtiter plate method. The expression level of prfA, sigB, and agrA genes was analyzed using real-time PCR methods (qRT-PCR). The inhibition rate of biofilm formation in L. monocytogenes by nisin 102 IU/ml was 57% at 37°C and pH 5.5. The maximum inhibition of biofilm formation was related to the simultaneous use of nisin 102 IU/ml with chitosan and sodium alginate at 37°C and pH 5.5. Nisin microencapsulated with chitosan and sodium alginate can increase its effectiveness in preventing the biofilm formation of L. monocytogenes to 76% (p<0.0001). Nisin 102 IU/ml decreased the expression level of prfA, sigB, and agrA by -2.313, -2.808, and -1.453-fold compared to the control (p<0.0001). Nisin only had significant inhibitory activity against L. monocytogenes biofilm. Nisin microencapsulated with chitosan and sodium alginate had high efficacy in preventing the biofilm formation of L. monocytogenes.

    Keywords: probiotics, listeriosis, Cell invasion, Microencapsulation, Food Products, Virulence
  • H. Jafarzadeh, H. Mirzaei *, Shahram Hanifian, A .Javadi, J. Shayegh Pages 17-31

    Pseudomonas are among psychrophilic bacteria and have been reported in various studies as the predominant spoilage bacterial in slaughter carcass. The aim of this study was to track Pseudomonas spp. from different stages of the slaughter line, slaughterhouse environment and equipment and drop in the packaging. Characteristics such as pigment production, movement pattern and biofilm formation capability of the isolates were also determined. For this purpose, 108 samples were sampled from three industrial poultry slaughterhouses in Tabriz. According to the results, the highest contamination was detected in the samples of the floors, abdominal cavity of carcass and drip samples, respectively. The lowest contamination was observed in the samples related to drinking water, live chicken breast swab and scalder, respectively. The average movement of the Swimming type was significantly (p ≤ 0.001) higher than the two types of Swarming and Twitching movements. And in terms of pigment production, the dominant color was green. Moreover, most of the isolates were able to form biofilms and about 30% of the isolates had moderate and strong ability to produce biofilms. In conclusion, most of the Pseudomonas spp. contamination occurs through different parts of the slaughter line and also the equipment and environment of the slaughterhouse. Due to the biofilm production capacity of Pseudomonas isolates, the issue of proper and more effective washing and disinfection of the slaughter line and equipment is of particular importance.

    Keywords: Pseudomonas, Phonotypic features, Poultry slaughterhouse, Motility pattern, Biofilm production
  • Amirhossein Khalili Agdam, Sh. Zomorodi *, L. Roufegari-Nejad, A. Khosrowshahi, S. Hanifian Pages 33-47
    As natural antioxidants and antimicrobials, essential oils (EOs) have been increasingly used to control foodborne pathogens. However, the application of EO in the food industry is limited due to low water solubility, intensive flavor, and high volatility. Therefore, to enhance water dispersion and prevent EO from degradation, nanoemulsions may be an alternative. In this study, two types of thyme essential oil (TEO) nanoemulsions, with distilled water (NEO) and with cinnamon aqueous extract (NEOC), were prepared. The physical, antimicrobial and antioxidant properties of TEO extracts and nanoemulsions were determined. The results showed that the mean particle size and PDI index of NEOC and NEO were 728.2 and 162.4 nm and 0.19 and 0.30, respectively. Polyphenolic compounds of aqueous extract of cinnamon, TEO, NEO and NEOC were in the range of 33.4 to 10.9 mg gallic acid equivalent/g. The antioxidant activity (DPPH) was in the range of 16.3 to 66.4%. Phenolic compounds and DPPH, TEO and NEOC were the highest. Also, the antimicrobial effects of NEO and NEOC against Staphylococcus aureus and Salmonella Typhimurium were significantly higher than TEO and cinnamon aqueous extract. The lowest values of MIC and MBC were first related to NEOC and then to NEO, which indicates the greater sensitivity of the studied microorganisms to nanoemulsions. According to the results, the highest antimicrobial and antioxidant activity was related to NEOC nanoemulsion. Therefore, it can be used in food products to prevent food poisoning and to treat diseases caused by S. aureus and S. Typhimurium.
    Keywords: Cinnamon aqueous extract, Thyme essential oil, Nanoemulsion
  • R. Al-Zubaidi, N. Fallah, A. Jamshidi * Pages 49-59

    Diarrheal strains of Escherichia coli (DEC) are common pathogens that cause acute intestinal diseases in humans through the consumption of contaminated food. The present study was conducted on 240 samples including strudel, pizza, sandwiches, and salad. E. coli was isolated by conventional culture tests and confirmed by PCR (using uidA gene). Out of 240 samples, 123 isolates (51.25%) were found positive as E. coli. Amongst 103 isolates (42.9%) contained no pathogenic genes. 11 isolates (4.6%) were identified as EPEC, 5 isolates (2%) as EHEC, 2 isolates (0.8%) as EAEC. ETEC and EIEC were not detected in any of the samples. Due to the contamination of ready-to-eat food samples with intestinal pathogenic pathotypes, continuous monitoring of the field of ready-to-eat food is suggested.

    Keywords: Ready-to-eat foods, Escherichia coli, PCR
  • A. Khatami, M.H. Movassagh * Pages 61-69
    Improper use of antibiotics, and the subsequent residues in raw animal products such as milk, can directly or indirectly cause health problems in human communities such as allergic reactions and reduce the effectiveness of antibiotic treatments. The aim of the present study was to determine the residual levels of tylosin, gentamicin, and neomycin in milk and ice cream distributed across Tehran. A total of 125 samples, including raw milk, pasteurized and sterilized milk, traditional and pasteurized ice cream. The samples were randomly obtained from retail centers in Tehran from July to September 2019. The residual levels of tylosin, gentamicin, and neomycin were determined using high-performance liquid chromatography (HPLC) method. Of the samples, tylosin, gentamicin, and neomycin were detected in 94.4%, 92.2%, and 96.6%, respectively. The highest tylosin residues in raw milk and ice cream samples was 26.72 ± 1.55 and 26.01 ± 1.55 μg/l, respectively. The highest gentamicin residues in raw milk and ice cream samples were 28.15 ± 1.29 and 28.8 ± 1.29 μg/l, respectively. The highest neomycin residues in raw milk and traditional ice cream samples were 33.46 ± 1.95 and 34.7 ±1.95 μg/l, respectively. According to the Iranian National Standard, in all tested samples the residual antibiotics were below the standard approval limit. Since most samples contained antibiotic residues, continuous monitoring of milk samples for antibiotic residues is recommended.
    Keywords: Milk, Ice cream, antibiotic, High-performance liquid chromatography, Tehran
  • M. Ghaedan, N. Zamindar *, M. Goli, N. Ghasemi Sepro Pages 71-85
    This study aimed to investigate the antioxidant and antimicrobial properties of Echinacea purpurea, which is used as an antiseptic, immune system booster, antimicrobial, antioxidant and anti-poisoning herbaceous plant. Antioxidant and antimicrobial properties, total phenolic compounds and DPPH radical scavenging of the extract were measured. Antimicrobial properties of the extract were assessed using well-diffusion method. The components of the extract were identified using gas chromatography-mass spectrometry (GC MS). The data were analyzed using SPSS and Duncan's statistical test. The plant extract showed high level of phenolic compounds. The DPPH radical scavenging of the extract was tested at concentrations of 0.22, 0.25, 0.27, 0.31, 0.35, 0.41, 0.50 g/ml. The concentration of IC50 indicated sufficient inhibitory potential of the extract. The diameter (means ± SD) of the growth inhibition zone for Staphylococcus aureus, Escherichia coli and Aspergillus niger was estimated at 4.67 ± 1.24, 3.11 ± 0.84 and 1.78 ± 0.89 mm, respectively. Based on well-diffusion assay, S. aureus was found more sensitive than E. coli, and E. coli was more sensitive than A. niger. Using the gas chromatography-mass spectrometry, 81.38% of the total extract compounds were identified. Important components of the extract consisted of germacrene D (21.67%), paracetamol (5.53%), Bernoulli (4.58%), respectively. The results showed that Echinacea extract had excellent antioxidant and antimicrobial effects.
    Keywords: Echinacea purpurea, Antimicrobial, Antioxidant, Gas Chromatography-Mass (GC-MS)