فهرست مطالب

نشریه اکوبیولوژی تالاب
سال چهاردهم شماره 2 (پیاپی 52، تابستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1402/02/13
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سارا لرکی، علیرضا البرزی*، محمدحسین راضی جلالی، سید ابراهیم فاضلی مطلق صفحات 5-16

    حلزون های آب شیرین با تنوع گونه ای فراوان، میزبان واسط مناسبی برای بسیاری از ترماتود ها و برخی از نماتود های بیماریزای انسان و دام می باشند. در مناطقی که سابقه شیوع بیماری های قابل انتقال از طریق حلزون ها به انسان و حیوان دیده می شود، پایش مداوم سلامت جامعه و شناسایی حلزون ها اهمیت فراوان دارد. هدف از این مطالعه، بررسی و شناسایی فون حلزون های آب شیرین این تالاب در سال های 1396-1395 پرداخته است. نمونه برداری از قسمت های شمال، جنوب و مرکز تالاب با استفاده از توری فلزی دسته دار انجام گرفت. حلزون های جمع آوری شده از نقاط مختلف تالاب به آزمایشگاه انگل شناسی انتقال یافته و با آب سرد شسته شده و پس از آسان کشی آنها با الکل 70 درصد، مطالعات بر روی بخش ه ای نرم درونی پوسته و ویژگی های ریخت شناسی و ریخت سنجی صدف آن ها بر اساس کلید های تشخیص صورت پذیرفت. در این مطالعه، از 130 حلزون آب شیرین جمع آوری شده در مجموع 4 جنس و 2 گونه حلزون مورد شناسایی قرار گرفتند و شامل Bellamya (Viviparus) bengalensis، Lymnaea (Radix) auricularia، Melanoides tuberculata و Physa acuta بودند. با توجه به اهمیت حلزون های آب شیرین این تالاب در انتقال بسیاری از انگل های انسانی و دامی و نقش آن ها در حفظ و  تداوم چرخه زندگی بیماری های انگلی منطقه، شناسایی این حلزون ها می تواند کمک شایانی به کنترل و پیشگیری از بیماری و سلامت جامعه کند.

    کلیدواژگان: حلزون، آب شیرین، تالاب بامدژ، Bellamya bengalensis، Lymnaea auricularia
  • سیده ابتسام سید نعمه، سولماز دشتی*، سینا عطار روشن صفحات 17-32

    برنامه ریزی کاربری ها با دید اکولوژیک تنها راه حل منطقی مبارزه با بحران های زیست محیطی و ایجاد بستری لازم برای نیل به توسعه پایدار است. در این پژوهش ارزیابی تناسب اراضی برای کاربری کشاورزی و مرتع داری در حوضه آبخیز آب گاه شوشتر بر اساس مدل فایو و با استفاده از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی در سال (1395) انجام گردید. ارزیابی زمین بر اساس دستورالعمل (FAO) یک قدم مهم در برنامه ریزی کاربری اراضی می باشد که در این پژوهش ابتدا اطلاعات منابع پایدار اکولوژیکی موجود در منطقه با مطالعه تحقیقات پیشین و کار میدانی جمع آوری شد. براساس مدل فایو اجزای واحدهای اراضی شناسایی و اقدام به تعیین ویژگی های غالب اراضی شد. لایه های معیار مورد استفاده در این پژوهش شامل خاک، شیب، ژیومورفولوژی، فرسایش و کاربری اراضی می باشند که در محیط نرم افزاریArcGis 10.3 رقومی و مورد تحلیل و پردازش قرار گرفتند. بر اساس نتایج مورد بررسی منطقه مورد مطالعه برای کاربرهای زراعت آبی، دیم کاری و مرتع داری توان مناسبی ندارد، به طوری که 78/79 درصد از اراضی منطقه برای زراعت آبی و 54/75 درصد برای زراعت دیم در کلاس N2 قرار دارد. کلاس تناسب مرتع داری N1 تشخیص داده شد، که ممکن است در شرایط آتی و با پیشرفت تکنولوژی امکان بهره برداری اقتصادی در اراضی مرتع وجود داشته باشد.

    کلیدواژگان: ارزیابی، حوضه آبخیز، مدل فائو، شوشتر، استان خوزستان
  • نیکنام مرادی چهری، مهرداد شیرین آبادی، منصوره غلامی*، مریم شاپوری صفحات 33-41

    تحقیق حاضر به بررسی تاثیر استفاده ازمکمل غذایی هیدروآنزیم xp بر عملکرد رشد، بازماندگی و ایمنی در ماهی اسکار مسی (Astronotus ocellatus) در سال 1399 انجام گرفت. برای این منظور تعداد 150 قطعه ماهی اسکار مسی با میانگین وزن (20/0 ± 50/1 گرم) با جیره غذایی حاوی مقادیر 25، 50، 100 و 125 گرم مکمل هیدروآنزیم xp در یک تن غذای مصرفی و یک نمونه شاهد به مدت دو ماه مورد تغذیه قرار گرفتند. بیومتری هر دو هفته یک بار انجام شد. در این مطالعه طرح آزمایشی مورد استفاده، طرح کاملا تصادفی بود. پس از آزمون نرمالیته (Shapiro-wilk) و آزمون (ANOVA) و مقایسه میانگین ها در سطح اطمینان 05/0 توسط آزمون دانکن، نتایج نشان داد که ضریب تبدیل غذایی و بازدهی پروتیین در تیمارهای 1 2 و 3 دارای اختلاف معنی دار می باشند (05 /0 < P). تیمار 4 حاوی 125 گرم هیدروآنزیم xp نسبت به تیمارهای فوق و حتی گروه شاهد به طور معنی داری ضریب تبدیل غذایی را افزایش و نسبت بازدهی پروتیین را کاهش داد (05 /0 < P). همچنین تیمار 3 از لحاظ این دو فاکتور، بالاترین رقم مربوطه را داشت. در رابطه با میزان غذای خورده شده، تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی و گروه شاهد مشاهده نگردید (05 /0 < P). بیشترین افزایش وزن بدن و نرخ رشد ویژه (SGR)  مربوط به تیمار 3 بود. تیمار 3 (حاوی 100 گرم هیدروآنزیم  xp نسبت به گروه شاهد و سایر تیمارهای آزمایشی شامل 1، 2 و 4  که به ترتیب 25، 50 و 125 گرم هیدروآنزیم xp بودند، بیشترین تاثیر را بر افزایش میزان گلبول های سفید خون و آلبومین سرم ماهیان اسکار مسی داشت (05 /0 < P). اما گروه شاهد، تیمار 4 و تیمار 1 تاثیر معنی داری بر میزان گلبول های سفید خون و آلبومین سرم ماهیان نداشتند (05 /0 < P). در رابطه با گلبول سفید، کمترین رقم، مربوط به تیمار شاهد و از لحاظ میزان آلبومین، کمترین رقم، مربوط به تیمار4 بود. همچنین تیمار 3 نسبت به گروه شاهد و تیمارهای آزمایشی 1 و 4 تاثیرمعنی داری بر میزان پروتیین کل و گلبولین سرم خون بر جای گذاشت. با توجه به داده های بدست آمده می توان پیشنهاد داد که مکمل هیدروآنزیمxp  را در سطح 100گرم در تن در جیره غذایی بیومار استفاده نمود.

    کلیدواژگان: مکمل هیدرو آنزیم xp، ماهی اسکار مسی (Astronotus ocellatus)، فاکتور رشد و تغذیه، فاکتور ایمنی
  • سمانه هاشملو*، مهدی سرائی تبریزی، علی صارمی، حسین بابازاده صفحات 43-59

    مطالعه کمی و کیفی رودخانه ها یکی از مهم ترین عواملی است که بایستی بررسی شود چراکه رودخانه ها در دسترس ترین منبع آب موردنیاز جهت مصارف بخش های مختلف می باشند. با توجه به ورود انواع آلاینده ها، نگرانی های بسیاری در موردحفاظت کیفی رودخانه ها وجود دارد. مدل سازی و ارزیابی عوامل موثر روی تغییرات پارامترهای کیفیت آب از اولین گام های مدیریت کیفی آب رودخانه ها می باشد. کیفیت آب رودخانه قزل اوزن به عنوان منبع اصلی تامین آب، با توجه به مصرف کشاورزی فراوانی که دارد، از اهمیت به خصوصی برخوردار می باشد. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی توان خود پالایی رودخانه قزل اوزن و شبیه سازی کیفی آب رودخانه با استفاده از مدل Qual2kw است. در این پژوهش با استفاده از مدل یک بعدی کیفی Qual2kw وضعیت کیفی رودخانه قزل اوزن به طول 208 کیلومتر در طی 4 دوره اسفند 1396 و مهر 1397 واسنجی و تیر و آذر 1397 صحت سنجی شد. در این راستا 9 پارامتر اصلی کمیت و کیفیت آب شامل دبی، سرعت جریان، دمای آب، هدایت الکتریکی، کل مواد جامد، اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، نیتروژن و فسفر کل در 8 ایستگاه مدنظر قرار گرفت. به منظور تعیین خطای بین داده های مشاهداتی و شبیه سازی شده در مرحله کالیبراسیون و صحت سنجی مدل از شاخص های آماری به ترتیب خطای مطلق میانگین (MAE)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) میانگین خطای اریبی) (MBE استفاده شد. هم چنین میزان توان خود پالایی رودخانه برای پارامترهای کیفی خاص DO،BOD،TP و TN محاسبه گردید. مدل Qual2kw نشان داد که این مدل دقت مناسبی در شبیه سازی پارامترهای کیفیت آب رودخانه کوهستانی قزل اوزن دارد. نتایج بررسی مقادیر دما نشان داد که مقدار دما در تیرماه در اغلب ایستگاه های مطالعاتی افزایش داشته و به دلیل کاهش مقدار دبی و افزایش دما میزان BOD و TSS نیز افزایش چشمگیری داشته است. نتایج بررسی مقادیر پارامترهای کیفی نشان داد بیشترین توان خود پالایی رودخانه قزل اوزن برای پارامترهای اکسیژن محلول (DO) 96%، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی (BOD) 91%، فسفر کل (TP) 80 درصد و نیتروژن کل (TN) 66  درصد اتفاق افتاد. همچنین بهترین شبیه سازی مربوط به پارامتر pH و فسفر کل و بدترین شبیه سازی پارامترهای EC و TSS با میانگین مقادیر RMSE و MAE و MBE به دست آمد. ارزیابی نتایج نشان داد که رودخانه قزل اوزن توانایی خود پالایی را در لحظه ورود شاخه فرعی دارد.

    کلیدواژگان: رودخانه قزل اوزن، کیفیت آب، خود پالایی، مدل QUAL2KW
  • مریم آقاامیری، زهرا عزیزی*، جلیل ایمانی هرسینی صفحات 61-76

    تنوع زیستی، اهمیت زیست محیطی تالاب ها و نقش آن ها در تولید محصولات کشاورزی و صنعتی و تاثیرپذیری این اکوسیستم ها از تغییر اقلیم و فعالیت های انسانی، بررسی و ارزیابی تغییرات سطح آب تالاب ها حایز اهمیت است. در مطالعات اخیر، اثرات تغییر اقلیم و توسعه شتابزده صنعتی و تغییر کاربری تالاب عوامل اصلی کاهش سطح آب تالاب ها شناخته شده اند. در این مطالعه تغییرات تالاب شادگان در طی سال های 2008 تا 2018 با بکارگیری تصاویر ماهواره ای و شاخص های چند طیفی آب مورد ارزیابی قرار گرفته است. شاخص تفاضلی نرمال آب (NDWI)، شاخص تفاضلی بهبود یافته آب (MNDWI)، شاخص تفاضلی نرمال رطوبت (NDMI)، شاخص استخراج اتوماتیک آب (AWEI) و تصاویر  دو سنجنده با دقت متوسط سنجنده TM لندست 7 و سنجنده OLI لندست 8 در طی یک دهه بررسی شده است. این مطالعه بر روی تالاب شادگان ، یکی از تالاب های بین المللی ایران انجام شده است. نتایج نشان می دهد که دقت کلی تمام روش ها بین 64 تا 89 درصد و همچنین با روش خطای کمترین مربعات (RMSE) دقت این روش ها بررسی شده است. شاخص NDMI با دقت کلی 89 درصد و خطای کمترین مربعات 52/94  حدود تالاب را به خوبی مشخص کرده است و شاخص NDWI  با دقت کلی 64 درصد و خطای کمترین مربعات 98/165 متر عملکرد خوبی در استخراج خطوط ساحلی نداشته است.  بکارگیری سنجنده های متفاوت نشان می دهد که سنجنده OLI لندست 8 نسبت به سنجنده TM لندست 7 دقت کلی بالاتری دارد. افزایش شاخص پیشروی خط ساحلی SDI در طی یک دهه حاکی از کاهش مساحت تالاب شادگان و افزایش طول خط ساحلی می باشد.

    کلیدواژگان: شاخص های چند باندی، شادگان، تالاب، پیکره آبی
  • فاطمه طباطبایی یزدی*، امیرعلی برومند صفحات 77-92

    دریاچه بزنگان، بزرگ ترین دریاچه طبیعی شمال شرق ایران است که جزء آثار طبیعی ملی و مناطق نمونه گردشگری استان خراسان رضوی به شمار می رود. پژوهش حاضر سعی دارد با محاسبه و مقایسه ارزش های تفرجی و حفاظتی (وجودی و میراثی) این سایت طبیعی-گردشگری به مدیریت خردمندانه تر اکوتوریسم در آن کمک کند. یافته های مطالعه حاضر نشان داد ارزش تفرجی این سایت طبیعی در سال 1400 به کمک روش هزینه سفر با توجه به میانگین هزینه هر ساله به ازای هر فرد از خانوار که مبلغ 375000 تومان اندازه گیری شد، در حدود 3375000000 تومان برآورد گردید. هم چنین ارزش حفاظتی بزنگان نیز با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط (CVM) با توجه به متوسط تمایل به پرداخت افراد (WTP)، 324000 تومان، 3708000000 تومان محاسبه شد. از دلایل قابل توجه بودن ارزش حفاظتی این دریاچه نسبت به ارزش تفرجی این اثر طبیعی ملی، علاوه بر جاذبه های ذاتی این دریاچه طبیعی، می توان از یک سو به عدم کفایت امکانات زیرساختی برای توسعه گردشگری و از سوی دیگر درک بالای گردشگران نسب به ارزش حفاظتی این دریاچه و لزوم بقای آن برای نسل های بعدی اشاره کرد. در نهایت با شرط بهبودیافتن و مهیاشدن شرایط برای تفرج آسوده تر گردشگران، میانگین مبلغ 15000 تومان جهت ورودیه هر فرد پیشنهاد داده شد که باز هم می تواند به منظور برآوردن نیازهای گردشگران به کار گرفته شود.

    کلیدواژگان: اکوتوریسم، ارزشگذاری اقتصادی، ارزش غیر مصرفی، محیط زیست طبیعی، دریاچه بزنگان
|
  • Pages 5-16

    Freshwater snails, with a wide variety of species, are the appropriate host for many human and animal pathogenic trematodes and nematodes. The continuous monitoring of community health and identification of snails is of great importance where the area with a history of humans and livestock snail-borne diseases. The purpose of this study is to investigate and identify the freshwater snail fauna of this wetland in 2016-2017. For this aim, the different sizes of freshwater snails were collected from the from the north, south and center parts of the wetland using metal mesh with handle. The collected snails were transferred to the parasitology laboratory, euthanized with 70% alcohol and identified according to the soft inner parts of the shell and the morphological and morphological characteristics of their shells (oncology). In this study, out of 130 freshwater snails collected, a total of 4 genera and 2 species of snails were identified and included Bellamya (Viviparus) bengalensis, Lymnaea (Radix) auricularia, Melanoides tuberculata, and Physa acuta. The Bamdezh identified snails have an important role in the transmission of many parasitic diseases that must be controlled and prevented as public health.

    Keywords: Snail, Freshwater, Bamdezh wetland, Bellamya bengalensis, Lymnaea auricularia
  • Seyedeh Ebtesam Seyed Nameh, Soolmaz Dashti*, Sina Attarroshan Pages 17-32

    Ecological planning is the only logical solution to combat environmental crises and create the necessary conditions for sustainable development. To this end and using GIS, this research attempted to conduct an assessment of the suitability of plots of land located in Shoushtar’s Abgah’s watershed region for agricultural and Range management purposes according to the model presented by FAO. Since FAO-guided land assessment is an important step in land use planning, the information about the available sustainable resources of the target region was collected via carrying out reviews of the literature and field work. Based on the FAO model, the components of land units were identified and the dominant characteristics of lands were determined. The benchmark layers used in this study include soil, slope, geomorphology, erosion and land use, which were analyzed and processed in ArcGis 10.3 software. The results revealed that the studied region lacked the right potential for irrigated farming, dry-land farming and management. 79.78% and 75.54% of the land of the region was categorized as N2 for irrigated and dry farming, respectively. The management suitability category of the region was defined as N1 which could bring economical gains with advances in technology and improvement of the current conditions of the region.

    Keywords: Evaluation, Watershed, FAO Model, Shoushtar, Khuzestan Province
  • Pages 33-41

    Probiotics are live Microorganisms that can affect the host animal by improving their intestinal flora as supplements to improve growth performance. The present study was conducted to investigate the effect of using hydroenzyme xp as food supplement on growth performance, survival and immunity in copper oscar fish (Astronotus ocellatus) in 2020. For this purpose, one hundred and fifty (150) Oscar fish fingerlings with an average weight of (1/5±0/2) grams were divided into 4 experimental groups and 1 control group. The experimental groups were provided with a diet containing 25, 50, 100 and 125 grams of hydroenzyme xp supplement in one ton of consumed food for 60 days. Biometry was done once every two weeks. After conducting normality test (Shapiro-Wilk) and ANOVA test and the comparison of averages at 0.05 confidence level by Duncan test, the results showed that feed conversion coefficient and protein efficiency in treatments 1, 2 and 3 were significantly different. Treatment 4 containing 125 grams of xp hydroenzyme compared to the above treatments and to the control group, significantly increased the feed conversion ratio and decreased the protein efficiency ratio (P<0.05). Furthermore, treatment 3 had the highest amount of these two factors. Regarding the amount of food eaten, no significant difference was observed between the experimental and the control group (P < 0.05). The highest increase in body weight and specific growth rate (SGR) was related to treatment 3. Treatment 3 (containing 100 grams of hydroenzyme xp) had the greatest effect on increasing the amount of white blood cells and serum albumin in copper Oscars (P>0.05). But the control group, treatment 4 and treatment 1 had no significant effect on the amount of white blood cells and serum albumin of copper oscars (P<0.05). With regard to white blood cells, the lowest number was related to the control treatment, and in terms of albumin, the lowest number was related to treatment 4. Furthermore, compared to the control group and experimental treatments 1 and 4, treatment 3 had a significant effect on total protein and blood serum globulin. According to the obtained data, the use of hydroenzymexp supplement at the level of 100 grams per ton in the diet of Biomar can be recommended.

    Keywords: Hydroenzyme xp supplement, Oscar fish (Astronotus ocellatus), nutritional, growth, immune parameters
  • Maryam Aghamiri, Zahra Azizi*, Jalil Imani Harsini Pages 61-76

    Wetlands play an important role in environmental, biodiversity and the production of agricultural and industrial products and the impact of climate change and human activities on these ecosystems, required to study and evaluate the surface changes of wetlands. In this study, wetland changes have been evaluated from 2008 to 2018 using satellite images and multispectral water indicators, including the Normalized Difference Water Index (NDWI), Modified Normalized Difference Water Index (MNDW), Normalized Difference Mouister Index (NDMI), Automated Water Extraction Index (AWEI) and two medium resolution sensors (Landsat 7 TM, Landsat 8 OLI), were used. This study was performed on Shadegan wetland, one of the international wetlands in Iran. The results showed that generally all methods had the Overall accuracy ranging from 64 to 89% and the performance of each method was compared with Root Mean Square Error (RMSE). The NDMI index with an Overall accuracy of 89% and the RMSE of 94.52 performed better than the NDWI index with an overall accuracy of 64% and RMSE of 165.98 in shoreline extraction. The resultant maps from Landsat 8 data had higher overall accuracy than those from Landsat 7. Increasing Shoreline Development index (SDI) showed that ​​Shadegan wetland area was describing and length of the shoreline increasing. In this study, wetland change detection in time series, the climate change impacts, accelerated industrial development, and wetland land use and the environmental effects of wetlands were investigated.

    Keywords: Multi-spectral indices, Shadegan, Wetland, Water body area
  • Pages 77-92

    Bazangan Lake is the largest natural lake in northeastern part of Iran, which is one of the national monuments and typical tourist areas of Khorasan Razavi province. The present study tries to help the wiser management of ecotourism by estimation and comparing the recreation value of Bazangan Lake versus non-use value (bequest and existence) values of this natural-tourism site. Recreational value by using the travel cost method, according to the average annual cost per person per household, which was measured at 375,000 Tomans, was estimated at about 33.75 billion Tomans. The protective value of Bazangan was calculated 370.8 million Tomans by using the conditional valuation method according to the average willingness to pay (WTP), 324,000 Tomans. More over than intrinsic attraction of this natural lake one of the reasons for the considerable value for the conservation value of the lake compared to its recreational value is the insufficient infrastructure for tourism development and the high understanding of tourists about the conservational of the lake and the need for its survival for future generations. Finally, with the condition of improving and preparing the conditions for easier recreation of tourists, an average of 15,000 Tomans was offered for the entry of each person, which can still be used to meet the needs of tourists.

    Keywords: Ecotourism, Economic valuation, Non-use value, Natural environment