فهرست مطالب

بوم شناسی منابع آبی - سال سوم شماره 1 (بهار و تابستان 1398)

نشریه بوم شناسی منابع آبی
سال سوم شماره 1 (بهار و تابستان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سید محمد وحید فارابی*، منصور شریفیان، سید رضا سید مرتضایی صفحات 1-11
    انتخاب محل مناسب استقرار قفس یکی از مهمترین عوامل برای پرورش ماهیان دریایی محسوب می گردد. این پارامتر حیات تجاری آبزی پروری را رقم می زند. زیرا انتخاب مکان مناسب، علاوه بر تاثیر در تعیین نوع سازه قفس مناسب (ثابت، شناور و غوطه ور) و بعضا گونه ماهی، در میزان بازدهی اقتصادی تولید نیز نقش موثری دارد. از طرفی تاثیر پرورش ماهی بر محیط زیست پیرامون قفس ها در انتخاب مکان مزارع پرورش ماهی موثر است. این بررسی با هدف انتخاب مکان مناسب برای آبزی پروری ماهیان دریایی بر اساس مرور منابع داخل و خارج از کشور ایران به منظور تعیین ضوابط و معیار با ارایه پیشنهاد عملی انجام شد. نتایج نشان داد که کشور های پیشرو در صنعت پرورش ماهی در قفس دریایی، ضوابط و معیارهایی برای انتخاب مکان مناسب استقرار قفس پرورش ماهیان دریایی وضع نمودند. این قوانین در قالب ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA)، برنامه مدیریت زیست محیطی (EMP) و ارزیابی استراتژیک محیطی (SEA) در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اظهارات فوق، ضوابط و معیارهای انتخاب محل پرورش ماهیان در قفس دریایی در کشور ایران در 28 بند پیشنهاد گردید.
    کلیدواژگان: آبزی پروری در قفس دریایی، ضوابط، معیار، انتخاب مکان
  • مریم سلیمی زاده*، حبیب مسیحی تازیانی، علیرضا مهوری حبیب آبادی، سکینه دودی صفحات 12-18
    با توجه به مزاحمت های یونهای کلراید در محیط های شور سنجش اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) با روش های استاندارد موجود نظیر اکسیداسیون اسیدی با دی کرومات پتاسیم ممکن نیست لذا یافتن سایر روش ها که مزاحمت های عنوان شده در اندازه گیری COD تاثیری نداشته باشد می تواند راهگشا باشد. مقاله حاضر به ارایه روش اسپکتروفتومتری جهت سنجش COD پرداخته است. جهت تهیه محلول های کالیبراسیون COD مطابق روش استاندارد از پتاسیم هیدروژن فتالات استفاده شد. محلولها در دو محیط آب مقطر و آب شور تهیه گردید. بر اساس نتایج این تحقیق، شوری آب بر جذب نوری در طول موج 254 نانومتر تاثیری نداشته است. به منظور مقایسه روش ارایه شده در مطالعه حاضر با روش استاندارد اکسیداسیون اسیدی با دی کرومات پتاسیم هر دو روش بر روی 33 نمونه فاضلاب اجرا شد. بر اساس یافته های حاصل از این تحقیق، برازش مناسبی بین دو روش عنوان شده وجود دارد (98/0 R2=)، لذا پیشنهاد می گردد؛ معادله سنجش COD بر اساس جذب نوری در طول موج 254 نانومتر برای محیط های شور و غیرشور مورد استفاده قرار گیرد و از آنجاییکه در روش پیشنهادی تحقیق حاضر، مواد شیمیایی آلاینده خصوصا ترکیبات جیوه و نقره بکار برده نمیشود، به عنوان روش دوستدار محیط زیست معرفی گردد.
    کلیدواژگان: COD، روش استاندارد، اسپکتروفتومتری، آبهای شور، اکسیداسیون
  • سعید تمدنی جهرمی*، محسن گذری، سجاد پورمظفر صفحات 19-24
    مارکرهای میکروستلایت در زمینه شیلات و آبزی پروری برای توصیف ذخایر ژنتیکی, انتخاب ذخایر مولدین, شناسایی ژنهای کد گذاری کننده صفات مهم اقتصادی, برنامه های تولید مثلی و مطالعات ساختار جمعیتی, کارایی بالایی دارند. از تحقیقات مرتبط با موضوع میتوان به بررسی جمعیت های مختلف میگوی موزی Penaus merguiensisدر سه منطقه عمده صید این گونه با نمونه برداری از مناطق جاسک ،گواتر و هرمز به روش ترال اشاره کرد. از ویژگی های کاربردی میکروساتلایت ها وجود آلل ها یا جایگاه های ژنی اختصاصی جهت شناسایی یک جمعیت یا یک ذخیره ژنتیکی خاص بوده و یا به عنوان یک ردیاب مناسب در شناسایی جریان ژنی در جمعیت های محتلف مورد استفاده قرار گیرد. برخی ار محققین بر این باورند که توانایی تکنیک استفاده از میکروساتلات ها در آشکار سازی جایگاه های ژنی اختصاصی (اللهای بی همتا) جهت تفکیک درون جمعیتی و بین جمعیتی در میگوهای غیر پرورشی (دریایی) از نقاط قوت اینگونه مارکر هاست . این اللهای بی همتا یا اختصاصی میتوانند در برنامه های تولید مثلی همانند مولد سازی و همچنین دورگه گیری در میگو های گونه موزی و سفید هندی در خلیج فارس و دریای عمان مورد توجه قرار گیرند. این نگرش در استفاده از میکروساتلات ها برای آنالیز تنوع ژنتیکی در برنامه های تولید مثلی و همچنین مطالعه بر روی جدا سازی و ارایه جایگاه های جدید میکروساتلایتی و کاربرد آنها به عنوان مارکر های ژنتیکی میتواند در تعین تنوع و حفظ ذخایر ژنتیکی گونه های مختلف آبزیان موثر باشد.
    کلیدواژگان: مارکر، میکروستلایت، میگوی موزی Penaus merguiensis، هتروزیگوسیتی
  • نرجس صحرائیان*، هادی مصلی نژاد، همایون حسین زاده صحافی صفحات 25-38
    نماتدهای آزادزی دریازی فراوان ترین و متنوع ترین جانوران بی مهره کفزی (Meiobenthos) هستند که تراکم آنها در هر متر مربع بین 100 هزار تا 10میلیون و تنوع آنها نیز به بیش از ده گونه در هر سانتی متر مربع ممکن است برسد. این موجودات در زیستگاه های مختلف نظیر نواحی جزری-مدی سواحل، اعماق دریاها، پای رود ها (estuary) و جنگل های ساحلی (Mangrove) یافت می شوند. با توجه به تنوع زیستی نسبتا زیاد آنها، از نظر رژیم تغذیه ای متنوع بوده و در گروه های مختلف باکتری خوار، دیاتوم خوار، جلبک خوار، لاشه خوار طبقه بندی می شوند. از این رو این موجودات نقش و وظایف مختلفی را در زیستگاه های خود بر عهده دارند. مثلا منبع غذایی مناسبی برای جانوران واقع در سطوح بالاتر زنجیره غذایی بوده و بنابراین وظایف مهمی در شبکه های غذایی ایفا می کنند. گونه های مخصوصی از این موجودات سازگاری فوق العاده ای نسبت به شرایط محیط زندگی خود نشان می دهند، به طوری که در محیط های آلوده یافت می شوند. این موضوع سبب شده است که آنها از لحاظ کاربردی به عنوان یک شاخص زیستی (Bio-indicator) قابل اعتماد برای آگاهی از سلامت زیستگاه های آبی، در دنیا معرفی و استفاده شوند. با توجه به اینکه، نماتدهای دریازی به عنوان مهم ترین گروه میوبنتوزها، تاکنون در کشور ما مغفول مانده اند، در این مقاله مروری جنبه های مختلف زندگی این جانوران شامل بوم شناسی و نقش آنها در اکوسیستم های دریایی تقدیم علاقه مندان می شود.
    کلیدواژگان: نماتدهای دریازی، میوبنتوز، بوم شناسی
  • محمدرضا زاهدی*، حجت الله فروغی فرد، کیومرث روحانی قادی کلائی، مریم معزی، عیسی عبدالعلیان، سجاد پورمظفر صفحات 39-48

    امروزه صنعت پرورش میگو در دنیا به یکی از صنایع رایج ودرآمد زای شیلاتی تبدیل شده است ، بطوریکه سرمایه گذاران علاقه زیادی به ورود به این صنعت دارند.در ایران نیز پرورش میگو در استانهای جنوبی و شمالی و بخصوص استان هرمزگان ،گسترش زیادی یافته است و مناطق جدیدی نیز جهت واگذاری در مراحل مطالعه،احداث و بهره داری قرار دارند،علاوه بر این افزایش واگذاری اراضی به پرورش میگو تراکم میگو نیز در استخرها نیز افزایش زیادی داشته است که این مهم بدلیل ورود گونه سفید غربی و با توجه به خصوصیات زیستی مناسب تر جهت پرورش از گونه سفید هندی است. با توجه به این افزایش میزان ذخیره سازی و تولید، به طور یقین کیفیت اب استخرها نیز از گذشته متفاوت تر خواهد بود ، اما پرورش دهندگان هنوز از روش های سنتی پرورش میگو استفاده کرده و به خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب و تاثیر این پارامترها بر تولید میگوی پرورشی توجه خاصی ندارند. در این مقاله سعی خواهد شد اهمیت برخی از پارامترهای مهم آب در استخرهای پرورش میگو و اثرات ان بر میزان تولید بیان گردد.

    کلیدواژگان: پرورش میگو، پارامترهای فیزیکوشیمیایی، استخر، استان هرمزگان
  • عادل حسین جانی*، محدثه احمدنژاد، محمد صیاد بورانی صفحات 49-56
    تالاب آبکنار یکی از مناطق چهارگانه تالاب انزلی است که در منطقه غربی آن در استان گیلان و در محدوده جغرافیایی 37 درجه و 28 دقیقه شمالی و 49 درجه و 25 دقیقه طول شرقی واقع گردیده است. این تالاب به دلیل دارا بودن شرایط ویژه مانند صیادی حاشیه نشینان بومی از اهمیت خاصی برخوردار است. آشنایی با شرایط بوم شناختی و پوشش گیاهان یک اکوسیستم آبی منجر به یاری رساندن به فعالیتهای مدیریتی، حفاظتی و بهره برداری پایدار از توانایی های بالقوه آن می گردد. بررسی به عمل آمده از فلور منطقه نشان داد تعداد 14 گونه گیاهی متعلق به 11 خانواده از گیاهان آبزی در این منطقه وجود دارد. خانواده خانواده Potamogenaceae و خانواده Thyphaceae هر کدام با دو جنس و گونه بیشترین جمعیت را به خود اختصاص داده اند. گونه Phragmites australis غالب ترین گونه گیاهی حاشیه منطقه غربی تالاب انزلی است. نتایج حاصل از طبقه بندی شکل زیستی گونه های آبزی در تالاب غرب انزلی بر اساس روش رانکایر نشان داد که عناصرگیاهی کریپتوفیت با 71/35 درصد، تروفیت با 42/21 درصد و هلوفیت با 8/42 درصد طیف زیستی شکل های رویشی منطقه را در رابطه با ویژگی های اقلیمی تشکیل می دهند. همچنین به منظور بررسی، عناصر گیاهی منطقه با استفاده از منابع موجود استخراج و مورد مقایسه قرار گرفتند. که بر این اساس عناصر رویشی جهان وطنی با 14/57 درصد، اروپا- سیبری و مدیترانه ای با 14/7 درصد، چند منطقه ای با 42/21 درصد و ایرانی- تورانی با 14/7 درصد گروه های کرولوژیک منطقه را تشکیل می دهند.
    کلیدواژگان: فلور، شکل زیستی، کورولوژی، غرب تالاب انزلی، استان گیلان
  • احمدرضا جبله*، سعید گرگین، فاطمه رادفر، محسن ادگی پور، سجاد پورمظفر صفحات 57-66

    این تحقیق با هدف بررسی استحکام نخ های صید لانگ لاین قبل و بعد از استفاده در عملیات صیادی در منطقه خلیج فارس انجام شد. از هر نخ نو و کارکرده طناب اصلی و فرعی، 10 نخ انتخاب و جهت بررسی به آزمایشگاه انتقال داده شد. جهت اطمینان از یکسان بودن مواد تشکیل دهنده نخ ها، با استفاده از دستگاه FTIR جنس نخ ها تشخیص داده شد و نخ های مورد آزمایش به صورت نخ های بدون گره و در حالت خشک جهت بررسی استحکام در دستگاه اینسترون قرار داده شد. نتایج مقادیر استحکام در مقابل پارگی برای نمونه های نخ نو و کارکرده در طناب اصلی به ترتیب 84/8±74/318 و 7/6±31/295 و برای نمونه های نخ نو و کارکرده در طناب فرعی به ترتیب 83/30±65/309 و 3/13± 1/301 به دست آمد. نتایج نشان داد میانگین استحکام نخ های نو در طناب اصلی و طناب فرعی از میانگین استحکام نخ های کارکرده طناب اصلی و طناب فرعی بیش تر است و بین میانگین استحکام در مقابل پارگی نمونه های نخ نو و کارکرده در هر دو طناب اصلی و فرعی اختلاف معنی داری وجود دارد (001/0P<). همچنین بررسی استحکام تک تک نمونه های نخ در دستگاه اینسترون نشان دهنده این نکته است که نخ های کارکرده علاوه بر کاهش استحکام آن ها، از انعطاف و نرمی کمتری برخوردارند که احتمالا به دلیل تاثیر محیط دریایی و اثرات فشار وارده بر طناب ها می باشد. به عبارت دیگر، نخ های کارکرده بعد از مدتی علاوه بر کاهش استحکام آن ها، حالت خشک تری به خود می گیرند.

    کلیدواژگان: واژگان کلیدی: نخ لانگ لاین، استحکام در مقابل پارگی، FTIR، اینسترون، خلیج فارس
|
  • S.M.Vahid Farabi *, Mansour Sharifian, Sayyed Reza Sayyed Mortezaei Pages 1-11
    Selection of suitable cage location is one of the most important factors for the culture of marine fish. Because this parameter represents the commercial life of aquaculture. The choice of suitable location, in addition to the effect on determining the type of cage structure (fixed, floating and submersible) and sometimes fish species, also plays an important role in the economic output. The impact of aquaculture on the environment around the cages in fish farms is effective site selection.This study was conducted with the aim of selecting an appropriate place for marine aquaculture based on the review of information sources inside and outside of Iran to determine the standard and criteria by presenting practical suggestions. The results showed that the leading countries in the fish cage culture industry, set standard and criteria for choosing the suitable location for the establishment of cages for marine fish culture. These rules are used in the context of environmental impact assessment (EIA), environmental management program (EMP) and strategic environmental assessment (SEA) in different countries. According to the above, the standard and criteria for the site selection of fish farming in marine cages in the Iran country were proposed in 28 clauses.
    Keywords: marine cage culture, standard, Criteria, site selection
  • Maryam Salimizadeh *, Habib Masihi, Alireza Mehvari Habib Abadi, Sakineh Doodi Pages 12-18
    Due to the interference of chloride ions in saline environments, chemical oxygen demand (COD) is not possible with existing standard methods such as acid oxidation with potassium dichromate. Therefore, finding a method for COD that do not has the effect of the interfering, it can be helpful. The present research aims to provide spectrophotometric method for COD measurement. Potassium hydrogen phthalate was used to prepare COD calibration solutions according to the standard method. The solutions were prepared in distilled water and saline water. Based on the results of this study, water salinity did not affect absorption at 254 nm. In order to compare the method presented in this study, the standard method of oxidation of acid with potassium dichromate was carried out on 33 samples of wastewater. According to the findings, there is a good fit between the two methods (R2 = 0.98), therefore, it is suggested that the COD measurement equation based on absorption at 254 nm wavelength for saline and fresh environment. Because the proposed method of the present study does not used Chemicals, especially mercury and silver compounds, it can be suggested as an environmentally friendly method.
    Keywords: COD, standard method, Spectrophotometric, saline waters Oxidation
  • Saeeid Tamadoni Jahromi *, Mohsen Gozari, Sajjad Pourmozaffar Pages 19-24
    Microsatellite markers are highly effective in the field of fisheries and aquaculture, to describe genetic reserves, to select reservoirs of breeders, to identify genes encoding of important economic traits and reproductive programs as well. Investigations related to this topic were used in order to study the various populations of banana shrimp Penaus merguiensis in the three major catching areas of this species in Iran including Jask, Goatr, and Hormoz areas. functional features of Microsatellite to be used as a suitable tracker for detecting the gene flow in specific populations. Some researchers believe that the ability of the technique of using microsatellites to detect specific genetic loci for intra-population or between populatin in marine broodstocks is one of the strengths of these markers. These exclusive alleles can be considered in reproductive programs such as broodstocking, as well as hybridization, of banana shrimps ( P. merguiensis ) in the Persian Gulf and Oman Sea. This approach to using microsatellites for analyzing genetic variation in reproductive programs as well as studying the isolation and presentation of new microsatellite sites and their application as genetic markers can determine the diversity and preservation of genetic reserves of various species of aquatic organisms
    Keywords: marker, microsatellite, Banana shrimp Penaus merguiensis, Heterozygosity
  • Narjes Sahraean *, Hadi Mosallanejad, Homayoun Hosseinzadeh Sahafi Pages 25-38
  • Mohammad Reza Zahedi *, Hojjatollah Fourooghifard, KIOMARS ROHANI GHADIKOLAII, Maryam Moezzi, EISA ABDOLALIAN, SAJJAD PORMOZAFFAR Pages 39-48

    Today, the shrimp industry has become one of the most popular industries in the world, as investors are keen on entering the industry. In Iran, shrimp Farming in southern and Northern provinces, especially in Hormozgan province has expanded. New areas are also to be assigned to the study, construction and utilization stages, in addition to increasing the land allocation to shrimp, shrimp density has also increased in ponds, due to the arrival of white western species and due to the proper biological characteristics it is used to farming Indian white shrimp. Due to the increasing amount of storage and production, the quality of the water in the pools will also be different from the past, but the farmers still use traditional methods of shrimp breeding, and the physicochemical properties of water and the impact of these parameters on the production of shrimp harvested attention They have nothing to do. In this paper, we will try to highlight the importance of some important parameters in shrimp pools and their effects on production

    Keywords: SHRIMP FARMING, Physicochemical parameters, Pond, Hormozgan province
  • Adel Hosseinjani *, Mohaddeseh Ahmadnezhad, Mohammad Sayyad Bourani Pages 49-56
    The western region of Anzali wetland (Abkenar) is located in Guilan province in Iran. This area is between the 37o 49'-37o 51' north latitude and 49o 25'-49o 27' east longitude. Abkenar wetland is importance in the region due to its special position, such as the fishing of native marginalists. Survey of regional ecological characteristics and aquatic plants distribution contributes to the water ecosystems, conservation and sustainable use of their potential. Flora of this region includes 14 plant species which belong to 11 families. The largest families are Potamogenaceae (2 species), Thyphaceae (2 species). Phragmites auastralis is the most abundant species in the western region of the Anzali Wetland. The result showed that according to the classification Raunkiaer system (Raunkiaer, 1934) there were 21/42% Therophytes, 35/71% and 42/8% Holophytes. Also, Investigation on chorology of plant species showed that 57/14 Cosmopolitan, 21/42 Plurinational, 7/14 European-Siberian-Mediterranean and 7/14% Irano_Touranian in The western region of Anzali wetland.
    Keywords: floristic, life forms, chorology, Anzali Wetland, Guilan
  • Ahmadreza Jabaleh *, Gorgin Gorgin, Fatemeh Radfar, Mohsen Edgipour, Sajjad Pourmozaffar Pages 57-66

    The purpose of this study was to investigate the strength of longline fishing yarns before and after use in fishing operations in the Persian Gulf region. 10 threads were selected from each thread of the original and the secondary rope, and transmitted to the laboratory for review. In order to ensure the uniformity of the yarns, FTIR was detected by the threads of the thread and the yarns were tested in the form of non-knot threads in dry condition to test the strength of the Instron. The results of the values of strength against rupture, for example, threading new and used in rope original order of 318.74 ± 8.84 and 295.31 ± 6.7 for examples of yarn new and used in rope sub 309.65 ± 30.83 and 301.1 ± 13.3 respectively. Results showed that the average yarn strength of the new rope Main rope subsidiary of strength yarns used rope Main rope the sub more. The mean strength against tear samples of yarn new and used in both rope and sub significant difference yarn have there (P< 0.001). The strength of the individual samples of yarn Instron showed that the yarns used in addition to reducing its strength and flexibility and softness are less likely to affect the marine environment and the effects of pressure on the ropes is. In other words, the threads worked after a while, in addition to reducing their strength, they get worse. By examining the samples,

    Keywords: Longline yarn, Breaking strength, FTIR, Inestron, Persian Gulf