فهرست مطالب
مجله پژوهش در دین و سلامت
سال نهم شماره 4 (زمستان 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/11/12
- تعداد عناوین: 13
-
-
صفحات 1-6
سلامت جامعه یکی از مهم ترین تعیین کننده های میزان پیشرفت هر جامعه است. سنجش میزان سلامت در جوامع مختلف اهمیت بسزایی دارد. به همین دلیل، پژوهشگران همواره در صدد تدوین ابزارهای مناسب برای اندازه گیری این مهم هستند. ازآنجایی که در هر جامعه ای ارزش ها و هنجارها بر اساس دیدگاه و جهان بینی افراد آن جامعه تعریف می شود، ابزارهایی که برای اندازه گیری شاخص های سلامت به ویژه سلامت اجتماعی، دینی و معنوی ساخته می شود، منطبق بر بایدها و نبایدهای آن جامعه است. به همین دلیل، برای اندازه گیری یک شاخص استفاده از ابزارهای جوامع و فرهنگ های دیگر لزوما به طور کامل منعکس کننده آن مفهوم در جامعه و فرهنگ دیگر نخواهد بود. واضح است که ارزش های اجتماعی، دینی و معنوی در فرهنگ های مختلف با وجود تفاوت ها، وجوه اشتراک نیز دارد؛ بنابراین، می توان از بخش هایی از هر یک از ابزارهای جهانی به شرط بازخوانی آنها استفاده نمود.
کلیدواژگان: ابزار، جامعه، سلامت، شاخص -
صفحات 7-23سابقه و هدف
بنا به اهمیت و نقش معنویت و آموزه های دینی در ارتقای سطح سلامت روانی سالمندان و با در نظر گرفتن سوابق پژوهشی و ملاحظات فرهنگی جامعه ایرانی که پیوند عمیقی با دین و معنویت دارد، این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی روش تدبر در آیات قرآن کریم بر شاخص های خود مراقبتی و شادکامی زنان سالمند شهر تهران انجام شده است.
روش کاراین مطالعه بنیادی - کاربردی از نوع مطالعات مداخله ای غیربالینی است. جامعه آماری پژوهش زنان مسلمان 60 تا 75 ساله ساکن شهر تهران بود. در این مطالعه تجربی با حجم نمونه 40 نفر، پس از دریافت رضایت آگاهانه کتبی، نمونه ها به صورت تصادفی به دو گروه تدبر و قرایت قرآن کریم به طور مساوی تقسیم شدند. پرسش نامه استاندارد شادکامی آکسفورد و خودمراقبتی یونسی بروجنی در دو گروه، قبل و بی وقفه بعد از مداخله توزیع شد. با استفاده از آزمون های تی و مشاهدات زوجی تحلیل داده ها انجام شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هامیانگین شاخص خودمراقبتی در گروه تدبر قبل و پس از مداخله به ترتیب مقادیر 103 و 110 و در گروه قرایت به ترتیب 103 و 106 به دست آمد. میانگین شاخص شادکامی در گروه تدبر از 6/42 در مرحله قبل از مداخله به 9/46 در مرحله بعد از مداخله و این شاخص در گروه شاهد از 3/43 در مرحله قبل به 4/46 در مرحله بعد تغییر یافت. شاخص خودمراقبتی گروه تدبر به طور معنی داری افزایش نشان داد (005/0P<). همچنین نتایج آزمون تی زوجی نشان دهنده افزایش نمره شادکامی بعد نسبت به قبل در گروه تدبر بود (003/0P<).
نتیجه گیریشرکت در جلسات تدبر یا قرایت حداقل دو صفحه از کلام الله مجید به صورت روزانه با ارجحیت روش اول می تواند به عنوان مداخلات روان درمانی بومی سازی شده مبتنی بر آموزه های غنی دین مبین اسلام برای زنان بالاتر از 60 سال مد نظر قرار گیرد.
کلیدواژگان: خودمراقبتی اجتماعی، خودمراقبتی جسمی، خودمراقبتی حین بیماری، خودمراقبتی معنوی روانی، شادکامی -
صفحات 24-38سابقه و هدف
دین و معنویت مشترک ترین انگیزه های سفر هستند. مسافران با سنت های دینی به ویژه به دلیل نیاز به خودشناسی و اعتماد درونی جذب سفر زیارتی می شوند. آنان به دنبال بیداری عاطفی دوباره، بهزیستی جسمانی و روانی، تحقق بخشی به خود معرفت و به دنبال آن طول عمر و سلامتی هستند. گردشگری دینی پدیده ای چندوجهی است که با مجموعه ای از انگیزه ها ایجاد می شود. یکی از مهم ترین انگیزه ها سلامتی است و ازآنجاکه شادکامی و امیدواری همواره از دغدغه های بشر بوده است و با توجه به مسایل و مشکلات روزمره می تواند در جهت حفظ سلامت موثر باشد، این مطالعه در جهت بررسی رابطه بین شادکامی، امیدواری و سلامت معنوی در میان گردشگران مذهبی صورت گرفته است.
روش کارروش این پژوهش توصیفی، پیمایشی و از نظر معیار زمان پژوهشی مقطعی است. جامعه آماری تمامی گردشگران (زن و مرد) شرکت کننده در پیاده روی اربعین سال های 1398 و 1399 بودند که در دامنه سنی 18 تا 65 قرار داشتند و در زمان جمع آوری اطلاعات در شهر شیراز حضور داشتند. به دلیل اینکه آمار دقیقی از شرکت کنندگان در پیاده روی اربعین وجود نداشت، بر اساس جدول مورگان با ضریب خطای 5% در جامعه آماری 500 هزار و بالاتر 384 نفر انتخاب شدند. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هانتایج نشان داد که رابطه معناداری بین سن و میزان سلامت معنوی پاسخگویان و تفاوت معناداری بین وضعیت تاهل و میزان سلامت معنوی وجود داشت. علاوه براین، بین شادکامی و سلامت معنوی و همچنین امیدواری و سلامت معنوی گردشگران مذهبی نیز در سطح اطمینان 99% رابطه معناداری بین پاسخگویان وجود داشت.
نتیجه گیریبا توجه به اینکه پیاده روی اربعین زمینه مناسبی را برای افزایش میزان سلامت معنوی فراهم می کند، می توان با برنامه ریزی جهت افزایش میزان شادکامی و امیدواری در میان زنان و مردان در سنین مختلف در خلال این رویداد اقدام کرد.
کلیدواژگان: امیدواری، پیاده روی اربعین، سلامت معنوی، شادکامی، گردشگران مذهبی -
صفحات 39-54سابقه و هدف
سوء مصرف مواد یکی از مهم ترین چالش های بهداشتی، روانی، اجتماعی است که امروزه مشکلات گسترده ای را بر بیشتر کشورهای جهان تحمیل نموده است. هدف مطالعه حاضر بررسی الگو یابی ساختاری رابطه بین توانمندسازی روان شناختی و کیفیت زندگی بر اساس نقش میانجی باورهای دینی در بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی بود.
روش کارروش این پژوهش توصیفی - همبستگی مبتنی بر الگوی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش تمامی بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی مراجعه کننده به مرکز اجتماع درمان مدار ترک اعتیاد سایبان آرامش واقع در شهر رشت بود. نمونه پژوهش 300 آزمودنی بود که به روش دردسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه توانمندسازی روان شناختی، مقیاس کوتاه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت و پرسش نامه باورهای مذهبی و برای تحلیل یافته ها از روش الگوی معادلات ساختاری استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هانتایج نشان داد تمامی شاخص های برازش در حد مطلوبی قرار داشت. اثر مستقیم توانمندسازی روان شناختی (45/0) و باور دینی درونی (29/0) بر کیفیت زندگی مثبت؛ و اثر مستقیم باور دینی بیرونی بر کیفیت زندگی (18/0-) منفی و هر دو در سطح 001/0 معنی دار بود. اثر مستقیم توانمندسازی روان شناختی بر باور دینی درونی (20/0) مثبت و اثر مستقیم توانمندسازی روان شناختی بر باور دینی بیرونی (17/0) منفی و هر دو در سطح 01/0 معنی دار بود. علاوه براین، اثر غیرمستقیم توانمندسازی روان شناختی بر کیفیت زندگی از طریق باور دینی درونی (05/0) و باور دینی بیرونی (03/0) مثبت و در سطح 05/0 معنی دار بود. بنابراین می توان گفت که باور دینی درونی و بیرونی نقش واسطه ای در ارتباط توانمندسازی روان شناختی با کیفیت زندگی داشت.
نتیجه گیریبر اساس یافته های به دست آمده، هرچقدر باورهای دینی در بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی بالاتر باشد، به همان میزان توانمندسازی روان شناختی و کیفیت زندگی بیشتر می شود. بنابراین، باورهای دینی متغیری اخلاقی - اسلامی است که می تواند بر توانمندسازی روان شناختی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد افیونی تاثیر بگذارد.
کلیدواژگان: باورهای دینی، سوء مصرف مواد افیونی، توانمندسازی روان شناختی، کیفیت زندگی -
صفحات 55-65سابقه و هدف
پرستاران در محل کار خود تحت فشارهای روحی و روانی فراوانی هستند؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خوش بینی و تجارب معنوی در پیش بینی فشار روانی پرستاران انجام شده است.
روش کارپژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری تمامی پرستاران بخش کرونایی و اورژانس بیمارستان ولیعصر بیرجند در دو ماه ابتدایی سال 1401 بودند که 104 نفر شامل همه افراد جامعه به صورت سرشماری و به روش نمونه گیری دردسترس در مطالعه شرکت کردند و به پرسش نامه تجارب معنوی آندروود و ترسی، خرده مقیاس خوش بینی پرسش نامه سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران و پرسش نامه استرس شغلی پرستاری گری تافت و اندرسون پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با کمک نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هانتایج نشان داد که همبستگی محاسبه شده بین تجارب معنوی (603/0-=r) و خوش بینی (416/0-=r) با فشار روانی منفی بود (01/0>P) و مولفه های تجارب معنوی و خوش بینی 8/46% از واریانس فشار روانی را تبیین کردند.
نتیجه گیرینتایج پژوهش اهمیت خوش بینی و تجارب معنوی را در کاهش فشار روانی پرستاران نشان می دهد؛ بنابراین در جهت کاهش فشار روانی پرستاران، تقویت خوش بینی و تجارب معنوی در قالب کارگاه های آموزشی در بیمارستان ها و مراکز مراقبت سلامت توصیه می شود.
کلیدواژگان: پرستاران، تجارب معنوی، خوش بینی، فشار روانی -
صفحات 66-77سابقه و هدف
شناسایی عوامل مرتبط با رضایت از زندگی معلمان برای برنامه ریزان و مدیران اجرایی آموزش و پرورش جهت ارتقای این شاخص ضروری است؛ ازاین رو مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش سبک زندگی در پیش بینی رضایت از زندگی معلمان متاهل با میانجی امیدواری انجام شده است.
روش کارروش پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. جامعه پژوهش معلمان متاهل مقطع متوسطه اول و دوم شهر تهران در سال تحصیلی 02-1401 بودند که 300 نفر واجد شرایط به روش نمونه گیری دردسترس نمونه پژوهش در نظر گرفته شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه های سبک زندگی لعلی و همکاران، امیدواری اشنایدر و همکاران و رضایت از زندگی دینر و همکاران استفاده شد. الگوی پژوهش و روابط بین متغیرها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 و نرم افزار Amos تحلیل شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هانتایج نشان داد که سبک زندگی (01/0>P و 649/0=β) به صورت مستقیم و مثبت بر امید؛ و هم به صورت مستقیم (01/0>P و 306/0=β) هم غیرمستقیم و با میانجیگری امید (05/0>P و 339/0=β) بر رضایت از زندگی تاثیر داشت و امید نیز به صورت مستقیم (01/0>P و 522/0=β) بر رضایت از زندگی تاثیر مثبت داشت.
نتیجه گیریمتصدیان نظام آموزشی جهت افزایش رضایت از زندگی معلمان به نقش سبک زندگی و امید در برنامه ریزی ها توجه کنند؛ همچنین می توان از طریق مداخلات آموزشی و درمانی در مدارس برای تحقق این مسیله اقدام نمود.
کلیدواژگان: امیدواری، رضایت از زندگی، سبک زندگی، معلمان -
صفحات 78-92سابقه و هدف
رشته های مرتبط با علوم بهداشتی به دلیل ارتباط تنگاتنگ با بهداشت و سلامت جامعه دارای حساسیت های بالایی است. از سوی دیگر، معنویت می تواند ظرفیت ویژه ای برای توسعه و ارتقای سلامت فراهم نماید. برنامه آموزشی معنوی تنها وسیله ای برای درک محتوای آموزشی نیست بلکه حرکتی فراتر از استدلال و شیوه های تحلیلی و اندیشه ورزی است که معمولا در خلال آموزش صورت می گیرد. هدف از این پژوهش تدوین سرفصل های پیشنهادی سلامت معنوی ویژه رشته های بهداشت بود.
روش کارمطالعه حاضر از نوع پژوهش در آموزش است که در سال 1400 در پنج مرحله انجام شده است. ابتدا، متون مرتبط با سلامت معنوی در علوم بهداشتی با تاکید بر آموزش سلامت معنوی مرور شد. در مرحله بعد، نظر متخصصان و کارشناسان بهداشت اخذ شد و سپس گروه خبرگان متشکل از استادان مجرب رشته های مرتبط با سلامت معنوی، روان شناسی و بهداشت جهت بررسی گویه های پیشنهادی (شامل اهداف از پیش تعیین شده) تشکیل گردید. گویه های پیشنهادشده حاصل نظرات گروه خبرگان در اختیار 15 نفر از متخصصان علوم بهداشتی و سلامت معنوی و روان شناسی قرار گرفت تا به شاخص های مربوط به نسبت روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی پاسخ دهند. در پایان نتایج به دست آمده جمع بندی و پیشنهاد شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هااین مطالعه به تدوین سرفصل درس سلامت معنوی ویژه رشته های علوم بهداشتی با 24 عنوان منجر شده که روایی محتوایی آنها نیز تایید شده است. عناوین فوق از لحاظ ضرورت عنوان و همچنین ارتباط عناوین انتخاب شده با عنوان سرفصل سلامت معنوی در رشته های بهداشت ارتباط قابل قبول دارد.
نتیجه گیریبا توجه به نظر خبرگان حوزه سلامت معنوی و علوم بهداشتی، سرفصل های پیشنهادشده می تواند به عنوان راهنما در جهت تکمیل و طراحی برنامه آموزشی درس سلامت معنوی در رشته های بهداشت در دانشگاه های علوم پزشکی ایران استفاده شود.
کلیدواژگان: سلامت معنوی، علوم بهداشتی، مراقبت معنوی -
صفحات 93-106سابقه و هدف
مطالعات نشان می دهد که وضعیت سلامت روانی دانشجویان علوم پزشکی نسبت به جمعیت عادی در معرض خطر بیشتری قرار دارد. عوامل متعددی با وضعیت سلامت روانی مرتبط است؛ به نظر می رسد یکی از عوامل مرتبط با آن مفهوم معنای زندگی باشد. ازاین رو مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین معنای زندگی و وضعیت سلامت روانی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران انجام شده است.
روش کاراین مطالعه از نوع توصیفی - تحلیلی است که در دانشگاه علوم پزشکی مازندران و با حجم نمونه 343 نفر انجام شده است. نمونه ها به روش دردسترس ساده جمع آوری شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه استاندارد معنای زندگی و فرم کوتاه پرسش نامه وضعیت سلامت روانی بود. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 26 تحلیل شد. همچنین برای تحلیل از آمار توصیفی و تحلیلی نیز استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هادر این مطالعه 343 دانشجو شرکت کردند که 147 نفر آقا و 195 نفر خانم بودند. طبق یافته ها گویه های حضور معنا و جست وجوی معنا با اضطراب، استرس، افسردگی و نمره کل وضعیت سلامت روانی رابطه معنادار معکوسی داشت (01/0P<).
نتیجه گیریبا توجه به اهمیتی که معنای زندگی در وضعیت سلامت روانی دانشجویان دارد باید به نظام های روان درمانی مبتنی بر مفهوم معنا اهمیت بیشتری داده شود.
کلیدواژگان: اضطراب، امیدواری، رضایت از زندگی، سبک زندگی، معنای زندگی -
صفحات 107-118سابقه و هدف
فرسودگی ازجمله خطرات شغلی کارکنان به ویژه پرستاران است که تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش ذهن آگاهی و تجارب معنوی در پیش بینی فرسودگی شغلی پرستاران صورت گرفته است.
روش کارپژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی است. جامعه پژوهش تمامی پرستاران شهر بیرجند در شش ماه دوم سال 1401 بودند که 280 نفر از آنان به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه های ذهن آگاهی چادویک و همکاران، تجارب معنوی اندروود و ترسی و فرسودگی شغلی ماسلاچ بود. جهت تحلیل داده های پژوهش از میانگین، انحراف معیار و آزمون همبستگی پیرسون با نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هانتایج نشان داد که رابطه بین ذهن آگاهی (569/0-=r) و تجارب معنوی (615/0-=r) با فرسودگی شغلی معکوس بود و مولفه های ذهن آگاهی و تجارب معنوی 9/42% از واریانس فرسودگی شغلی را پیش بینی کردند (01/0>P).
نتیجه گیریبر اساس یافته های پژوهش، با برنامه ریزی در جهت افزایش ذهن آگاهی و تجارب معنوی پرستاران می توان به کاهش فرسودگی شغلی آنان کمک قابل توجهی کرد.
کلیدواژگان: پرستاران، تجارب معنوی، ذهن آگاهی، فرسودگی شغلی -
صفحات 119-133سابقه و هدف
رفتار حمایتی یکی از شاخه های اساسی در روان شناسی اجتماعی است که بر ابعاد دیگر تاثیر می گذارد. هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه های رفتار حمایتی در منابع اسلامی بوده است. پرسش این پژوهش این است که مولفه های رفتار حمایتی از دیدگاه قرآن و روایات کدام است؟
روش کارپژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوا است که به کمک این روش مفاهیم، اصول، نگرش ها، باورها و تمامی اجزای مطرح شده در قالب یک متن بررسی شد. در مرحله نخست، مفاهیم مرتبط گردآوری و در مرحله دوم، معنا و تعریف هر یک از این مفاهیم از لغتنامه ها و کتب اصطلاح شناسی و منابع اسلامی مشخص شد. مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هانتایج نشان می دهد که از میان واژه های مرتبط با رفتار حمایتی در منابع دینی، معادل هایی برای رفتار حمایتی وجود دارد؛ همچنین، می توان مولفه هایی ازجمله داشتن کرامت نفس، نترسیدن از فقر، باور به بازگشت عمل به سوی خود و در پرتو وابسته نبودن به دنیا را برای رفتار حمایتی با رویکرد دینی در ارتقای رضایت از زندگی لحاظ کرد.
نتیجه گیریانسان هر چه بیشتر از رفتار حمایتی برخوردار باشد میزان تحقق مولفه ها در وی بیشتر است. بنابراین، باید کوشید در جامعه انسان ها هر چه بیشتر به مولفه های یادشده آراسته شوند.
کلیدواژگان: رضایت از زندگی، رفتار حمایتی، معادل یابی، منابع اسلامی -
صفحات 134-147سابقه و هدف
از لحاظ نروبیولوژیک گریه وسیله ای برای ابراز ناراحتی و غمگینی است که نشان دهنده به اوج رسیدن برانگیختگی هیجان است و موجب تغییر نظام خودمختار می شود. در این پژوهش با مروری استنتاجی بر مفاهیم گریه در علوم اعصاب، روان شناسی و قرآن و حدیث به بررسی ارتباط گریه بر امام حسین (ع) و اثر بهبودی آن بر شبکه شناخت و هیجان مغز پرداخته شده است.
روش کارپژوهش حاضر مطالعه ای کتابخانه ای - توصیفی است و برای گردآوری اطلاعات از کلیدواژه های گریه، اثرات فیزیولوژیک گریه، اثرات نوروبیولوژیک گریه و اثرات روان شناسی گریه بدون محدودکردن سال چاپ در منابع جست وجوی گوگل اسکولار، پابمد و اسکوپوس استفاده شد. همچنین در متون اسلامی تکیه بر اطلاعات جمع آوری شده از کتب حدیث و قرآن و نیز نرم افزارهای قرآنی و حدیثی و تفسیری بود که با تحلیل محتوا به بررسی متون پرداخته شد. مولفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هابه دنبال گریه، دستگاه هیجانی و روانی فرد به حالت تعادل و طبیعی برمی گردد. انسان در مواجهه با مسایلی که به او آسیب می زند یا از پاداش دورش می کند دچار وضعیت روانی منفی ارزشی می شود. اگر احساسات منفی در فرد استمرار یابد مانند شرایط استرس مزمن، دستگاه هیجانی به سمت ناهنجاری و اختلال پیش می رود؛ گریه می تواند وسیله ای برای تخلیه این احساسات منفی باشد. گریستن با تحریک فعالیت سلول های آینه ای موجب تقویت روابط انسانی و بین فردی نیز می شود و به عنوان سازوکاری مبتنی بر مبانی تکاملی در جهت نزدیک تر کردن افراد به یکدیگر عمل می کند. گریه اطلاعات قابل اعتنایی در باب نیازها، تعلق های اجتماعی و سرسپردگی های میان افراد در اختیار ما قرار می دهد. شهادت مظلومانه و جگرسوز امام حسین (ع)، فرزندان و یارانش و اسارت خانواده اش هر انسانی را غمگین می کند و به گریه می اندازد.
نتیجه گیریعزاداری و گریه بر اباعبدالله (ع) به دلیل پاداش های بی بدیلی که خداوند وعده داده است، علاوه بر اینکه هیجانات منفی را تخلیه می کند موجب القای احساس مثبت به دلیل تحریک دستگاه پاداشی می شود؛ بنابراین در این شرایط فرد بیشتر از هر زمانی به سمت داشتن ذهنی سالم تر پیش می رود.
کلیدواژگان: امام حسین، شناخت، گریه، هیجان -
صفحات 148-163سابقه و هدف
سلامت معنوی یکی از ابعاد چهارگانه سلامت است و با اکتساب کامل آن ابعاد دیگر سلامت نیز مسیر پویایی و ارتقا را خواهد پیمود. سلامت معنوی حالتی از داشتن و برخورداری از حس پذیرش، اتصال به قدرتی متعالی و طی مسیر در جهت خواست آن قدرت و یکپارچگی در کل وجود بر مبنای مسیر تعیین شده از آن است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و بازشناسی مولفه های اثرگذار سلامت معنوی بر سلامت نوجوان انجام شده است تا مسیر هموارتری فراروی پژوهش های آتی قرار دهد.
روش کاراین مطالعه با روش توصیفی - کتابخانه ای و مرور نظام مند تمامی مقالات فارسی و لاتین چاپ شده در بازه زمانی سال های 2017 تا 2023 مرتبط با سلامت معنوی و سلامت نوجوان در پایگاه داده های داخلی همچون تارنمای اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، اطلاعات نشریات کشور، پژوهشگاه علوم و فنون ایران و مرجع دانش؛ و پایگاه های انگلیسی زبان ازجمله اسکوپوس، گوگل اسکولار، پاب مد، ساینس دایرکت و وب آو ساینس با جست وجوی ترکیب لغات مرتبط صورت گرفت. در این بازه، بیش از 190 مستند به دست آمد. داده های مرتبط با سوال های پژوهشی که ارتباط و تاثیر سلامت معنوی با ابعاد مختلف گستره رشدی نوجوانی بود، بررسی شد. مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هابا بررسی اسناد منتخب، یافته ها نشان داده است که تمرکز بر جنبه معنوی، درک فرد را از خویشتن به عنوان انسانی کامل برای سازگاری با بیماری و مشکلات آماده می کند و در بهبود کیفیت زندگی و عملکرد اجتماعی نوجوان نقش بسزایی دارد.
نتیجه گیریبر اساس یافته های پژوهش می توان گفت دین و معنویت همچون حفاظی در برابر تاثیر منفی تجربیات استرس زای زندگی بر سلامت روان عمل می کند و با ارتقای شادکامی، بهزیستی، عزت نفس، تاب آوری، خرسندی، امیدواری و شکل گیری شخصیتی سالم و بالنده عامل افزایش خودکارآمدی عمومی و عملکرد اجتماعی و کاهش بزهکاری و رفتارهای پرخطر است و همچنین در جهت ارتقای آموزش و پرورش نوجوانان جنبه کاربردی پیدا می کند.
کلیدواژگان: دین داری، سلامت، سلامت معنوی، مذهب، معنویت، نوجوان -
صفحات 164-178سابقه و هدف
با توجه به وجود چندهزار روایت طبی و همچنین گسترش روزافزون استفاده های علمی و عملی از این روایات، بحث از روش فهم و برداشت از آنها امری ضروری است. برداشت از روایات طبی نیازمند ضوابطی است که در مواردی مستقل از ضوابط فهم روایات فقهی است. یکی از مهم ترین کتاب های طب مستنبط از روایات کتاب «دراسه فی طب الرسول المصطفی» است که نویسنده آن بر مبنای روش اجتهاد خود در این کتاب، اقدام به شاگردپروری و درمان بیماران نموده است. با توجه به تاثیر واقعی این روش اجتهاد بر زندگی افراد، هدف پژوهش حاضر بررسی میزان روایی این روش در حوزه روایات طبی بود.
روش کارپژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به متن کتاب مورد بحث و همچنین کتب تخصصی فقه و اصول و فقه الحدیث، به نقد و بررسی میزان روایی روش فهم روایات طبی در کتاب دراسه پرداخته است. مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.
یافته هانتایج نشان می دهد که نقدهای وارد بر روش اجتهاد از روایات طبی در کتاب دراسه شامل دو نوع کلی 1) رعایت نکردن ضوابط عمومی فهم روایات شامل: نص گرایی بدون فحص از قراین، تلاش نکردن برای بازسازی روایات تقطیع شده، بررسی نکردن کافی لفظی و موضوع شناسانه، تخصیص ها یا تعمیم های حدسی، حمل معانی روایات بر امور مادی، تجربی و فیزیکی؛ و 2) رعایت نکردن ضوابط اختصاصی فهم روایات طبی شامل: تسامح در تمییز قضیه حقیقیه از قضیه خارجیه و شخصیه، تمسک ناتمام به اطلاق و عموم می شود.
نتیجه گیریبررسی نمونه هایی از شیوه و سبک صاحب کتاب «دراسه» در فهم روایات طبی برای شناسایی و درمان بیماری ها، نشان می دهد موارد بسیار متعددی از استنباط های ایشان به دلیل بی توجهی به ضوابط اولیه و عمومی دانش فقه الحدیث قابل اعتماد نیستند. ازآنجاکه مسیله تشخیص و درمان بیماری ها تاثیر واقعی در زندگی انسان ها دارد و منجزیت و معذریت عندالله در اینجا مطرح نیست، نمی توان بدون بررسی صحت فهم صاحب «دراسه» از احادیث به آن اعتماد نمود.
کلیدواژگان: دراسه فی طب الرسول المصطفی، روایات طبی، روش اجتهاد، فقه الحدیث، نقد
-
Pages 1-6
The health of a society is one of the most important determinants of the progress of any community. Assessing the level of health in different communities is of great significance. For this reason, researchers are always striving to develop appropriate tools for measuring it. Since values and norms in any society are defined based on the perspectives and worldviews of its individuals, the tools created to measure health indicators, especially social, religious, and spiritual health, should be aligned with the do's and don'ts of that particular community.
Keywords: Health, Indicators, Society, Tools -
Pages 7-23Background and Objective
Based on the importance of spirituality and religious teachings in improving the mental health of the elderly and taking into account research records and cultural considerations of the Iranian society which has a deep connection with religion and spirituality, this study was conducted to investigate the effectiveness of contemplation of the holy chapters of the Quran on the happiness and self-care of elderly women in Tehran.
MethodsThis fundamental applied study is a type of non-clinical intervention study. The statistical population of the study consisted of Muslim women aged 60-75 living in Tehran. In this experimental study, with sample size of 40, after obtaining written informed consent, the participants were randomly divided into two groups: Contemplation (Tadabbor) and the Holy Quran Reading. Oxford Happiness and Yonesi Borojeni's Self-Care questionnaires were administered to the two groups, before and immediately after the intervention. Data analysis was performed using t-tests, paired samples t-tests and repeated measures analysis. In this study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests.
ResultsThe average self-care index was 103 (out of 145) and 110 in the Contemplation Group before and after the intervention, respectively, with a significant difference (P<0.005). In the Quran Reading Group, before and after the intervention, the values were 103 and 106, respectively (P<0.06). The average happiness index in the intervention group increased from 42.6 in the pre-intervention stage to 46.9 in the post-intervention stage, and these values in the control group changed from 43.3 in the previous stage to 46.4 in the next stage. The results of paired samples t-test before and after the intervention showed a significant increase in happiness in the Contemplation Group (P<0.003).
ConclusionParticipating in contemplation sessions or reading at least two pages of the Holy Quran on a daily basis, preferably the first method, increases the level of self-care and happiness in above 60 year old women.
Keywords: Happiness, Physical Self-care, Self-care during Illness, Spiritual-psychological Self-care, Social Self-care -
Pages 24-38Background and Objective
Religion and spirituality are the most common motivations for travel. Travelers with religious traditions are attracted to pilgrimage especially because of the need for self-knowledge and inner confidence. They look for emotional reawakening, physical and mental well-being, the realization of self-knowledge, and long life and health. Religious tourism is a multifaceted phenomenon that is created with a set of motivations. One of the most important motivations is health, and since happiness and hope have always been one of the concerns of human beings, and considering everyday problems, it can be effective in maintaining health. The present study aims to investigate the relationship between happiness and hope and spiritual health among religious tourists.
MethodsThe present study is descriptive survey-based and cross-sectional in terms of the time criterion seeks to describe and identify the relationship and correlation between happiness, hope, and spiritual health among religious tourists. The statistical population of the study included all the tourists (men and women) participating in the Arbaeen Walk in the years 2019-2020 being in the age range of 18-65, who, at the time of data collection, were in Shiraz. Due to the fact that there was no exact statistics related to the participants in the Arbaeen Walk, 384 people were selected based on Morgan’s table with an error rate of 5% in the statistical population of 500,000 and above. In the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests.
ResultsThe findings pointed to a significant relationship between the age and the level of the spiritual health of the respondents, and there was a significant difference between the marital status and the level of spiritual health. In addition, there was a significant relationship between the participating tourists’ happiness and spiritual health and hope and their spiritual health at the 99% confidence level.
ConclusionConsidering the fact that the Arbaeen Walk provides the ground for increasing the level of spiritual health, it is possible to develop plans to increase the level of happiness and hope among women and men of different ages during this event.
Keywords: Arbaeen Walk, Happiness, Hope, Religious tourists, Spiritual health -
Pages 39-54Background and Objective
Drug abuse is one of the most important health, psychological, and social challenges that most countries in the world face in some way and imposes many problems upon the societies. This study was conducted with the aim of structural modeling of the relationship between psychological empowerment and quality of life based on the mediating role of religious beliefs in patients with drug abuse.
MethodsThe method of this research is descriptive-correlational based on structural equation modeling. The statistical population of this study included all drug abusers who referred to the Peace Canopy addiction treatment center, located in Rasht. The participants included 300 patients selected by available sampling method. Psychological Empowerment Scale, World Health Organization quality of Life Scale and religious orientation scale were used to collect data. Also, structural equation modeling was used to analyze the data. In the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests.
ResultsThe results showed that all fit indices were in the desired range. The direct effect of psychological empowerment (0.45) and inward religious belief (0.29) on quality of life was positive and the direct effect of outward religious belief on quality of life (-0.18) was negative and both were at the significant level of 0.001. The direct effect of psychological empowerment on inward religious belief (0.20) was positive and the direct effect of psychological empowerment on outward religious belief (0.17) was negative and both were significant at the level of 0.01. The indirect effect of psychological empowerment on quality of life through inward religious belief (0.05) and outward religious belief (0.03) was positive and significant at the level of 0.05. Therefore, it can be stated that inward and outward religious beliefs play a mediating role in the relationship between psychological empowerment and quality of life.
ConclusionAccording to the results, the higher the religious belief in the patients with drug abuse, the higher their psychological empowerment and quality of life; therefore, religious beliefs as an Islamic moral variable can affect the psychological empowerment and life quality of the patients with drug abuse.
Keywords: Drug Abuse, Empowerment, Quality of Life, Religious Beliefs -
Pages 55-65Background and Objective
Nurses are under great mental and emotional pressure at work; therefore, the current research was conducted with the aim of investigating the role of optimism and spiritual experiences in predicting the psychological stress in nurses.
MethodsThe present study was a descriptive-correlational. The statistical population included all the nurses of the Coronary and Emergency Department of Waliasr Hospital in Birjand in the first two months of 2022; 104 nurses participated in the study selected by available sampling, including all the people of the statistical population in the form of a census; they responded to the Spiritual Experience Questionnaire of Underwood and Tersey, and the optimism subscale of the Psychological Capital Questionnaire by Luthans et al. Data analysis was done using Pearson's correlation test and multiple regression on the SPSS version 24 software. In the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests.
ResultsThe results showed that the calculated correlation between spiritual experiences (r=0.603) and optimism (r=0.416) with psychological stress was negative (P<0.01). And the components of spiritual experiences and optimism explained 46.8% of the variance in psychological pressure.
ConclusionThe results of the study show the importance of optimism and spiritual experiences in reducing the psychological stress of nurses, therefore, in order to reduce the psychological stress of nurses, it is recommended to strengthen optimism and spiritual experiences in the framework of educational workshops in hospitals and health care centers.
Keywords: Nurses, Optimism, Psychological Stress, Spiritual experiences -
The Role of Lifestyle in Predicting Life Satisfaction in Married Teachers with the Mediation of HopePages 66-77Background and Objective
Identifying the factors related to teachers' life satisfaction is necessary for the education planners and authorities to improve this index. Therefore, the present study was conducted with the aim of investigating the role of lifestyle in predicting life satisfaction of married teachers through the mediation of hope.
MethodsThe method used in the current research was descriptive correlational involving the use of structural equational modeling. The research community included first and second high school teachers in Tehran in the academic year 2022-2023, and 300 qualified people were selected as the research sample using available sampling method. In order to collect data, the lifestyle questionnaires of Laali et al., Schneider et al.'s hope and Diener et al.'s life satisfaction questionnaires were used. The research model and relationships between the variables were analyzed using SPSS software version 24 and Amos Software. In the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests.
ResultsThe results showed that lifestyle (P<0.01, β=0.649) has a direct and positive effect on hope. Lifestyle affects life satisfaction both directly (P<0.01, β=0.306) and indirectly through the mediation of hope (P<0.05, β=0.339). Hope has a direct positive effect on life satisfaction (P<0.01, β=0.522).
ConclusionIn order to increase life satisfaction in the teachers, the role of lifestyle and hope should be considered in planning by those involved in the educational system; It is also possible to deal with this problem through educational and therapeutic interventions in schools.
Keywords: Hope, Lifestyle, Life Satisfaction, Teachers -
Pages 78-92Background and Objective
Fields related to health sciences have high sensitivities due to their close relationship with health and community health. On the other hand, spirituality can provide a unique capacity to develop and promote health. The spiritual education program is not only a means to understand the educational content, but it is a movement beyond reasoning and analytical methods and thinking that usually takes place during education. The purpose of this research was to compile suggested topics of spiritual health for health disciplines.
MethodsThe current study is a research in education that was conducted in 2021 in five stages. First, the texts related to spiritual health in health sciences were reviewed with an emphasis on spiritual health education. In the next step, the opinions of health professionals and experts were obtained. Then an expert panel consisting of experienced professors in the fields related to spiritual health, psychology, and health was formed to review the proposed items (including predetermined goals). The suggested items resulting from the expert panel comments were given to 15 health sciences, spiritual health, and psychology experts to respond to the indicators related to content validity ratio (CVR) and content validity index (CVI). In the end, the obtained results were summarized and suggested. In the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests.
ResultsThis study developed the spiritual health course syllabus for health sciences majors with 24 titles, whose content validity was confirmed. The above titles were acceptable in terms of their necessity and the relationship of the selected titles with the title of spiritual health in health fields.
ConclusionAccording to the opinion of experts in the spiritual health and health sciences field, the proposed syllabus can be used as a guide to complete and design the curriculum of the spiritual health course in health fields in medical sciences universities of Iran.
Keywords: Health fields, Spiritual care, Spiritual health -
Pages 93-106Background and Objective
Studies have shown that the mental health status of medical students is more at risk compared to the general population. There are several factors associated with mental health status. One of the related factors seems to be the meaning of life. Therefore, this study was conducted to investigate the relationship between meaning of life and mental health status in students of Mazandaran University of Medical Sciences.
MethodsThis study is descriptive-analytical and was performed in Mazandaran University of Medical Sciences with a sample size of 343. Samples were collected by simple accessible sampling method. Data collection tools included standard questionnaire of meaning of life and short form of mental health questionnaire. Data were analyzed using SPSS software version 26. Descriptive and analytical statistics were also used for analysis. In the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interest.
Results343 students participated in this study, out of whom 147 were male and 195 were female. According to the findings, the items of presence of meaning and search for meaning in life have a significant inverse relationship with anxiety, stress, depression and the total score of mental health status (P<0.01).
ConclusionConsidering the importance of the meaning of life in the mental health status of students, more importance should be given to psychotherapy systems based on the concept of meaning.
Keywords: Anxiety, Depression, Meaning of life, Mental health, Stress -
Pages 107-118Background and Objective
Burnout includes occupational hazards of employees, especially nurses, and is affected by several factors. The present study was conducted with the aim of investigating the role of mindfulness and spiritual experiences in predicting burnout of nurses.
MethodsThe current research was descriptive-correlational. The sample population included all the nurses in Birjand, Iran, in the second six months of 2022, of whom 280 were selected through available sampling. The data collection instruments were Chadwick et al.'s mindfulness, Underwood and Tersey's spiritual experiences, and Maslach's burnout questionnaires. To analyze the data, the mean, standard deviation and Pearson correlation test were used on the SPSS version 22 software. In the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests.
ResultsThe results showed that the relationship of mindfulness (r=0.569) and spiritual experiences (r=-0.615) was inverse with job burnout, and the components of mindfulness and spiritual experiences predicted 42.9% of the variance in job burnout (P<0.01).
ConclusionBased on the results, by planning to increase the mindfulness and spiritual experiences of nurses, it is possible to significantly help reduce their burnout.
Keywords: Job Burnout, Mindfulness, Nurses, Spiritual experiences -
Pages 119-133Background and Objective
Supportive behavior is one of the basic branches in social psychology that affects other dimensions. This research aims to identify the components of supportive behavior in Islamic sources.
MethodsThe current research involved content analysis. The study examined the concepts, principles, perspectives, beliefs, and all the mentioned elements within the framework of a text. In the first stage, the relevant concepts were collected, and in the second stage, the meanings and definitions of each of these concepts were identified through dictionaries, terminological books, and Islamic sources. The authors reported no conflict of interests in the present study.
ResultsThe findings show that among the words related to supportive behavior in religious sources, there are some equivalents. Also, components such as having self-worth, not being afraid of poverty, believing in the return of actions to oneself and non-attachment on the material world can be considered for supportive behavior with a religious approach in improving life satisfaction.
ConclusionThe more supportive behavior a person has, the higher the degree of realization of the components in them. Therefore, you should try to decorate the mentioned components as much as possible in human society.
Keywords: Finding equivalents, Islamic sources, Life satisfaction, Supportive behavior -
Pages 134-147Background and Objective
Neurobiologically, crying is a means of expressing sadness, which indicates the height of arousal and changes the autonomic system. In this study, with an inferential review of the concepts of crying in neuroscience, psychology and the Quran and hadith, the relationship between crying for Imam Hussein (pbuh) and its healing effect on the cognitive and emotional network of the brain was investigated.
MethodsThe current research is a library-based descriptive study and for data collection, the keywords crying, physiological effects of crying, neurobiological effects of crying and psychological effects of crying were used without limiting the year of publication on Google Scholar, PubMed and Scopus databases. Also, Islamic texts relied on data collected from Hadith collections and the Quran, as well as Quranic and Hadith software and commentaries, which were analyzed through content analysis. The authors of the article reported no conflict of interest.
ResultsFollowing crying, the emotional and psychological system returns to balance and normality. Mental state shifts to negative value when humans are close to punishments or away from rewards. The emotional system will be disturbed if the negative mood or stress becomes chronic. Crying can be a way to discharge negative emotions and distress. It stimulates the activity of mirror neurons and enhances the interpersonal relationships and acts as a mechanism based on evolutionary principles to bring people closer to each other. Crying provides us with important information about the needs, social affiliations, and commitments of individuals. Victimized and bitter martyrdom of Imam Hussain (pbuh), his children and companions, and his family's captivity can make everybody weep.
ConclusionMourning and crying for Imam Hossein (pbuh) because of the beautiful rewards that God has promised, not only releases the negative emotions, but also induces positive feelings due to stimulation of the reward system. Thus a person that is crying for Imam Hossein (pbuh) will have healthier mind.
Keywords: Crying, Cognition, Emam Hossein, Emotion -
Pages 148-163Background and Objective
Spiritual health is one of the four dimensions of health, and its full acquisition leads to the dynamic progression of other dimensions of health. Spiritual health is a state of having and experiencing a sense of acceptance, connection to a higher power, and following a path towards the desired strength and integrity in one's entire existence based on the determined path. The present study aims to examine and identify the influential components of spiritual health in the well-being of adolescents to pave the way for future research.
MethodsThis study was conducted using a descriptive library-based method and a systematic review of all Persian and English articles published between 2017 and 2023 related to spiritual health and adolescent health in databases such as the Scientific Information Database of Jihad University, national journals, the Iranian Institute for Research and Development in Medical Sciences, and international databases including Scopus, Google Scholar, PubMed, ScienceDirect, and Web of Science, using relevant keyword combinations. In this range, more than 190 documents were obtained. The data related to research questions regarding the relationship and impact of spiritual health on various dimensions of adolescent growth were examined. The authors of the articles did not report any conflicts of interest.
ResultsBy examining the selected documents, the findings showed that a focus on the spiritual aspect prepares individuals for coping with illness and problems by enhancing their self-perception as complete human beings. It plays a significant role in improving the quality of life and social performance of adolescents.
ConclusionBased on the research findings, it can be stated that religion and spirituality act as protective factors against the negative effects of life stressors on mental health. By promoting happiness, well-being, self-esteem, resilience, contentment, hope, and the development of a healthy personality, it contributes to increasing general self-efficacy, social functioning, and reducing delinquency and risky behaviors. Furthermore, it has practical implications for the education and upbringing of adolescents.
Keywords: Adolescents, Health, Religiousness, Religion, Spirituality, Spiritual Health -
Pages 164-178Background and Objective
Considering the abundance of medical narrations in Islamic tradition on the one side and daily increase in their scientific and practical use in medicine on the other, the way these narrations are interpreted and implied is a crucial issue to discuss. Interpreting and understanding these medical narrations requires some standards independent from those used in the domain of jurisprudence. Among the important medical books derived from these narrations is “Derasah fi Tib al-Rasoul al-Mustafa” the author of which has used the Ijtihad Method to train medical students and treat patients. Thus, considering the real effect of this ijtihad method on patients’ lives, the purpose of this study is to investigate the validity of this method in the field of medical narrations.
MethodsThe current research was conducted utilizing a descriptive-analytic method and relied upon the aforesaid book and books from the field of jurisprudence and the principles of jurisprudence to evaluate and criticize the method employed in the book discussed. The authors reported no conflict of interests.
ResultsIt was found that the criticisms targeted at the methodology of Ijtihad from medical narrations used by the book involve, 1) neglecting the general standards of understanding and interpreting the narrations which entail; heavy dependence on the texts without considering the associated evidences, neglecting rebuilding broken up narrations, deficient lexical and topical investigation, speculative generalizations and specializations, extending the meaning of narrations to material issues, 2) neglecting the exclusive standards for interpretation of medical narrations including; neglecting the distinction among a real (fulfilled) case, a potential (assumed) case and particular (conditional) case.
ConclusionStudying the examples from method and style of the book in interpreting medical narrations with regard to recognition and treatment of illnesses showed that the inferences made by the book are not reliable due to their inattention to primary standards and general knowledge of narrations’ jurisprudence. Thus, without ensuring the validity and accuracy of the authors’ interpretations, the method is not reliable because it exerts real effects on human lives.
Keywords: Criticism, Derasah fi Tib al-Rasoul al-Mustafa, Jurisprudence of hadith, Medical hadiths, Method of understanding