نشریه مطالعات نقد زبانی و ادبی
پیاپی 25 (تابستان 1402)

پروفسور متیو لیپمن از بنیانگذاران برنامه فبک است. این برنامه در پی مهارت آموزش تفکر به کودکان است و داستان ابزاری است که این برنامه برای پیشبرد اهدافش به کار می گیرد. در این پژوهش که با روش توصیفی– تحلیلی و از منابع کتابخانه ای صورت می گیرد، غنای فلسفی، ادبی و روان شناختی داستان کوراوغلو و کچل حمزه اثر صمد بهرنگی بر اساس نظریه متیو لیپمن بررسی شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که داستان از نظر غنای فلسفی مطلوب و از نظر درونمایه تلقینی صریح دارد که نیازمند بازنویسی است و از نظر چالش خیزی مطلوب است و پرسش های زیادی را به ذهن مخاطب متبادر می سازد و از نظر گفت و گو نیز تاحدی مطلوب می نماید. از نظر ساحت ادبی، شخصیت پردازی برای قهرمان داستان به نحو خوبی صورت گرفته، اما پیش داوری درباره برخی از شخصیت ها از ضعف های آن به شمار میرود. از نظر پیرنگ نیز پایانی بسته دارد که از نقاط ضعف آن به شمار میرود، اما از نظر باورپذیری مطلوب است. در ساحت غنای روان شناختی، در زبان واژگان اگرچه اصطلاحات و کنایاتی در آن وجود دارد، اما زبان آن ساده و قابل درک برای کودکان است. در تناسب مفاهیم آن در برخی از بخش های داستان صحنه های تهدیدآمیز و خشونت باری وجود دارد که نیازمند بازنویسی است.

شناخت مکتب های فکری به عنوان یکی از مهمترین آبشخورهای پیدایش مکتب های ادبی ، برای فهم متون ادبی هدفی ضروری است. در غرب، از دیرباز با نظریه پردازی های گوناگون به تحلیل چگونگی مبانی معرفتی آثار ادبی پرداخته شده است؛ اما در شرق به این نکته توجه چندانی نشد. همین کم توجهی به نظریه ها و مکتب های ادبی متون فارسی ما را به مطالعه یکی از این رویکردهای فکری که مبنای معرفتی مهمترین جریان ادبی فارسی یعنی ادبیات عرفانی و غنایی در یک بازه زمانی خاص بوده، واداشت. قرن ششم، آغاز عصری است که مکتب کلامی اشاعره با میراث گرانقدر عرفانی ادبی پیوند خورد و عارف شاعران بسیاری با بهره گیری از اصول و قواعد این مکتب به بیان اندیشه های خود با ادبیات پرداختند. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به تبیین چگونگی مبانی این مکتب فکری ادبی با استناد به متون ادبی پرداخته شد، و معلوم گردید که اصول فکری اشاعره در تار و پود این متون تنیده شده و بدون فهم آنها درک درستی از این متون دریافت نمیشود. در ضمن، این پژوهش روشن کرد که می توان در ادبیات فارسی مکاتب فکری ادبی مانند مکتب اشاعره را با مبانی و قواعد خاص خود طراحی و تالیف کرد که زمینه شکل گیری اسطوره متن هایی مانند: حدیقه سنایی، منطق الطیر، مثنوی معنوی مولوی و دیوان حافظ باشد.

فراشعری ژانری ست که برای اولین بار در ایران با کتاب جنس سوم(1384) مقوله بندی و تئورایز شد. نمونه هایی ارائه شده اغلب دارای ویژگی های پست مدرنیستی مانند؛ پلی فونی، بازی زبانی، آغازهای ناگهانی و پایان های باز، بازی با دستورزبان در زاویه عمودنگرانه یعنی حرکتی فرارونده برای گذر از هرگونه سیستم محوری در شعر است. در سیستم طولی فراشعر سبک شعر ما هو شعر جای خود را در مسیر تکوینی طولی به شعر ما هو کلمه می دهد. یعنی فراشعر در ساحت طولی، توامان نه مقید و نه منکر هیچ یک از ساحات مکشوف و نامکشوف هنری کلمه نخواهد بود. و با توجه به نگاه هستی شناسانه هنر بی قید و شرط و متعالی شعر از تمامیت فضای نگرشی و نگارشی سبک ها، ژانرها، و مکاتب شعری، داستانی و دیگر ژانرها در راستای کلمه محور کردن این نگاه هستی شناسانه بهره می برد. این نوشتار که به روش توصیفی-تحلیلی فراهم آمده، درصدد است تا تعریفی منسجم از فراشعر و شاخصه های آن در ادبیات ارائه دهد. تا مشخص شود که فراشعر در مکتب اصالت کلمه با نام هایی که این عنوان را یدک می کشند، متفاوت و تمایز است.

در پژوهش حاضر سخن از برپایی عدالت و برابری اجتماعی در جامعه استبدادی زمان قاجار است که به ادبیات مشروطه مشهور شده است. شاعران مشروطه، خواهان عدالت اجتماعی، مشارکت سیاسی مردم در جامعه و توزیع قدرت برای رفع ظلم و ستم و کسب علم و دانش بودند. این شاعران و روشنفکران می خواستند، قدرت شاه را تعدیل و سبب افزایش قدرت مردم شوند، به آموزش افراد جامعه بالاخص زنان، به طور ویژه پرداخته شود، به اوضاع کارگران و قشر کم درآمد جامعه توجه شود. در این زمان بود که شاعرانی مانند ملک الشعرای بهار، عارف قزوینی، ایرج میرزا، نسیم شمال و میرزاده عشقی نماد آرمان خواهی یک ملت شدند تا مردم ایران نیز مانند مردم کشورهای اروپایی دارای رفاه نسبی و پیشرفت باشند. هدف این پژوهش بررسی جنبه های مختلف پرداختن به عدالت در اشعار این شاعران است. روش کار در این پژوهش، توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بیشترین بسامد در زمینه عدالت خواهی مربوط به نسیم شمال و کمترین آن مربوط به میرزاده عشقی است.

در این مقاله پژوهشی که از میان فراگیران و دانشجویان در درس زبان انگلیسی به عمل آمد، در یک بررسی آماری به صورت پرسش نامه ای و میدانی علل ضعف در یادگیری دستور زبان بررسی شد و ارتباط از میان 45 نفر دانشآموزان واقع درکتابخانه 17 شهریور تهران و دانشجویان دانشگاه علمی- کاربردی استان تهران را تشکیل می دادند. در این مطالعه شاخص های توصیفی انجامشد. نتایج SPSS ضریب همبستگی متغیرهای زمانی و علل ضعف بررسی شدند و به صورت توصیفی- تحلیلی و با استفاده از این نرم افزار نشان داد 90 لازم به درس زبان انگلیسی هستند،اما درصد بسیار ´ درصد زبانآموزان دارای انگیزه و علاقه اندک،وقت و زمان کافی در انجام تمرینات عملی صرف می نمایند و فاقد برنامهریزی منسجم هستند. این پژوهش برارتباط موثر میان علاقه و انگیزه، صرف زمان و تمرین همراه با برنامه ریزی تاکید دارد و بر ایجاد شرایط محیطی، معلمان خلاق و محتوای مفهومی آموزشی استناد می ورزد. این پژوهش با نگاهی جدید به چالش های پیش رو در یادگیری زبان انگلیسی می پردازد و شیوه های کاربردی موثر را برای رفع موانع ارائه می دهد. همچنین رهیافتی برای پژوهش های آتی پیرامون آموزش دستور زبان و زبان شناسی کاربردی خواهد بود.

لایزنگان روستایی کوهستانی با آب و هوای سردسیری در شهرستان داراب است که در استان فارس واقع شده است. نگارنده در این پژوهش که روش تحقیق آن، تحلیل محتوا با رویکرد تحلیلی- توصیفی بوده، به توصیف وابسته های اسم در گروه اسمی این گویش پرداخته است. وابسته پذیری، یکی از ویژگی های اسم به شمار می آید. ترتیب وابسته ها در گروه اسمی را یکی از اصلی ترین پارامترها در تحلیل های رده شناختی دانسته اند. با توجه به این پژوهش می توان گفت: به طور کلی در گویش لایزنگانی، جایگاه وابسته ها همانند فارسی معیار است و هنگامی که با هم می آیند، تقدم و تاخرشان ناممکن است. در این گویش اگر مضاف مختوم به همخوان باشد با کسره اضافه به مضافالیه اضافه می شود. اما اگر مضاف مختوم به واکه باشد با توجه به نوع واکه، شیوه های اضافه شدن مضاف به مضافالیه متفاوت است. اضافه بنوت در این گویش از جمله اضافه های پرکاربرد است. در این گویش، معمولا همانند زبان محاوره به جای به کار بردن ممیزها از «تا» استفاده می شود. همچنین در مقابل نشانه نکره «ی» در این گویش از نشانه معرفه «_ و» استفاده می شود.