فهرست مطالب
نشریه پژوهش در آموزش زیست شناسی
پیاپی 1 (بهار 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/03/01
- تعداد عناوین: 7
-
صفحات 3-4
به نام او که بهترین معلم است در عصری که دستاوردهای دانش و فناوری به نحوی روزافزون حیات فردی و جمعی را دستخوش دگرگونی سریع و عمیق ساخته است، مجالی برای سبک های آموزشی از نوع آزمون و خطا نیست. بسنده نمودن و تداوم شیوه های متعارف، نه صرفا خطایی در فرآیند تعلیم و تربیت که در جا زدن در میدانی است که در آن با شتابی شگفت آور رقیبان، گوی سبقت را از ما می ربایند. این وضعیت را هشداری آگاه کننده می دانیم تا در نخستین مجال، فرصت طلبانه خود را با الزامات نوین آموزش با نگاه به آینده سازگار نماییم. کیفی سازی آموزش و انتقال آن به حیات اجتماعی فراگیران را، رسالت اصیل و جان مایه اسلوب های نوین آموزش دانسته اند. در این بین، بار اصلی تحقق این دو رسالت، بی شک بر عهده معلمان توانمندی است که نه فقط به این ضروریات بینادین واقفند که خود حامل و بلکه عامل آنند. اعتبار معلم به مثابه قوه محرک و پیشران میدان آموزش بگونه ای است که هیچیک از مکاتب و مسلک های بشری قادر به ارائه جایگزین برای آن نبوده است. از همین روست که تازه ترین رویکردهای توسعه و پیشرفت، عنصر کارآمد و محوری را، در تحقق آنچه توسعه پایدار و فراگیر نامیده شده، معلمانی توانمند و رشدیافته دانسته اند که بار اصلی آموزش را به مثابه قلب تپنده توسعه پایدار و همزمان پاسخگو به مطالبات متحول فراگیران بر دوش می کشند. رویکردهای نو، آموزش را به خلاف گذشته محدود به انتقال شماری تکنیک ها و شیوه های تدریس نمی دانند. از نگاه آنها آموزش امری اجتماعی است که با زندگی فردی و جمعی فراگیران درآمیخته و آموزش دهندگان و معلمان نیز بخشی از آنند. در این بین آموزش علوم تجربی و به طور خاص دانش زیست شناسی نمی تواند برکنار از این تحولات باشد. درآمیختن دانش زیست شناسی با اصل حیات اجتماعی، درکنار ابداع و ترویج شاخه های نو از این دانش در قالب میان رشته ای ها، لزوم بازنگری جدی در اسلوب های آموزشی آن را یادآور می شود. این ضرورت با در نظر داشتن الزامات همسو شدن با حرکت جهانی توسعه پایدار و نقش دستاوردهای دانش زیست شناسی در رفع نیازهای بنیادی جامعه از یک سو؛ و اهتمام به توسعه دانش بومی در چارچوب اسناد بالادستی مانند سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از سوی دیگر، اهمیت توجه به تدوین برنامه درسی مطلوب و تربیت معلمان شایسته و آگاه به مرزهای دانش زیست شناسی را دوچندان می نماید. بی شک گام نهادن در چنین مسیری نیازمند شکل گیری گفتمانی نو در عرصه آموزش زیست شناسی شامل اجزای تشکیل دهنده آن اعم از مدیریت نظام آموزشی، محتوا و رسانه های آن، معلمان و شایستگی های ایشان، فراگیران و نیازهایشان، سبک های آموزشی و مهارتی و درنهایت ساختارهای نظام آموزش است. در چنین بستری است که "فصلنامه پژوهش در آموزش زیست شناسی" دانشگاه فرهنگیان با امید به آنکه نقشی هر چند کوچک در شکل گیری این گفتمان ایفا کند به همت مسئولان دانشگاه وارد میدان شده است. اگر چه نوپایی مجله همسنگ با نوپایی اصل رشته آموزش زیست شناسی در ایران است؛ اما پشتگرمی دست اندارکاران به دانش انباشته و تجربه اندوخته معلمان و استادان، چشم اندازی روشن برای تلاشی اثر بخش را پیش روی ایشان ترسیم کرده است. فصلنامه خود را مقید به تلاش برای تحقق این اهداف و برنامه ها می داند: ارتقا و بروز رسانی دانش زیست شناسی در کشور با کمک به شکل گیری گفتمانی نو در آموزش زیست شناسی، کمک به رفع کاستی های نظام آموزش زیست شناسی از طریق آسیب شناسی، تبیین و انتقال تازه ترین یافته های آموزش کارآمد زیست شناسی به فراگیران، کمک به خودبسندگی و ارتقاءیابی دانشی و آموزشی دبیران زیست شناسی، فراهم سازی بستری مناسب برای اشتراک گذاری و دسترسی به تازه ترین تجارب زیسته معلمان و استادان بومی و غیر بومی در قالب انتشار مقالات و گزارش های علمی - آموزشی تالیفی (یا ترجمه) که در اولویت نیاز دبیران زیست شناسی و فراگیران سراسر کشور قرار دارد. "فصلنامه پژوهش در آموزش زیست شناسی" مشخصا آمادگی خود را برای انتشار یافته های علمی – پژوهشی استادان، دانشجویان و پژوهشگران در زمینه ی روش ها و فنون آموزش های نوین زیست شناسی، تحلیل محتوای مواد و رسانه های آموزش زیست شناسی، فناوری در آموزش زیست شناسی، مطالعات تطبیقی در آموزش زیست شناسی، بیان تجربه های زیسته در آموزش زیست شناسی، تعامل آموزش زیست شناسی با حوزه های پر اهمیتی همچون توسعه پایدار، مخاطرات محیطی، امنیت محیطی، حیات جمعی اجتماعی، اشتغال و کارآفرینی، آینده آموزش زیست شناسی و سایر محورهای مرتبط اعلام می دارد. امید است استادان، پژوهشگران، دبیران و دانشجو- معلمان زیست شناسی سراسر کشور، فصلنامه را در تحقق بیشتر و بهتر اهداف آن یاری نمایند.
-
بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه درسی جدید رشته آموزش زیست شناسی دانشگاه فرهنگیان درمقایسه با برنامه قبلیصفحات 5-14
ازحدود سه سال پیش، برنامه درسی جدید رشته کارشناسی آموزش زیست شناسی در پردیس های دانشگاه فرهنگیان، به اجرا درآمده است. نظر به تاثیر عمیقی که برنامه درسی بر سطح دانش، مهارت و نگرش دانشجو معلمان دارد، نقد و بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه های درسی جدید، اجتناب ناپذیر است. هدف این تحقیق که اولین تحقیق در این زمینه است، مقایسه اجمالی انواع دروس ارائه شده در برنامه جدید به طور اجمالی از نظر کیفیت و کمیت با برنامه قبلی (رشته دبیری زیست شناسی) بوده است. جامعه آماری، برنامه درسی تقصیلی رشته آموزش زیست شناسی و رشته دبیری زیست شناسی بوده است. روش تحقیق در بررسی کمی، تعداد واحد ها و سهم دروس و از نوع توصیفی و در بررسی کیفی از روش تحلیل تاملی بهره گرفته است. مهم ترین تغییرات کمی، کاهش سهم واحد های تخصصی زیست شناسی از %3/50 به %38، دروس علوم پایه از %6/14 به %7/4 و افزایش سهم دروس تربیتی از %5/17 به %3/39 در برنامه بوده است. کاهش چشمگیر سهم واحد های تخصصی زیست شناسی و کاهش واحد های مستقل آزمایشگاهی از 20 واحد به 7 واحد، ازجمله نقاط ضعف برنامه جدید از نظر کمی است. افزایش میزان واحد های کارورزی از 4 واحد در دو ترم به 8 واحد در چهار ترم و نیز تعریف دروس تخصصی تربیتی (PCK) یا دانش آموزش محتوا، از مهمترین نقاط قوت در این برنامه ارزیابی می شود. با توجه به نقش وحدت بخش و بنیادینی که نظریه تکامل در علوم زیستی دارد، حذف واحد درس تکامل یک نقطه ضعف آشکار، در برنامه جدید محسوب می شود.
کلیدواژگان: آموزش زیست شناسی، برنامه درسی، دانشگاه فرهنگیان، دبیری زیست شناسی -
صفحات 15-30زیست شناسی یکی از مهم ترین دروس علوم تجربی است که ارتباط نزدیکی با مباحث دانشی مهم از جمله ساختار بدن موجودات و خلقت آن ها دارد. بنابراین هر شخصی با هر رشته تخصصی نیاز به آموزش بخشی از این رشته راهبردی دارد. روش پژوهش در این مقاله مروری بوده و نویسنده با بررسی و مطالعه دقیق مقالات متعدد و تجربیات شخصی سعی بر توصیف و تجزیه و تحلیل موضوع از ابعاد مختلف نموده است. موضوع خلاقیت برای همه رشته ها به ویژه رشته های تخصصی اهمیت زیادی دارد. آموزش سنتی درس زیست شناسی علاوه بر عدم رشد تفکر انتقادی در دانش آموزان، موجب ایجاد شکاف عمیق بین برنامه درسی قصد شده و اجرا شده گردیده است. بنابراین تحول در آموزش و هدایت آن به سمت خلاقیت ضروری می باشد. دشواری های یادگیری در زیست شناسی، الگوهای تدریس، وجود موضوعات چالشی و نقص برنامه درسی از چالش های مهم آموزش درس زیست شناسی می باشند. تقویت حل مسئله، کشف ارتباطات جدید بین مفاهیم و استفاده از آموزش تلفیقی از راهکارهای ذکر شده در این مقاله می باشند. آموزش خلاق موجب بهینه سازی کارکرد مغز و کاهش استرس می گردد که به افزایش یادگیری می انجامد.کلیدواژگان: برنامه درسی، تفکر انتقادی، حل مسئله، علوم پایه، کارکرد مغز
-
صفحات 31-49روش تدریس5E با رویکرد ساختن گرایی یکی از نظریه های برگرفته از نهضت فلسفی اجتماعی پست مدرنیسم در قرن بیستم است. در این روش 5 مرحله اصلی برای اجرای الگو در ساختن گرایی در نظر گرفته می شود؛ که عبارتند از درگیرکردن، کاوش، شرح و توصیف، گسترش و ارزشیابی؛ هدف این پژوهش مطالعه اثربخشی روش تدریس 5E بر حیطه های شناختی (دانش، درک و فهم، کاربرد، تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزشیابی) درس زیست شناسی است. روش این پژوهش، شبه آزمایشی در دو گروه مستقل آزمایش و گواه و اجرای پس آزمون است. جامعه ی آماری این تحقیق شامل همه ی دانش آموزان پایه دهم رشته علوم تجربی دوره ی متوسطه دوم مدارس پسرانه شهر خلخال در سال تحصیلی 9695 می باشد. برای جمع آوری مبانی نظری و ادبیات تحقیق از روش اسنادی و برای گرداوری داده های بخش میدانی از روش پیمایش با تکنیک پرسشنامه(آزمون کتبی محقق ساخته) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل و ارزیابی فرضیه ها از نرم افزار آماری spss21 و با توجه به نرمال نبودن داده ها از آزمون ناپارامتریک من ویتنی استفاده شد. یافته ها حاکی از تفاوت معنادار بین دانش آموزان گروه گواه و آزمایش از نظر یادگیری درس زیست شناسی در حیطه های شناختی با روش تدریس 5E است. این نتایج نقش و اهمیت روش تدریس 5E را در تدریس درس زیست شناسی نشان می دهد که می تواند در تدریس برخی از مباحث زیست شناسی جایگزین مناسبی برای روش سخنرانی باشد.کلیدواژگان: روش تدریس 5E، یادگیری، حیطه ی شناختی، درس زیست شناسی
-
صفحات 50-61تحول در نظام آموزشی معادل با تحول در نیروی انسانی آن کشور و سازندگی در آینده است. یکی از عناصر مهم و اساسی هر نظام آموزشی، کتاب درسی است و بهبود این بخش منجر به تغییراتی مهم در جامعه و تغییر گسترده در سیر یادگیری می شود. در این پژوهش کتاب زیست شناسی پایه دهم دوره دوم متوسطه رشته علوم تجربی سال 1396، طبق الگوی فعال- غیرفعال ویلیام رومی مورد بررسی قرارداده شد. روش تحقیق، تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش، کتاب زیست شناسی پایه دهم دوره دوم متوسطه رشته علوم تجربی سال 1396 است. بر اساس یافته های پژوهش، ضریب درگیری یادگیرنده در بخش های متن، تصاویر و فعالیت ها به ترتیب 038/0، 1/0 و 65/0 به دست آمد. نتایج نشان دهنده ی فعال بودن کتاب در قسمت فعالیت ها و غیرفعال بودن آن در دو بخش متن و تصاویر است. فعال بودن کتاب به معنای قدرت درگیری دانش آموز درروند آموزش است؛ قدرتی که در آموزش غیرفعال دیده نمی شود.کلیدواژگان: زیست شناسی پایه دهم، فعال- غیرفعال، تحلیل محتوا، ویلیام رومی
-
صفحات 62-71
روش M-learning (به کارگیری موبایل در آموزش) روشی کلی و جدید در کاربرد تکنولوژی در آموزش است. برای اجرایی کردن آموزش با این روش، باید از موبایل استفاده کرد. این مطالعه، شبکه ی اجتماعی اینستاگرام را به عنوان یک برنامه کاربردی در نظر گرفته و نقش آن را در تدریس مبحث مشکلات عضلانی- استخوانی کتاب سلامت و بهداشت بررسی کرده است. روش به کار رفته در پژوهش از نوع شبه آزمایشی در دو گروه آزمایش و شاهد، با اجرای پس آزمون است. جامعه ی آماری این تحقیق شامل 88 دانش آموز پایه ی دوازدهم در سه مدرسه در شهر ورامین است. نتایج نشان داد که علی رغم وسعت کاربرد این برنامه و علاقه مندی دانش آموزان به استفاده از آن، تفاوت معناداری بین دو گروه استفاده کننده از این برنامه و دانش آموزانی که از آن استفاده نکرده بودند وجود ندارد؛ لذا پیشنهاد می شود از این روش به عنوان یک روش کمکی و نه جایگزین، برای آموزش مفاهیم درسی و تعامل بیشتر با معلم و سایر دانش آموزان به خصوص در مدارس کم امکانات استفاده گردد.
کلیدواژگان: اینستاگرام، M-Learning، سلامت و بهداشت پایه دوازدهم، مشکلات عضلانی- استخوانی -
صفحات 72-82
یکی از مهم ترین اهداف آموزش و پرورش در کشورهای پیشرفته، شکوفایی و خلاقیت است. آموزش و پرورش به عنوان مهمترین نهاد آموزشی با تولید محتوای خلاق می تواند در این باره بسیار تاثیر گذار باشد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی -پیمایشی از نوع تحلیل محتوا به روش خلاقیت گیلفورد و کاربردی می باشد. جامعه آماری شامل محتوای کتاب زیست شناسی سال یازدهم دوره متوسطه دوم و کتاب علوم طبیعی دبیرستان های کشور آمریکا می باشد. در مرحله اول سوالات، تصاویر، فعالیت ها و متن کتاب ها مشخص و کد گذاری شد، در مرحله دوم کلیه واحدها در تمامی قسمت ها با طبقه مورد نظر، از نظر شاخص های خلاقیت گیلفورد مطابقت داده شدند. داده های حاصل با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در محتوای بخش دستگاه حرکتی کتاب زیست شناسی یازدهم با توجه به سطوح خلاقیت گیلفورد به سطوح حافظه شناختی و تفکر همگرا توجه نشده است ولی به سطوح دیگر از جمله تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب توجه لازم صورت گرفته است. در حالی که در متن کتاب علوم طبیعی دبیرستان های کشور آمریکا به سطوح حافظه شناختی و تفکر همگرا توجه شده است ولی به سطوح دیگر از جمله تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب توجهی صورت نگرفته است. بنابراین کتاب زیست شناسی یازدهم در مقایسه با کتاب علوم طبیعی مدارس آمریکا به محور اصلی خلاقیت از دیدگاه گیلفورد (تفکرهمگرا) توجه بیشتری داشته است.
کلیدواژگان: تحلیل محتوا، روش خلاقیت گیلفورد، کتاب زیست شناسی 2، تفکر همگرا، تفکر واگرا
-
Pages 3-4
-
Pages 5-14
Since three years ago, new curriculum of Biology education has been administrated in Farhangian university. Regarding to deep effect of curriculum on knowledge, skills and insights of new students, criticize and investigation of strength and weakness points of new curriculums are inevitable. The main goal of this research (which is the first one in this field), is to compare new and old curriculum of Biology education course qualitatively and quantitatively. Research method is content analysis in quantitative part and tamely content analysis in qualitative part. The decrease in Biology courses share, from 50.3% to 38% and the science courses from 14.6% to 4.7%, and the increase of educative courses from 17.5% to39.33%, are the most remarkable quantitative changes. The sharp decline of Biology and laboratory courses is the most notable weaknesses of the new curriculum. The increasing of the internship courses from 4 in two semesters, to 8 in four semesters, and Definition of (PCK) courses are the most remarkable strengths of the new curriculum. Because of the essential and integrative rule of Evolution concepts in all biological sciences, deletion of Evolution course from the curriculum is an obvious weakness of the new curriculum.
Keywords: Biology Education, Curriculum, Farhangian University, Biology Teaching -
Pages 15-30Biology is one of the most important lessons in science that has closely related to important knowledge topics, including the structure of the body of the beings and their creation. Therefore, anyone with any specialization needs to learn of this strategic field. In this review the author has tried to describe and analyze the subject from a variety of dimensions by studying and scrutinizing multiple articles and personal experiences. The subject of creativity has great importance for all disciplines, especially the specialized disciplines. Traditional education of biology prevents the development of critical thinking in students and causes a deep gap between the planned and implemented curriculum. Therefore, the evolution in teaching and guiding it to creativity is essential. Learning difficulties in biology, teaching patterns, challenging issues and curriculum defects are important challenges to the study of biology. Amplification of problem solving, discovering new relationships between concepts, and using the combining education method are mentioned strategies in this article. Creative education improves brain function and reduces stress that contributes to increased learning.Keywords: Basic Sciences, Brain Function, Critical Thinking, Curriculum, Problem Solving
-
Pages 31-495E teaching method or structuralism is a theory derived from philosophical social movement of postmodernism in the 20th century. This method, is considered as the major five stages to conduct structuralism pattern consisting of engagement, exploration, explanation, extension, and evaluation. The aim of this research is to determine the difference resulted by 5E teaching method in 6 dimensions of cognitive domain (knowledge, understanding, application, analysis, combination and evaluation) of learning of biology lesson. The technique used in it is qwasi- experimental (independent, two- group (experimental and control) with post-test). The statistical universe of this research consists of all ten th grade boy high school students Khalkhal during 1395-96. In order to gather theoretical bases and the literature of this research, documental technique as well as other related studies were used while questionnaire technique (researcher-made written test) was employed to evaluate hypotheses. Regarding the abnormality of data, the non-parametric test of Mann-Whithney was uses and to analyze and evaluate the hypotheses the spss-21 statistical software was employed. The results showed, there is a meaningful difference between the control and experimental groups in this regard, by using 5E method. These results show the role and importance of employing 5E in teaching.Keywords: E5 Teaching Method, Learning, Cognitive Domain, Biology Lesson
-
Pages 50-61In this research, The Biology book, tenth grade, second grade secondary school of experimental science in 1346 According to active and disable pattern of William Rumi reviewed. The transformation in the educational system is equivalent to the evolution of the countries manpower and future construction. Because the text book is one of the most important elements in every education system and improving in this sector leads to significant changes in society and a widespread shift in learning paths. The method of research is content analysis. The statistical population of study, biology book was the tenth grade of the second grade secondary school of experimental science in 1346. Based on research findings, the learner learning rate in text, images, and activities section were 0/038, 0/1, 0/65 respectively. The results indicate that book is active in activitie,s sections and disable in two parts of text and images. The books activeness means the power student experimental in training process. Power not seen in disable education. Hope to review and make suggestions in this article, sometimes it is effective to improve the educational system of the country.Keywords: Biology Of The Tenth Grade, Active-Inactive, Context Analysis, William Rumi
-
Pages 62-71
One of the new methods of using technology in Education is M-Learning. this method can be used in a variety ways such as different types of teaching methods and using a wide variety of mobile applications in teaching. Instagram as a general and comprehensive app can be recognized in teaching as a M-learning method. in this article, the efficiency of using Instagram as a teaching tool is considered. generally, 94 students in two groups and from three high schools are considered. among different high school majors, experimental science students are chosen because of the biological base of this study, it wasn’t able to compare other majors students with them. results didn't show any bold differences, instead, score average in using Instagram was more. based on results and author experience during teaching, teachers can use the abilities of Instagram as an auxiliary method not the main one and it can be more efficient with a low level of facilities.
Keywords: Instagram, M-Learning, Teaching Method, Ergonomic -
Pages 72-82
One of the most important educational goals in developed countries is boom and creativity. Education as the most important educational institution with the production of creative content can be very influential in this regard. The research method is a content analysis using the Guilford Creativity and it is Applied. The statistical population consists of the content of the Biology book of eleventh year of high school and the book of natural sciences in high schools of the United States. In the first step, questions, pictures, activities and text of books were identified and coded. In the second phase, all units in all sections with the class were matched in terms of Guilford's creativity indices. Data were analyzed using descriptive statistics. In the content of the motion section of the Biology book of eleventh year, attention is not paid to the levels of cognitive memory and convergent thinking, Depending on the level of creativity of Guilford. But attention has been paid to other levels, including divergent thinking and evaluation thinking. While the text of the book of natural sciences in high schools in the United States has focused on levels of cognitive memory and convergent thinking, But, the other levels, including divergent thinking and evaluative thinking, there has not been much attention. Thus, the Biology book of eleventh year has paid more attention to The Guilford's creativity components than the school's natural science book.
Keywords: Biology Book, Content Analysis, Guilford's Creativity, Convergent Thinking, Divergent Thinking
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.