نشریه پژوهش های جغرافیای اجتماعی
پیاپی 49 (بهار 1403)

جرایم زیست محیطی به عنوان جرایمی شناخته می شوند که علاوه بر فرماندهی انتظامی مردم و جامعه نیز نقش مهمی در مقابله با این جرایم دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش فرماندهی انتظامی در پیشگیری از جرائم زیست محیطی استان گیلان انجام شد.

روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و جزء پژوهش های کیفی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر پرسنل فرماندهی انتظامی، مامورین یگان حفاظت محیط زیست و همچنین متخلفان جرایم زیست محیطی در این حوزه و تعدادی از گروه های مردم نهاد همیار محیط زیست می باشند. تعیین حجم نمونه پژوهش به صورت هدفمند و تا حد اشباع نظری بود که داده ها در بیستم مصاحبه به اشباع نظری رسیدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده گردید. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) با استفاده از نرم افزار Maxqda بهره برده شد.

یافته ها بیانگر آن بود که نقش فرماندهی انتظامی در پیشگیری از جرائم زیست محیطی در قالب اقداماتی از قبیل؛ پیشگیری کیفری، پیشگیری اجتماعی، پیشگیری وضعی، اطلاع رسانی، آموزش و قانونی دسته بندی گردید.

فرماندهی انتظامی جایگاه و نقش مهمی را در برخورد با خاطیان و مجرمان جرایم زیست محیطی ایفا می کند و می تواند تاثیرات قابل توجهی در کاهش این جرایم داشته باشد.

مصرف مواد مخدر به عنوان یک مسئله جامعه شناسی، بهداشت عمومی و امنیت عمومی شناخته شده است و در بسیاری از کشورها تحت قوانین سختی کنترل می شود. از همین رو، این پژوهش با تمرکز بر بررسی میزان شیوع مواد مخدر در استان گیلان انجام شده است. نوع پژوهش حاضر از نوع، پژوهش های مقایسه ای است. همچنین روش پژوهش حاضر براساس هدف ارائه شده، در دسته پژوهش های کاربردی و براساس شیوه گردآوری داده ها، یک پژوهش توصیفی است. متغیرهای مورد بررسی در این پژوهش شامل جنسیت، سن، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و تعدد جرم می باشد. با توجه به حساسیت موضوع این پژوهش با همکاری پلیس مبارزه با مواد مخدر استان گیلان، اطلاعات تعدادی از پرونده تشکیل شده در خصوص مواد مخدر و میزان مصرفی آن طی 8 ماه اخیر سال 1402 (از ابتدای فروردین تا آبان ماه) استخراج و مورد بررسی قرار گرفته است. طبق بررسی های به عمل آمده می توان به این نتیجه دست یافت که سن شروع اعتیاد به نوجوانی رسیده است و مصرف مخدرهای سهل الوصول همچون قرص متادون و ماریجوانا در این محدوده سنی (20-15)، بیشتر شده است. و سلیقه مصرف در گروه های سنی مختلف متفاوت است و البته نوع و میزان مصرف از جنسیت ، شغل ، سطح تحصیلات و وضعیت خانوادگی افراد تاثیر می پذیرد.

در سیستم اقتصاد سنتی، هدف اصلی امنیت تبادلات مالی، جلوگیری از هر گونه تخلف مالیاتی و کلاهبرداری است. در سالیان اخیر استفاده از رمزارزها در تبادلات مالی شکل وسیعی به خود گرفته است. از همین رو، هدف از انجام این پژوهش فراتحلیل تاثیر ورود رمزارزها بر امنیت تبادلات مالی در سیستم اقتصاد سنتی است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل پایان نامه های مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه های دولتی و آزاد مابین سال های 1390 تا 1402 درباره ی تاثیر ورود رمزارزها بر امنیت تبادلات مالی در سیستم اقتصاد سنتی می باشد. همچنین، پژوهش هایی که در مجلات علمی پژوهشی و علمی ترویجی معتبر که در سال های 1390 تا 1402 چاپ شده و موضوع آنها مربوط به تاثیر ورود رمزارزها بر امنیت تبادلات مالی در سیستم اقتصاد سنتی می باشد نیز به عنوان جامعه این پژوهش در نظر گرفته شده است.حجم جامعه در این پژوهش، 134 مقاله علمی-پژوهشی؛ 21 پایان نامه و 8 کتاب در زمینه تاثیر ورود رمزارزها بر امنیت تبادلات مالی در سیستم اقتصاد سنتی بود. براساس نتایج گزارش شده در جدول 6، متغیرهای به دست آمده برای تاثیر ورود رمزارزها بر امنیت تبادلات مالی در سیستم اقتصاد سنتی در پنج دسته متغیرهای امنیتی، متغیرهای اقتصادی، متغیرهای سازمانی، متغیرهای مقرراتی و متغیرهای اجتماعی طبقه بندی شده اند.به همین ترتیب در متغیرهای اقتصادی، کاهش خدمات مالی ناقض قوانین و مقررات با 23/45 درصد؛ در متغیرهای سازمانی، متغیر انطباق با تغییرات فناورانه با 47/40 درصد، در متغیرهای مقرراتی، تصویب قوانین و مقرراتی در زمینه جرم شناسی مالی و قانونی با 33/33 درصد و در متغیرهای اجتماعی هم متغیر های دسترسی به سیستم مالی بین المللی و ایجاد واحدها اختصاصی در نهاد نظارتی برای پیگیری مطالبات شهروندی با 38.09درصد بیشترین تکرار را در تحقیقات مرور شده داشته اند.

رشد سریع اینترنت و همچنین توسعه انتقال فعالیت های اجتماعی در فضای مجازی باعث شد تا به تعداد کاربران این فضا روزبه روز افزوده شود. این امر باعث آن شده تا در تفکیک های جغرافیای نوین شرایط جدیدی اضافه شود و با چهار نوع فضای مرزی روبه رو باشیم (ساحت زمینی، ساحت دریایی، ساحت هوایی و ساحت مجازی). وابستگی انسان ها به فضای مجازی آن قدر توسعه یافته که امروزه حتی تصور کنار گذاشته شدن افراد از این فضا قابل تصور نیست. این نوع کاربری هرچند فواید زیادی داشته اما به نوع خود مشکلات زیادی را نیز به همراه آورده است.هدف از این پژوهش بررسی علل زمینه ساز بزه دیدگی زنان در فضای مجازی و ارائه مفیدترین مکانیزم های حمایت بزه دیدگان و به طور خلاصه پیشگیری از بزه دیدگی آزار جنسی دختران و زنان می باشد. این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام گرفته و ابزار گردآوری اطلاعات آن عبارت است از الف) پرونده های دادگاه کیفری ب) مصاحبه های نیمه ساختارمند. در پژوهش حاضر از 42 نفر مصاحبه نیمه ساختارمند به عمل آمده که 40 نفر آنان از بزه دیدگان آزار جنسی مجازی بودند و دو نفر از مصاحبه شوندگان از قضات دادسرای جرائم رایانه ای تهران بزرگ بودند. یافته های پژوهش این امر را نشان می دهد که به طور مشخص سه عامل کلان در بالا رفتن احتمال ریسک بزه دیدگی نقش دارند؛ الف) عوامل بزه دیده محور؛که طبق آن افراد طبق سبک زندگی که برای خود انتخاب کرده اند احتمال ریسک بزه دیدگی خود را بالا می برند. مواردی همچون مدت استفاده از فضای مجازی، سطح پایین دانش شبکه، ویژگی های شخصیتی و روحی بزه دیده، فشار جامعه بر فرد، نوع گزینش گری بزه دیده ازاین دست هستند ب) علل محیطی؛ همچون ماهیت ناشناس بودگی در فضای مجازی، مجازی بودن بعد زمان و مکان، کم هزینه بودن ارتکاب جرم و ج) نظریه های بزهکارشناسی همچون پر تماس بودن مرتکبان این جرم، موقعیتی بودن مرتکبان این جرم و داشتن انگیزه های انتقام، سرگرمی و ارضای جنسی را دانست.

امنیت در سطح محلات شهری عنصری اساسی برای تضمین کیفیت زندگی و زیست پذیری شهری و به دنبال آن پایداری محلی است . عوامل موثر بر ایجاد امنیت شهری گوناگون اند. در این تحقیق شاخص های اقتصادی و اجتماعی - فرهنگی به عنوان دو عامل اساسی در ایجاد محله امن پایدار مورد ارزیابی قرار گرفته اند. تحقیق حاضر کاربردی- توسعه ای با روش توصیفی - تحلیلی مبتنی بر پیمایش (زمینه یاب) است . جامعه آماری شامل ساکنان محلات منظریه و ساغریسازان در شهر رشت است . بر اساس فرمول کوکران ، حجم نمونه برابر 384 نفر تعیین گردیده است . ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که پایایی آن با آلفای کرونباخ و روایی آن با روایی صوری و محتوایی محاسبه شده است . یافته ها نشان می دهد وضعیت شاخص های امنیت اقتصادی و اجتماعی - فرهنگی در دو محله ساغریسازان و منظریه تفاوت آماری معنی داری با یکدیگر دارند. همچنین از لحاظ شاخص های محله امن پایدار، وضعیت محله منظریه مطلوب تر از ساغریسازان است . همچنین شاخص های اقتصادی و اجتماعی -فرهنگی تاثیر معنی داری بر ایجاد محله امن پایدار دارند.

این پژوهش به کمک یک پایگاه داده منحصر بفرد که مکان دقیق خودروهای گشتی اداره پلیس دالاس را در سال 2009 ردیابی کرده و تاثیر حضور پلیس را بر وقوع جرم بررسی می کند. برای رفع این مسئله که گفته می شود موقعیت مکانی ماموران پلیس از وقوع جرم تاثیر می پذیرد، از ابزاری استفاده شده که پاسخگویی پلیس را خارج از حوزه اختصاصی اش مورد بررسی قرار می دهد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که کاهش 10 درصدی حضور پلیس در محل جرم، افزایش 7 درصدی جرم را به دنبال دارد. و این موضوع، سازوکارهای ناشناخته عملکرد پلیس در مقابله با جرم را روشن می کند و همچنین نشان می دهد که تغییر برنامه های گشت پلیس می تواند تاثیر قابل توجهی را بر رفتار مجرمانه داشته باشد.