نشریه امنیت و ارتباطات اجتماعی
پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1400)

در این تحقیق محقق به آسیب شناسی ساختارمددکاری اجتماعی درکلانتری های فاتب به منظور تعیین نقش آن بر عملکرد مددکاری اجتماعی در سال های 91-1382 پرداخته است. این مطالعه از نظر نوع کاربردی و از نظر روش تحقیق پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه آماری آن شامل کلیه شاغلان در حوزه مددکاری اجتماعی، روسای کلانتری های فرماندهی انتظامی تهران بزرگ(فاتب)، کارشناسان ودست اندرکاران اداره کل مشاوره ومددکاری اجتماعی معاونت اجتماعی ناجا و ادارات و مراکز مشاوره و مددکاری اجتماعی فاتب در سال 1391 می باشد. روش نمونه گیری تمام شمار بوده برروی190 نفر اجرا شده است. ابزارگردآوری این پژوهش را پرسش نامه(محقق ساخته) می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد بین ساختارسازمانی مددکاری اجتماعی در کلانتری های فاتب با عملکرد مددکاران اجتماعی رابطه معنا داری وجود ندارد.

اعتماد مفهوم کانونی نظریات کلاسیک جامعه شناسی و نیز محور اصلی نظریه های نوین سرمایه اجتماعی و زمینه تعاملات و روابط اجتماعی است. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت عوامل اجتماعی موثر بر میزان اعتماد اجتماعی در شهر آمل است. تحقیق با روش پیمایش و با کاربرد پرسشنامه محقق ساخته از مجموع افراد بالای 20 سال ساکن در شهر آمل، 385 نفر به عنوان نمونه تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب و اطلاعات موردنیاز گردآوری شده است. براساس نتایج، میزان اعتماد اجتماعی شهروندان آملی در حد متوسط بوده است. از میان متغیرهای موردبررسی، متغیرهای عضویت در انجمن های رسمی و غیررسمی، استفاده از رسانه داخلی و خارجی (به صورت معکوس) و ارزیابی افراد از عملکرد نیروی انتظامی با اعتماد اجتماعی رابطه معنی دار دارند. در مجموع، نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان می دهد نسبتی از واریانس متغیر اعتماد اجتماعی که توسط متغیرهای مستقل تبیین شده است، بیش از 29 درصد است. به نظر می رسد با توجه به میزان نسبتا قابل قبولی از واریانس تبیین شده توسط متغیرهای مورد بررسی در این پژوهش، باید جهت افزایش میزان اعتماد اجتماعی شهروندان اقداماتی را صورت داد که در راستای دسترسی بیشتر افراد به انجمن های غیررسمی و رسمی و ارزیابی مثبت از عملکرد نیروی انتظامی به عنوان نهادی مدرن و امنیتی باشد.

حفظ امنیت به عنوان عامل هویت بخش اعضای جامعه در تداوم ساختار اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و احساس امنیت اجتماعی حس آرامش و آسودگی خاطری است که جامعه و نظام سیاسی برای اعضای جامعه ایجاد می کند. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی جامعه شناختی رابطه بین فضای مجازی و احساس امنیت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی کرمان است. روش پژوهش کاربردی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان دانشگاه آزاد کرمان در شش ماهه اول سال 1395 بوده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و حجم نمونه تعداد 426 نفر است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه امنیت اجتماعی گروسی و همکاران (1390) و پرسشنامه فضای مجازی یاسمی نژاد و همکاران (1390) استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی) و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون) با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل روابط بین متغیرها نشان داد بین فضای مجازی و احساس امنیت اجتماعی دانشجویان رابطه معناداری (455/0=r) وجود دارد. به علاوه، تحلیل رگرسیون نشان داد که از بین متغیرهای مستقل برای پیش بینی متغیر وابسته (احساس امنیت اجتماعی)، سه مولفه نقض حریم خصوصی افراد، ارتباط مجازی مستمر با دوستان و آشنایان، شکل گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار کذب، بیشترین نقش را در پیش بینی احساس امنیت اجتماعی بر عهده دارند.

از میان انواع هویت ها، بررسی هویت اجتماعی و عوامل موثر بر ان همیشه یکی از دغه غه های اصلی نظریه پردازان علوم اجتماعی می باشد. نتیج بدست آمده از تحقیقات انجام شده در این حوزه و همچنین تحقیق حاضر حاکی از ان است که از میان عوامل موثر بر هویت اجتماعیف سرمایه اجتماعی سهمی مهمی را بر عهمده دارد. و به دلیل ویژگی منحصر به فرد خود تاثیرات معنا داری در زندگی افراد جامعه ایفا می کند. روش تحقیق پیمایشی و ابزار اندازه گیری پرسش نامه بسته پاسخ محقق ساخته می باشد. جامعه اماری مورد مطالعه در برگیرنده کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه شهر سراب در سال تحصیلی 92- 91می باشد. که از این تعداد 3020 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی طبقه ای  به عنوان حجم نمونه مورد مطالعه انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد همبستگی مثبت و معناداری بین شاخص های سرمایه  اجتماعی با هویت اجتماعی و مولفه های آن هویت خانوادگی ، دینی قومی و ملی وجود دارد.

تکدیگری به تقاضای پول، خوراک، پوشاک و مواردی از این نوع از مردم بدون انجام خدمات متقابل صورت می گیرد. این پدیده در شهرهای پرجمعیت، مهاجرپذیر و دارای اقوام ناهمگون در دنیا و شهرهای ایران مشاهده می شود. به عقیده جامعه شناسان، تکدیگری برخاسته از ساختار اجتماعی، فقر، نا عدالتی، پاسخ به کارکرد نامناسب جامعه و نابسامانی شهری است. پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی علل شیوع فرهنگ تکدیگری خیابانی با استفاده از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برابر با 328 و روایی پژوهش با استفاده از آلفای کرونباخ بالای 7/0 تایید شده است. یافته های استنباطی نشان می دهد که بین متغیرهای انسجام قومی (610/0)، سرمایه اجتماعی (293/0-)، بی تفاوتی اجتماعی (426/0)، مهاجرپذیری (324/0) و بی سازمانی اجتماعی (459/0) با شیوع فرهنگ تکدیگری رابطه معنی دار و با متغیر عملکرد پلیس و نظارت اجتماعی فاقد ارتباط معنی داری بوده است. نتایج رگرسیون چندگانه نیز حاکی از آن است که متغیرهای مستقل معنی داری در مدل در کل، 331/0 از متغیر تکدیگری خیابانی را تبیین کرده است و ضریب همبستگی چندگانه برابر با 498/0 است.

تحقیق حاضر در خصوص بررسی و هنجارها و ناهنجارهای دانش آموزان در راستای شناخت رفتارهای و گرایش عینی و ذهنی انها انجام شده است. دانش آموزان جز مهم ترین اقشار اجتماعی محسوب می شوند و ناهنجارهای آنها ، اسب های جدی را بر جامعه وارد می سازند . زیرا بروز رفتارهای ناهنجارهای دانش اموزان می تواند مشکلات و هزینه های زیادی را  در برقراری نظم و امنیت در جامعه به وجود آورند. بنابراین هر گونه اقدام انتظامی در جهت کنترل قشر جوان و نوجوان جامعه نیازمند شناخت رفتارهای آنان و طرز تلقی آنان نسبت به هنجارها و ناهنجارهاست . این تحقیق که در مناطق جنوب شهر تهران و با روشپیمایشی انجام گرفته است نشان می دهد که نوعی انحراف رفتارهای  میان هنجارهای دانش آموزی با هنجارهای جامعه وجود دارد. و آنان آنچه را که مردم نابهنجار می نامند. هنجارها می دانند.. این انحراف مشکلات  زیادی را در جامعه به وجود می آورد و ضمن افزایش هزینه های اجتماعی و نفوذ فرهنگ غربی در جامعه آمارهای جرایم اجتماعی را افزایش می دهد. نتیجه این تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه و با محاسبه و شیوه  نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای انجام گرفت.  نشان می دهد که هر گونه برخوردی با نابهنجاری های دانش آموزان باید بر پایه نیازهای سنی و جنسی و رفتارهای انفعالی و هیجانی دانش آموزان باشد. و ناجا باید تعاملات خود را با اقشار جوان و به ویژه دانش آموزان با تاکید بر تعاملات عافی و مبادله ای انجام دهد و در صورت عدم توفیق در جلب اعتماد دانش  آموزان و هدایت آنان به سوی رفتارهای هنجاری  از روش های تنبیهی مبتنی بر مبانی علوم تربیتی استفاده نماید

این پژوهش با هدف بررسی ارتباط دین داری و گرایش به کج روی اجتماعی در بین جوانان شهر دره شهر صورت پذیرفته است. در این مطالعه، دین داری طبق الگوی گلاک و استارک در قالب چهار بعد باورهای دینی، تجربه دینی، پیامدی و مناسکی مورد بررسی قرارگرفته است و تاثیر هر یک از این ابعاد بر گرایش به کج روی اجتماعی سنجیده شده است. جامعه آماری این پژوهش را جوانان 18 تا 29 سال شهر دره شهر تشکیل می دهند. این پژوهش به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه در سال 1395 به انجام رسیده است. در این مطالعه از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شده است و حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران، 376 نفر در نظر گرفته شده است. داده های آماری با استفاده از نرم افزار آماری spss و روش همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. از بین ابعاد چهارگانه دین داری و گرایش به کج روی اجتماعی در بین جوانان، همه ابعاد رابطه معکوس و معناداری نشان داد. اما در بررسی شدت رابطه و رگرسیون نتایج حاکی از آن است که بین دین داری در همه ابعاد به جز بعد مناسکی و گرایش به کج روی اجتماعی جوانان رابطه معکوس و معناداری وجود دارد، لذا در بعد مناسکی با احتیاط باید سخن گفت و نمی توان آن را به جامعه آماری تعمیم داد. با این حال، می توان اذعان داشت که هر چه میزان دین داری در بین جوانان افزایش پیدا کند، به طور چشم گیری گرایش به کج روی اجتماعی کاهش می یابد. بنابراین، می توان با تقویت روحیه دین پذیری و ابعاد آن در میان جوانان، میزان گرایش به جرم و کجروی را کاهش داد و جامعه امن تری داشت.

اعتیاد پدیده ای است که در سال های اخیر تعداد بیشتری از زنان را گرفتار ساخته است. به دلیل نقش تاثیرگذار این قشر در خانواده و جامعه، اقدامات پیشگیرانه از این معضل جدی برای آن ها ضروری به نظر می رسد. تحقیق حاضر با هدف بررسی روش های موثر در پیشگیری از اعتیاد زنان شهرستان ارومیه انجام شده و روش آن از نوع توصیفی- پیمایشی و کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق، کارشناسان پلیس مبارزه با مواد مخدر و سازمان های مرتبط هستند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده، تعداد 92 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته با روایی و ضریب پایایی 907/0 است. یافته ها نشان می دهد تمام مولفه های موثر بر پیشگیری از اعتیاد (رسانه، اجرای قوانین، وضع قوانین، مراقبت های بهداشتی، روش آگاه سازی و آموزش فردی) در پیشگیری از اعتیاد زنان تاثیرگذار بوده و بیشترین تاثیر مربوط به استفاده از روش های آگاه سازی و کمترین تاثیر مربوط به وضع قوانین در پیشگیری از اعتیاد زنان شهرستان ارومیه است. بر همین اساس، پیشنهادهایی در جهت پیشگیری و روش های آگاه سازی ارائه شده است.

تیراندازی های غیرقانونی یکی از مسائل بسیار خطرناک امنیتی است که باعث نگرانی مردم و مسئولان و کاهش احساس امنیت عمومی می شود. با توجه به رشد 50 درصدی این نوع از تیراندازی ها در شهرستان اندیمشک، این تحقیق با هدف بررسی پیامدهای انتظامی - امنیتی اینگونه از تیراندازی های طایفه ای در این شهرستان انجام شده است. روش تحقیق از نوع کاربردی و با روش توصیفی پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری این تحقیق دو گروه کارشناسان و روسای طوایف شهرستان اندیمشک هستند که تعداد هرکدام بر پایه محاسبه حجم نمونه از جدول مورگان 120 نفر برآورد شده است که با استفاده از شیوه نمونه گیری احتمالی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده، پرسشنامه محقق ساخته است که اعتبار آن از طریق اعتبار محتوا و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (بین اقوام و طوایف 82/0) مورد تایید قرار گرفت. یافته های تحقیق ضمن تایید و معنادار بودن آزمون فرضیه های تحقیق نشان می دهند که درمجموع با توجه به ضرایب بتاهای استاندارد شده، مقدار ثابت (α) برابر 627/25 بوده و کلیه متغیرهای موثر تیراندازی های غیرمجاز در معضلات اجتماعی و انتظامی تاثیر دارند که البته طبق ضرایب بتا، تاثیر تیراندازی بر معضلات اجتماعی و انتظامی بیش از سایر عوامل است. براساس نتایج تحقیق می توان گفت که پلیس با برگزاری جلسات آموزش همگانی در مساجد و حسینیه ها، ادارات دولتی، نهادها، سازمان های وابسته به دولت، مدارس و دانشگاه ها می تواند شهروندان و کارکنان دولتی را از عواقب و پیامدهای مختلف تیراندازی های غیرمجاز و آثار زیان آور آن آگاه سازد. همچنین، پلیس با دعوت از ریش سفیدان و سران طوایف مختلف و مشارکت آن ها در حل اختلافات به طرق منطقی و قانونی در جهت دست یابی به مقاصد و اهداف انتظامی و اجتماعی خود اقدام کند.

امروزه طرح نگهبان محله از موضوعات مهم و تاثیرگذار در امر پیشگیری اجتماعی از جرم و افزایش احساس امنیت اجتماعی با بهره گیری از مشارکت مردمی است. پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه نگهبان محله با پیشگیری اجتماعی از جرم شهر تهران در سال 1394 و با روش پیمایش انجام گرفته است. جامعه آماری شامل شهروندان منطقه 22 شهر تهران با جمعیتی بالغ بر 250 هزار نفر می باشند. حجم نمونه 384 نفر براساس فرمول کوکران و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از بین محلات این منطقه انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفت. نتایج نشان داد حمایت اجتماعی (76/0)، مشارکت عمومی (82/0)، تعامل اجتماعی (80/0) و آموزش همگانی (71/0) با پیشگیری اجتماعی از جرم (75/0) رابطه داشته است. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز نشان داد که متغیر مشارکت عمومی نگهبان محله بیش ترین رابطه را با متغیر وابسته داشته اند.

یکی از عوامل موثر بر حفظ امنیت اخلاقی در جامعه، تکیه بر ارزش ها و نگرش هایی است که تعاملات را در عرصه های اجتماعی هدایت می کنند. اسلام در راستای سلامت و حفظ امنیت اخلاقی جامعه، اصولی را برای روابط اجتماعی زنان و مردان مشخص کرده است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر دوستی با جنس مخالف و الگوهای مطلوب روابط اجتماعی زنان و مردان در راستای امنیت اخلاقی جامعه با تاکید بر دین داری انجام شده است. روش تحقیق پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه به جمع آوری اطلاعات پرداخته است. جامعه آماری دانشجویان دختر دانشگاه مازندران هستند که با استفاده از فرمول کوکران و نمونه گیری تصادفی، 395 نفر انتخاب شده اند. متغیرهای مستقل این تحقیق را نظارت و کنترل والدین، اعتقادات مذهبی و دوستان تشکیل می دهند که با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آزمون قرار گرفته اند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که میزان مذهبی بودن با ارتباط با جنس مخالف رابطه معنادار دارد و با افزایش اعتقادات مذهبی، روابط خارج از چارچوب اسلامی کاهش می یابد. هم نشینی با دوستان بر متغیر وابسته اثر معنادار و مستقیم دارد و نظارت و کنترل والدین معنادار نیست. بنابراین، الگوی مطلوب جهت حفظ امنیت اخلاقی در جامعه، تقویت دیدگاه مذهبی است که الگوی ظاهری و رفتاری و نگرشی مناسب جهت حضور زنان در جامعه را شکل می دهد و زمینه ساز حفظ امنیت اخلاقی و در نهایت پیشرفت زنان در عرصه های مختلف اجتماعی می شود.

امروزه تلفن همراه یکی از پرکاربردترین ابزارهای مورد استفاده افراد و به ویژه جوانان است که نه فقط در حوزه ارتباطات، بلکه در صحنه زندگی عمومی اجتماعی نقش مهمی را ایفا می کند. شبکه های اجتماعی مجازی نمونه ای جدید و محبوب از فن آوری نوین است که از این طریق کاملا در دسترس کاربران قرار دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین پنج عامل بزرگ شخصیت (روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی، سازگاری و وظیفه گرایی) با اعتیاد به شبکه های اجتماعی تلفن همراه در دانشجویان انجام شد. روش آن توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان دختر و پسر خوابگاهی دانشگاه علوم پزشکی شهرستان زابل در سال 1395 به تعداد 993 نفر و با حجم نمونه 277 نفر تشکیل می دهد. روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای و در گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت گلدبرگ- فرم کوتاه و پرسشنامه محقق ساخته اعتیاد به شبکه های اجتماعی استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داد که از بین پنج عامل بزرگ شخصیت، روان رنجوری، گشودگی و برون گرایی روی هم رفته، 25/0 از واریانس اعتیاد به شبکه های اجتماعی تلفن همراه را در بین دانشجویان پیش بینی می کنند و لذا نتایج حاکی از آن است که صفات شخصیتی می تواند نقش بسزایی در اعتیاد به شبکه های اجتماعی تلفن همراه در دانشجویان داشته باشد. می توان برای عمق بخشیدن به این پژوهش، مشابه آن را به صورت کیفی با آزمودنی های دیگر انجام داد.